Yaz ishallerine dikkat
İshal, dışkının sıvı içeriğinde artma, kıvamında azalma ile oluşan günde en az 3-4 kez olan sulu dışkılamadır. Çoğu ağır ishal vakalarında günde 10 litreden fazla sıvı kaybı vardır. Bazıları birkaç güne kendiliğinden düzelse de büyük kısmı destek tedavisine ihtiyaç duyar. 2-3 haftaya kadar olan ishaller akut ishal, 3 haftadan fazla süren ishaller kronik ishal olarak adlandırılır.
Yaz mevsiminde ishal vakaları neden artış gösterir?
Sıcakların artmasıyla beraber hijyenik olmayan suların tüketilmesi, kontamine meyve ve iyi yıkanmamış sebze ve salata tüketimi yaz aylarında artan ishallerin en sık sebepleridir. İshalle beraber oluşan aşırı sıvı ve elektrolit kaybı, yerine konulmadığı takdirde özellikle çocuklarda ve yüksek tansiyon, kalp ve böbrek hastası olan yaşlılarda ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Hastalarda artan sulu dışkılamayla beraber karın ağrısı, bulantı kusma, ateş gibi belirtilerde vardır. Suyla beraber artan tuz kaybı baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü, nabız sayısında artma, kalp hızında hızlanma, ağız kuruluğu, şuur bulanıklığı gibi sorunlara yol açar.
İshallerin nedenleri nelerdir?
Kontamine olmuş süt ürünleri, kremalı pasta, dondurma, çiğ yumurtalı ürünlerin tüketimi,
-Hijyenik olmayan içme suları tüketimi,
-İyi yıkanmamış yeşil salatalar,
-Parazitlere bağlı ishaller,
-Uzun süre sıcak ortamda beklemiş gıdaların tüketimi,
-Süt ve süt ürünlerine bağlı tahammülsüzlük,
-Tuvalet sonrası ellerin yıkanmaması ve ağıza götürülmesi,
-İlaçların yan etkilerine bağlı veya müshil kullanımı,
-Kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıklarına bağlı ishaller
Çocuklarda yaz ishalleri neden sık görülür?
Çocukların havuz ya da deniz suyunu yutmaları, kirli su ya da kirli su ile yıkanan gıdalar, açıkta satışa sunulan gıdalar, böcekler ya da sineklere temas eden gıdalar, beklemiş, sağlığa uygun koşulda saklanmamış bunun sonucunda bozulmuş gıdaların çocuklar tarafından tüketilmesi sonucu çocuklarda ishal görülebilir.
Küçük çocuklarda yaz aylarında görülen ishal vakaları maalesef doğru tedavi yapılmaz ise can kaybına dahi neden olabilir.
Çocuklarda yaz ishallerine karşı ne yapmak gerekir?
Çocuklarda yaz ishallerine karşı sıvı elektrolit paketleri ve su takviyesi haricinde çocuğun yaşına göre ayran, pirinç suyu, açık çay, havuç suyu ve çorba gibi gıdalar da tercih edilebilir. Öte yandan pirinç, patates, mercimek, probiyotik yoğurt, tarhana çorbası, haşlanmış çiğ kalmamış tavuk, haşlanmış et, yumurta, balık benzeri protein içeriği yüksek besinler verilebilir.
İshalli hastada tedavi nasıl olur?
İshalli hastada hastanın durumu, ishal ve eğer beraberinde varsa kusmaya bağlı kaybettiği sıvı ve elektrolit seviyesine bağlıdır. Vücuttaki sıvı kaybına kısaca dehidratasyon denir. Eğer vücut ağırlığının % 5' den daha az sıvı kaybı varsa hafif derecede dehidratasyon, % 10' dan fazla sıvı kaybı varsa ağır derecede dehidratasyondan bahsedilir.
Hafif derecedeki sıvı kayıplarında oral rehidratasyon sıvısı dediğimiz bir karışım hastaya verilebilir. Evde de hazırlanabilen kolay bir karışımdır. 1 litre suya 1 çay kaşığı karbonat, ¾ çay kaşığı tuz, 4-5 tatlı kaşığı şeker katılır ve hastaya içirilir.
Ağır dehidratasyon vakaları mutlaka hastaneye yatırılarak tedavi edilir. Damar yolundan kaybedilen sıvı ve elektrolit ile beraber tedavisi düzenlenir.
Peki ishal olmamak için ne yapmalıyım?
-Eller sık sık sabunla yıkanmalı,
-İçme suyu temizliğine dikkat edilmeli. Özellikle damacanaların konulduğu sebillerin haznelerinin sık sık yıkanması gerekir.
-Pişirilmiş gıdalar uzun süre açıkta bırakılmamalı,
-Sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı,
-Açıkta satılan gıdalardan uzak durulmalıdır.