Evet sevgili okurlar bildiğiniz üzere her yıl ekim ayı 'Meme Kanseri Farkındalık Ayı' olarak tüm dünyada ve ülkemizde anılmaktadır. Bu nedenle ekim ayı içerisinde sizlere sadece meme kanseri hakkında bilgilendirme yapacağım.
Memede Ele Gelen Her Kitle Kanser midir?
Meme kanseri büyük halk sağlığı sorunudur. Gerek dünyada gerekse ülkemizde kadınlarda en sık görülen kanser olan meme kanseri maalesef her 8 kadından birinin kapısını çalıyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl 20 milyon kadına teşhis konulacağı ve her 7-8 kadından birinin meme kanseri olacağı öngörülüyor. Ülkemizde ise yılda yaklaşık 20 bin kadına meme kanseri tanısı konulmaktadır.
Meme kanseri sosyoekonomik düzeyi ve yaşam kalitesi yüksek olan toplumlarda daha sık görülmekte ve nedeni tam olarak bilinmese de yapılan çalışmalarda çevresel etmenler, yaşam tarzı değişiklikleri, fiziksel aktivite, obezite gibi risk faktörlerinin etken olduğu görülmüştür.
Meme Kanseri Nedir?
Meme süt bezlerinden ve bu bezlerden oluşan sütü meme başına taşıyan süt kanallarından oluşan bir salgı bezidir. İşte meme dokusunu oluşturan bu hücre gruplarının bir değişim sonucu kontrolsüz çoğalmasına meme kanseri denir. Hücrelerin DNA'sında meydana gelen mutasyonlar nedeniyle ortaya çıkar. Meme kanseri invaziv ve noninvaziv olmak üzere temel iki gruba ayrılır.
Meme Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
-Meme ve koltukaltı bölgesinde ele gelen şişlik veya kitle; Memede ya da koltuk altında elle hissedilen sertlik veya kitleler, meme kanserinin en yaygın belirtilerinden biridir. Bu kitleler genellikle ağrısızdır ve sert bir yapıya sahiptir.
-Meme başı akıntısı (özellikle kanlı meme başı akıntısına dikkat etmek gerekir.)
-Meme başında çekilme, şekil bozukluğu, yara
-Memede kızarıklık, yara, kabuklanma, portakal kabuğu manzarası
-Memelerde olağan dışı büyüme, asimetrik şişlik
Kanser Tedavisinde Yeni Yöntem: Yüzde 90 Başarı. Kanserin Çaresi Kendi Hücrelerimizde. Car T Cell Tedavisi Nedir?
Memede Ele Gelen Her Kitle Kanser midir?
Memede ele gelen kitlelerin büyük çoğunluğu iyi huylu meme hastalıklarıdır. Ancak şunu belirtmekte fayda vardır, meme kanserine yakalanan hastaların neredeyse yüzde 70'ine yakın kısmında ilk belirti ele gelen kitlelerdir. Genç yaşlarda ele gelen kitlelerin büyük çoğunluğu bizim fibroadenom dediğimiz ağrısız, hareketli, bazıları zamanla büyüse de bazıları zaman içinde kaybolan kitlelerdir. Daha çok 20' li yaşlarda görülür.
30'lu ve 40'lı yaşlarda ise bu kitlelerin çoğunluğu bizim fibrokistik meme hastalığı olarak adlandırdığımız kistik lezyonlardır. Bunların ise büyük kısmı ağrılı olup, dönemsel olarak büyüme gösterebilirler.
Meme kistleri 30-50 yaş arası kadınlarda oldukça sık görülen içi sıvı dolu irili ufaklı iyi huylu oluşumlardır. 3-5 mm.den, 8-10 cm.ye kadar boyutları olabilir.
Fibrokistik Meme Hastalığı Nedir?
Memenin en sık rastlanan iyi huylu hastalığıdır. Kadınların yaklaşık yüzde 70'inde görülür. Her iki memede birlikte görülebilir, memede ağrı ve hassasiyet yapar. Ağrı özellikle adet görmeye yakın artar ve adet görmeyle azalır. Yani ağrı periyodik şekilde devam eder. Aşırı stres, aşırı yağlı beslenme ve fazla kahve tüketimi ağrıyı artırır. Kırk yaş altı hastalarda takip sadece ultrasonografi ile yapılır. Kırk yaş üstü hastalarda ultrasonografiye mamografide eklenir. Hekimin gerek gördüğü bazı durumlarda takibe meme MR' ı da eklenir. Fibrokistlerin kansere dönüşmeleri yok denecek kadar az olsa da memenin takibi oldukça önemlidir. Takipler kistlerin durumuna göre 6 aylık ya da yıllık periyotlarla yapılır.
Meme Kisti Kansere Dönüşür mü?
Kistlerin çoğunluğu düzgün kenarlı, el atında kaygan, cilde ve etraf dokuya yapışık olmayan, hareketli ancak bulunduğu bölgede ağrı ve hassasiyete neden olan, adet görme ile beraber boyutlarında küçülme gösterebilen kitlelerdir. Çoğunluğu takiple kaybolur. Ancak 3 cm.den büyük ve ağılı olan kistler basit bir enjektör yardımıyla boşaltılır. Düzenli aralıklarla yapılan kontrollerde büyüyen ve boşaltılmasına rağmen tekrar oluşan kistleri yakın takip etmekte fayda vardır. Şüphelenilen kistten aspire edilen sıvı mutlaka hücresel tetkik için patolojiye gönderilmelidir. Nadir de olsa uzun dönemde duvarları kalınlaşan ve sertleşen komplike dediğimiz kistlerden kanser gelişme olasılığı vardır. Böyle kistler cerrahi olarak çıkarılır.
Fibroadenom Nedir?
Daha çok gençlerde 15-25 yaş aralığında görülen 0.5 cm.den 5-6 cm.ye kadar büyüyebilen ağrısız, iyi huylu kitlelerdir. Küçük yumrular şeklinde olup, etraf dokuya yapışık olmayan hareketli oluşumlardır. Çoğu takiple kaybolur ancak büyüyenler ve memede şekil bozukluğuna neden olanlar cerrahi olarak çıkarılır. Takipleri ultrasonografi ile yapılır. Kansere dönüşmezler.
Meme Kanserinde Erken Tanı Mümkün müdür?
Meme kanserinde erken tanı mümkündür ve bu erken tanı sebebiyle diyoruz ki 'Meme kanseri erken tanıda tedavisi mümkün bir hastalıktır'. Meme kanserinin erken tanısı için 20 yaşından sonra her kadının ayda bir banyoda ayna karşısında elle muayene, 40 yaşına kadar yıllık ultrason kontrolü ve hekim meme muayenesi, 40 yaşından sonra meme kanseri erken tanı tarama metodu olan yıllık mamografi çekilmesi gerekir.
Meme Kanseri Tanısı Nasıl Konur?
Kişinin şikayeti olsun olmasın ilk adım hekim tarafından yapılan yıllık fiziksel muayenedir. Sonrasında ise görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Bunlardan ultrasonografi, ses dalgaları kullanarak meme dokusunun görüntüsünü oluşturur ve kitlelerin katı mı, sıvı dolu mu olduğunu belirler. Meme kanseri tarama metodu olan mamografi ise meme kanserinin tespitinde en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir. X-ışınları kullanılarak memenin ayrıntılı görüntüleri alınır ve bu sayede anormal dokular veya kitleler tespit edilebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ise meme kanseri teşhisinde ihtiyaç halinde kullanılan bir diğer yöntemdir.
Kesin tanı biyopsi ile konur. Biyopsi, kalın iğne biyopsisi veya cerrahi biyopsi şeklinde yapılabilir. Kalın iğne biyopsisinde, ultrason altında şüpheli kitleden hücre örnekleri alınır ve patolojiye gönderilir. Cerrahi biyopside ise, kitlenin tamamı veya bir kısmı cerrahi müdahale ile çıkarılarak patolojiye gönderilir.
Meme Kanserinin Tedavisi Nasıl Olur?
Meme kanseri tedavisindeki başarıyı etkileyen en önemli faktör erken tanıdır. Meme kanseri tedavisinin en önemli bölümünü cerrahi tedavi oluşturur. Artık son yıllarda tümöre yönelik meme koruyucu cerrahi ile organ kaybının önüne geçilmiştir. Cilt koruyucu proflaktik mastektomiler, aynı seansta protez kullanımı ve yeni meme dokusu oluşturma ameliyatları ile kozmetik endişe azalmış, bedensel ve ruhsal açıdan organ kaybı korkusunun önüne geçilmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2004 yılından bu yana meme kanserinde erken teşhisinin önemi ve meme kanseri farkındalığının vurgulanması amacıyla 1-31 Ekim Ayı Meme Kanseri Bilinçlendirme ve Farkındalık Ayı olarak belirlenmiştir.
Doçent Doktor Mehmet Emin Güneş/Genel Cerrahi Uzmanı