Dengeli ve sağlıklı beslenirken beslenmemize çeşitlilik katmak oldukça önemlidir. Çünkü vücudumuzun ihtiyacı olan vitamin, mineral, lif ve antioksidanları farklı besinlerden almamızı sağlar. Bizde bu çeşitliliğe renk katarak başlayacağız yani renkli besinlerle beslenmemizi çeşitlendireceğiz. Buna da genel tabiriyle beslenmemizde gökkuşağı etkisi diyoruz. Bazı besinlerin renk grupları içerisindeki fitokimyasallar bitkilerin doğasında yer alan, aroma, tat ve renk veren doğal bileşenler anlamına gelir. Ayrıca bu etken bileşenlerin bizleri birçok kronik hastalık riskinden koruyucu etkileri de mevcuttur.
Bu fitokimyasallar renklerine ve faydalarına göre belirli gruplara ayrılıyor. Bunlar kırmızı, sarı ve turuncu renkli, mor ve mavi renkli, yeşil, beyaz ve kahverengi renkli şeklinde 5 gruptur. Hadi gelin renklerin faydalarına birlikte bakalım :)
1-Kırmızı Renkli Besinler: Kırmızı renkli bitkisel besinler kalp ve akciğer hastalıklarının yanı sıra prostat kanserine karşı koruma sağlayan, genlere zarar veren serbest radikallerin güçlü bir temizleyicisi karotenoid olan ‘’likopen’’ den zengindir. Ayrıca kan basıncını ve organ fonksiyonlarını düzenler ve immün sistemi destekler. Kırmızı renkli besinlerin bir miktar yağ ile pişirilerek tüketilmesi likopenin vücutta kullanılabilirliğini artırmaktadır. Çilek, kızılcık, ahududu, domates, kiraz, elma, pancar, karpuz, kırmızı üzüm, kırmızı biber, kırmızı soğan gibi besinler bu grupta yer alır.
2-Sarı ve Turuncu Renkli Besinler: Sarı ve turuncu renkli bitkisel besinler C vitamininden zengin ve yüksek lif kaynağıdır. Turuncu renkli besinler ayrıca Beta-Karoten bileşeninden de oldukça zengindir. Bu besinler toksinlerin atılmasına yardımcı olur ve vücut direncini artırır. Beyin, göz ve kalp damar sağlığını korumaya yardımcı lutein ve zeaksantin bileşiklerini içerir. Limon, muz, ananas, mısır, zencefil, sarı elma, sarı biber, portakal, havuç, mandalina, balkabağı, zerdeçal, kayısı, şeftali, cennet hurması ve mango gibi besinler bu grupta yer alır.
3-Yeşil Renkli Besinler: Yeşil renkli besinler ise anti-kanserojen etki gösteren sülforafan, izotiyosiyanatlar ve indoller gibi kanseri engelleyici fitokimyasallar açısından zengindir. Kilo kontrolünü sağlar, karaciğeri ve böbrekleri zararlı toksinlerden temizler, cilt ve diş sağlığına oldukça iyi gelir. Ispanak, avokado, kuşkonmaz, enginar, brokoli, yonca filizi, lahana, Brüksel lahanası, kivi, kara lahana, yeşil çay, yeşil otlar (nane, biberiye, adaçayı, kekik ve fesleğen) gibi besinler bu grupta yer alır.
4-Mavi ve Mor Renkli Besinler: Mavi ve mor renkli besinler resveratrol ve antosiyoninden oldukça zengindir. Bu etkenler yüksek antioksidan kapasiteleri sayesinde hastalıklara karşı bağışıklığı güçlendirir, kanser oluşumunu önlemeye yardımcı olur ve cilt sağlığına da çok faydalıdır. Yaban mersini, böğürtlen, mürver, mor üzüm, kuru üzüm, patlıcan, mürdüm erik, incir, kuru erik, mor lahana gibi besinler bu grupta yer alır.
5-Beyaz ve Kahverengi Renkli Besinler: Sarı ve kahverengi besinler antokstantin pigmenti ve anti-tümör özelliği olan allisin ve quercetin ve kaempferol gibi antioksidan flavonoidleri içerir. Bu etkenler kalp damar hastalıklarına ve kansere karşı korur ve antibakteriyel özellikleri nedeniyle hastalıklara karşı koruma sağlar ve immün sistemi destekler. Soğan, karnabahar, sarımsak, pırasa, mantar, kereviz, hindistan cevizi, kuru fasulye, nohut, ceviz, lahana gibi besinler bu grupta yer alır.
Bu besinlerle çok sağlıklı bir besin örüntüsü oluşturduğunuzda hem sağlıklı beslenmeyi sevecek hem de sürdürülebilir bir şekilde sağlıklı bir mutfak oluşturmuş olacaksınız. Unutmayalım ki sağlıklı beslenmek önce bilinç sonra mutfağımızı çeşitlendirmekle başlar. Sağlıklı günler dilerim :)