Safra kesesi taşları kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Safra kesesi taşları özellikle 60 yaş üzeri insanlarda yüzde yirmi-otuz oranında görülür ve çoğu belirti vermez.
Safra kesesi ne işe yarar?
Safra kesesi karaciğerin hemen altında ters armut biçiminde bir organdır. Karaciğerde yapılan safrayı depo eder. Yani safra kesesi safranın yapıldığı yer değildir. Günlük ortalama 700- 1000 ml. safra yapılır. Özellikle yağlı besinlerin sindirimi için önemli olan safra karaciğerde yapılır, safra kesesinde depolanır. İhtiyaç halinde kasılarak içerisindeki safrayı bağırsağa boşaltır.
Safra kesesinde taş neden olur?
Sarı-yeşil renkteki safrayı oluşturan maddeler belirli bir kıvam ve yoğunluktadır. Bu kıvamın, safra kesesinin tam boşalamaması, safra kesesinde yüksek oranda kolesterol, aşırı bilirubin bulunması veya yeterli safra tuzlarının bulunmaması taş oluşumunun ana sebeplerindendir. Safra kesesi içerisinde normalde bulunan kolesterol kristalleri ve pigmentleri zamanla sayılan bu sebeplerden dolayı safra kesesi içinde birikerek, taş oluşumuna yol açarlar. Görülen taşların yüzde doksanı kolesterol taşlarıdır.
Safra kesesi taşları en çok kimlerde görülür?
-Kadınlarda erkeklere oranla üç kat fazla görülür,
-Hızlı kilo alıp verenlerde,
-Çok doğum yapmış kadınlarda,
-Ailesinde safra kesesi taşı olanlarda,
-Doğum kontrol hapı kullananlarda,
-Yağ içeriği yüksek besinlerle beslenmek,
-Anemisi olanlarda,
-Mide ameliyatı geçirenlerde daha fazla görülür.
Safra kesesi taşları nasıl belirti verir?
Hastaların yaklaşık % 70-80' ininde belirti yoktur. Genellikle tetkikler sırasında tesadüfen saptanır. En önemli belirtisi karın ağrısıdır. Bu ağrı karın sağ üst tarafında daha çok görülür ve sırta vurur. Beraberinde hazımsızlık, bulantı ve kusma şikayetleri olabilir. Eğer safra kesesindeki taş kesede iltihaplanmaya veya taşların ana safra kanalına düşmesi sonucu ana safra kanalında tıkanmaya bağlı ateş, üşüme, titreme ve sarılık şikayetleri de görülür.
Safra kesesi taşları ameliyat edilmezse başka hastalıklara sebep olur mu?
Safra kesesinin belirti veren taşları ameliyat edilmezse, safra kesesinde iltihaplanmaya ve delinmeye, ana safra kanalına taşların düşmesi sonucu tıkanma sarılığına ve pankreasta iltihaplanmaya neden olabilir. Safra kesesi taşları ülkemizde görülen pankreatitin en önemli nedenidir. Bu arada pankreas bezinin enflamasyonu yoğun bakıma kadar giden ciddi sonuçlar doğurabilir.
Tanı nasıl konur?
Basitçe aç karnına yapılan üst batın ultrasonu ile tanı konur.
Safra kesesindeki her taş ameliyat gerektirir mi?
Safra kesesi taşlarının en riskli olanları milimetrik denilen küçük taşlardır. Çünkü bunlar safra kanalına düşüp ana safra kanalında tıkanmaya neden olarak safranın karaciğerden bağırsağa boşalmasına engel olur. Bu da tıkanma sarılığına ve pankreas bezinin enflamasyonuna neden olurlar. Aynı şekilde safra kesesini de tıkayarak safra kesesinde iltihaplanmaya neden olabilirler. Ancak taş 1-2 tane ve 1 cm. civarı büyüklükte ve belirti vermiyorsa (sessiz taş) ameliyat edilmeden takip edilebilir.
Safra kesesi taşları kansere neden olur mu?
Safra kesesi kanseri % 1 oranında görülür ve safra kesesi kanseri saptanan vakaların büyük çoğunluğunda safra kesesinde taşlar vardır.
Safra kesesinin ameliyatı nasıldır?
Safra kesesi taşlarının kesin tedavisi cerrahidir. Kapalı ameliyat denilen laparoskopik cerrahi ilk başvurulacak yöntemdir. Ancak nadiren de olsa bazı durumlarda daha önce karnından operasyon geçirmişse, safra kesesinde iltihaplanma etraf dokularda ileri derecede yapışıklığa neden olmuşsa ve bazı anatomik bozukluklarda açık cerrahi yöntemi ile de ameliyat yapılabilir.
Ameliyatta safra kesesi mi yoksa taş mı alınıyor?
Ameliyatta safra kesesi alınmaktadır. Safra kesesinin alınmasının hayati değeri yoktur. Sonuçta safra kesesi depo organıdır alınması vücuda zarar vermez. Kese alındıktan sonra depo ortadan kalkar, karaciğerde yapılan safra belli bir ritimle bağırsağa akar. Ameliyat sonrası yaklaşık bir aylık bu adaptasyon sürecinde hastaya özellikle yağlı gıdalardan uzak durması söylenir.
Safra kesesi ameliyatı sonrası yumurta yasak mı?
Çok sorulan bir soru, kesinlikle yasak değil. Yumurta önemli bir protein kaynağıdır. Belki ameliyat sonrası ilk günlerde yağda yumurta yerine haşlanmış yumurta tercih edilmelidir.