Hipokrat 'Tüm hastalıklar bağırsakta başlar' demiştir ve biz artık günümüzde biliyoruz ki kalın bağırsaklar ikinci beyin olarak adlandırılmaktadır. İyi ve kötü bakterilerden oluşan bağırsak florasının kişi sağlığı için ne kadar önemli olduğu ortaya konmuştur. Bu anlamda probiyotiklerle desteklenen dengeli ve bilinçli beslenme kalın bağırsak kanserine yakalanma riskini oldukça azaltmaktadır.
Kalın bağırsak kanseri kanser türleri arasında oldukça yaygınıdır. Dünya genelinde en çok görülen 3 kanser türünden biridir. Dünyada her yıl 1 milyon ülkemizde ise her yıl yaklaşık 6 bin yeni vakaya rastlanılmaktadır.
Kalın bağırsak, yaklaşık 1,5 metre uzunluğunda sindirim sistemimizin son kısmıdır. Gıdaların feçes haline dönüştüğü kalın bağırsakta daha çok su ve elektrolit emilimi olur.
Kalın bağırsak kanserleri yaklaşık 5 ila 10 yıllık bir süreçte gelişir ve en çok kalın bağırsağın son kısmı olan rektumda görülür.
Kalın bağırsak kanserinin belirtileri nelerdir?
-Makattan kan gelmesi en önemli belirtidir. Kan dışkıyla karışık olabildiği gibi dışkılama sırasında, sonrasında ya da kendiliğinden gelebilir,
-Geçmeyen ara ara kalın ağrısı,
-Dışkılama alışkanlığında değişiklik, dışkının kalem gibi incelmesi,
-Karında gaz hissi,
-Anemi,
-Ara ara ishal ve kabızlık atakları,
-Dışkı yapamama, gaz çıkaramama.
Kalın bağırsak kanserinde risk faktörleri nelerdir?
-Yaş, kalın bağırsak kanseri en fazla 50 yaş ve üzeri görülür.
-Cinsiyet, erkeklerde kolon kanserine yakalanma riski kadınlara göre daha yüksektir.
-Aile öyküsü ve kalıtım, ailesinde ülseratif kolit, polip ve kalın bağırsak kanseri olanlar risk grubundadır.
-Liften az, hayvansal yağdan zengin beslenme.
-Obezite, hareketsiz yaşam, sigara.
Kalın bağırsak kanserinin erken tanısı mümkün mü?
Kalın bağırsak kanseri erken tanı ile tedavisi yüzde doksanların üzerinde mümkündür. Dışkıda gizli kan taraması ve risk faktörü taşıyan herkes 40 yaş ve sonrası, şikayeti olsun olmasın özellikle 50 yaş ve sonrasında kolonoskopi ile bağırsakların görüntülenmesi yapılmalıdır.
Kolonoskopi korkulacak bir işlem midir?
Kolonoskopi, ince bağırsakla kalın bağırsağın birleşme yeri dahil kalın bağırsağın iç yüzünü gösteren endoskopik bir yöntemdir. Endoskopi ünitesinde günümüzde artık anestezi eşliğinde yapılan yaklaşık 20 ila 30 dakika süren ağrısız bir işlemdir. İşlem öncesi bağırsaklar özel ilaçlarla temizlenir. Hem tanı hem tedavi amacıyla uygulanır. Bu yöntem ile bağırsak yüzeyinde kanser öncüsü olabilen polipler varsa temizlenir ve gerekirse şüpheli olgularda biyopsi alınır.
Kalın bağırsak kanserinden nasıl korunabilirim?
-Düzenli egzersiz ve obezite ile mücadele kalın bağırsak kanserine yakalanma riskini % 30-40 azaltır,
-İleri yaşlarda düşük doz aspirin kullanma,
-Liften zengin gıdalarla beslenme,
Probiyotiklerin kalın bağırsak kanserinden korur mu?
Kalın bağırsak kanseri nedeninin % 70' i çevresel faktörler oluşturmaktadır. Gıdalar, beslenme şekli, bağırsak florasındaki değişiklikler kolon kanserinde etkilidir. Liften zengin beslenme, vitamin A,C,D ve E vitaminleri vücuda alınan kanserojen maddeleri etkisiz hale getirmektedir. E vitamini güçlü bir antioksidan olduğu için kansere neden olan toksik maddelerin etkilerini azaltır ve yağların oksidasyonunu önler. Tarhana çorbası, ev yapımı turşu, boza, ev yoğurdu ve kefir bilinen en iyi doğal probiyotiktir. Ayrıca gereksiz yere kullanılan antibiyotikler iyi bakterileri yok edip, sağlıklı yaşam zincirini ortadan kaldırmaktadır.
Doçent Doktor Mehmet Emin Güneş/Genel Cerrahi Uzmanı