Antioksidan Gerçeği...
Gençlik Hapları Koca Bir Çöp mü?
Antioksidanlar Para Tuzağı mı?
Yaşlanmamak, her daim genç kalmak ve genç görünmek tüm zamanların en büyük arzularından biridir. Ruh yaşlanmasa da zaman ilerledikçe ne yazık ki beden ruha ayak uyduramamaktadır.
Peki çabucak geçiveren gençliği kalıcı halde kılmak mümkün mü?
Gençlik ve güzellik tutkusuna tıp dünyası ne diyor?
Bilindiği gibi canlılık yaşam boyu beslenmeyle dışardan alınan çeşitli maddelerin hücresel yapımı ve yıkımı arasındaki dengeyle devam eder. Metabolizma adı verilen bu süreçteki kimyasal reaksiyonlar sonucu açığa çıkan bazı yan ürünler ve atık maddeler çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Bunların başında hücre ölümlerine neden olan serbest radikaller gelir. Serbest radikaller, yaşlanma, kalp-damar hastalıkları, kanser, sindirim sistemi hastalıkları, kronik hastalıklar, iyileşmeyen yaralar, solunum yolu hastalıkları gibi birçok rahatsızlığın etkenidir. Bunun karşıtı olan antioksidanlar ise vücutta üretilen veya dışardan alınan gıdaların ve çevresel faktörlerin sebep olduğu hücre hasarını önleyen bileşiklerdir.
Antioksidan nedir?
Yaşlılık tüm canlılarda görülen biyolojik bir süreçtir. Bu süreçte metabolizmada geriye dönüşümsüz birtakım değişiklikler yaşanır. Bunların en önemlisi ve yaşlanma sürecine en çok sebep olanı serbest radikal adı verilen bir elektronu eksik bozulmuş oksijen molekülleridir. Dokularda hasara neden olan, etrafa saldırgan bu moleküllerin neden olduğu hücresel zararları önleyen maddelere antioksidan denir.
Peki doku hasarına neden olan bu serbest radikallere çevresel faktörlerin katkısı var mı?
Serbest radikaller en fazla kendi vücudumuzda enerji üretimi sırasında açığa çıksa da tüketilen gıda maddeleri, ağır metaller, egzoz gazı, radyasyon, hava kirliliği, sigara, tarım ilaçları, yapay tatlandırıcı içeren gıdalar, işlenmiş et ürünleri, alkol tüketimi, işlenmiş gıdalar, gereksiz ilaç kullanımı da serbest radikallerin oluşmasına neden olurlar.
Serbest radikaller hangi hastalıklara neden olur?
-Kalp-damar hastalıklarına
-Merkezi sinir sitemi hastalıklarına
-Alzheimer
-Kemiklerde dejenerasyon ve erimeye
-Kas hasarına
-Geçmeyen kronik hastalıklara
-Hücresel seviyede DNA hasarına neden olduğundan kansere neden olurlar.
Serbest radikallerden nasıl korunuruz?
İşte burada antioksidanlar devreye girmektedir. Antioksidanlar, oksidasyonu önleyen protein, lipit, karbonhidrat ve DNA gibi yapısal moleküllerin zararlanmasını önleyen maddelerdir. Yapılan çalışmalar antioksidan tüketimindeki artışın uzun ve kaliteli bir yaşam üzerine etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Yani yeterli miktarda antioksidan alımı ile serbest radikallerin olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak ve daha sağlıklı bir yaşam sürdürmek mümkündür.
Başlıca antioksidanlar nelerdir?
-Selenyum,
-C vitamini
-E vitamini,
-Koenzim Q10,
-Vitamin A ve beta karoten,
-Gingo biloba,
-Glutatyon,
-Alfa lipoik asit
Antioksidanların faydaları nelerdir?
-Kalp-damar sağlığının korunmasını sağlar,
-Yaşlanmayı geciktirir,
-Kanseri önler,
-Bağışıklık sistemini güçlendirir,
-Bunama riskini azaltır, hafızayı güçlendirir,
-Enfeksiyonları önler,
-Ciltte canlılığa sebep olur,
-Saç dökülmesini azaltır, saçları güçlendirir,
- Sperm kalitesini artırır.
Antioksidan içeren en önemli besinler nelerdir?
Enginar, domates, çilek, yaban mersini, orman meyveleri, nar, brokoli, ceviz, kırmızı lahana, avokado, yeşil çay, bitter çikolata en çok antioksidan içeren besinler arasındadır.
Besinler dışında antioksidan adı altında satılan ürünler güvenli mi?
Ne yazık ki günümüzde gençlik hapları adı altında tam bir antioksidan çılgınlığı yaşanmaktadır. Hiçbir kontrolden geçmeyen merdiven altı takviye ürünlerin ne içerdiğini maalesef bilmiyoruz. Aldığınız ürünlerin Sağlık Bakanlığı onaylı ya da Türk Gıda Koteksine uygunluğu araştırılmalıdır.
Unutulmamalıdır ki gereksiz vitamin yüklenmesi ve bilinçsizce kullanılan yüksek doz vitaminler karaciğer ve böbrek sağlığını tehdit etmektedir ve yine unutmayın ki satılan hiçbir antioksidan meyve ve sebzenin karşılığı değildir.
Doçent Doktor Mehmet Emin Güneş/Genel Cerrahi Uzmanı