Güney Kore'de sıkıyönetim ilan edildi. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk, "Kuzey Kore'nin komünist güçlerinin oluşturduğu tehditlerden liberal bir Güney Kore'yi korumak ve devlet karşıtı unsurları ortadan kaldırmak için... Olağanüstü sıkıyönetim ilan ediyorum." ifadesini kullanarak verilen kararı duyurdu. Türkiye tarihinde de birçok defa sıkıyönetim yaşandığı görüldü. Peki, Sıkıyönetim nedir, ne zaman ilan edildi? Sıkıyönetim ilan edilirse ne olur? OHAL ve sıkıyönetim arasındaki farklar...
SIKIYÖNETİM NEDİR, NE ZAMAN İLAN EDİLDİ?
Sıkıyönetim, askeri adalet olarak da bilinir. Askeri otorite genellikle resmi bir bildirge adı altında adli yönetimi kontrol altına alır. Genellikle sıkıyönetim, olağanüstü durumlarda alınan bir karardır. Bu durumlar; doğal afet, savaş, sivil kargaşa, askeri darbe ya da toprak işgali olarak sıralanabilir. Sıkıyönetimde yetki askerdedir. Belirtilen hal ve durumlarda askeri otoriteler, normal adli kurumların yeni duruma hakim olamadığı ve vazifesini yerine getiremediğinde sıkıyönetim uygular.
Sıkıyönetimle ilgili her şey kanunla düzenlenmiş olup keyfiliğe bırakılmamıştır. Bütün işleri yargı yönetimine tabi olmakla beraber alınacak tedbirler ve kararlar, 1982 Anayasası'nın 122. maddesine göre 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'yla düzenlenmiştir. 1982 Anayasası, 1961 Anayasası'na göre sıkıyönetimin yetkisini arttırmış olup, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu'nun bazı maddeleri 1982 Anayasası'nın emirleri doğrultusunda 1982 tarihli, 2766 sayılı Kanun ve 1983 tarihli, 2836 sayılı Kanun'la değiştirilmiştir.
Sıkıyönetim Kanunu, 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumuyla Anayasa'dan çıkarılmış, 31 Temmuz 2018 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 7145 sayılı Kanun'la yürürlükten kaldırılmıştır.
SIKIYÖNETİM İLAN EDİLİRSE NE OLUR?
Sıkıyönetim ilan edildiğinde, bölgedeki askeri güvenlik bürokrasisinin yetkileri olağanüstü bir şekilde artar. Hak ve özgürlüklerin kullanımına sınırlandırmalar getirilir. Sokapa çıkma yasağı ilan edilebilir. Askeri mahkemeler sivil yargı yerine devreye girebilir. Ekonomik faaliyetler durabilir veya kısıtlanabilir. Ancak sıkıyönetim genellikle geçici bir durumdur.
OHAL VE SIKIYÖNETİM ARASINDAKİ FARKLAR NELER?
Sıkıyönetim, Olağanüstü hal (OHAL) ile karıştırılabilir. Ancak ikisi de farklıdır. Ağır ekonomik bunalımlar, afet, salgın hastalık ve sıkıyönetim gerektiren durumların daha hafifinin meydana gelmesi durumlarında OHAL ilan edilir. Olağanüstü halde yetki mülki makamlardayken, sıkıyönetimde askeri makamlardadır. OHAL'de sıkıyönetim mahkemeleri bulunmaz.
Güney Kore'de kriz: Sıkıyönetim ilan edildi! Devlet Başkanı canlı yayında açıkladıDünyaTÜRKİYE'DE SIKIYÖNETİM TARİHLERİ
- Doğu'da Şeyh Said İsyanı üzerine 24 Şubat 1925-23 Aralık 1927 tarihleri arasında Muş, Bingöl, Elâzığ, Siirt, Diyarbakır, Mardin, Tunceli, Urfa, Bitlis, Van, Hakkâri, Malatya, Erzurum illerinde,
- Kubilay olayı üzerine 1 Ocak 1931 - 9 Mart 1931 tarihleri arasında Menemen, Manisa ve Balıkesir'de,
- İkinci Dünya Savaşı üzerine 20 Ekim 1940-23 Aralık 1947 tarihleri arasında, İstanbul, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli'de,
- 6-7 Eylül Olayları üzerine 7 Eylül 1955-7 Haziran 1956 tarihleri arasında İstanbul, Ankara ve İzmir'de, 1960 öğrenci olayları 27 Mayıs hareketi üzerine İstanbul ve Ankara'da,
- 20 Mayıs 1963 ayaklanması ve darbe girişimi üzerine 21 Mayıs 1963-20 Temmuz 1964 tarihleri arasında İstanbul, Ankara ve İzmir'de,
- 15-16 Haziran Olayları üzerine 16 Haziran 1970-16 Eylül 1970 tarihleri arasında İstanbul, Kocaeli Merkez ve Gebze'de,
- 12 Mart Muhtırası ardından 26 Nisan 1971 - 26 Eylül 1973 tarihleri arasında İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Zonguldak, İzmir, Eskişehir, Ankara, Adana, Hatay, Diyarbakır ve Siirt illerinde,
- Kıbrıs Harekâtı üzerine 20 Temmuz 1974-2 Eylül 1975 tarihleri arasında İstanbul, Ankara, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Çanakkale, Balıkesir, Manisa, İzmir, Aydın, Antalya, Muğla, Adana, İçel ve Hatay illerinde,
- II. Irak-Kürt İç Savaşı sebebiyle 27 Mart 1975-27 Mart 1975 tarihleri arasında Diyarbakır, Hakkâri, Mardin ve Siirt illerinde, (TBMM onaylamadı)
- Yaygın şiddet hareketleri üzerine 26 Aralık 1978-12 Eylül 1980 tarihleri arasında, Adana, Ankara, Bingöl, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Kars, Malatya, Sivas, Urfa, Adıyaman, Hakkâri, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Tunceli, İzmir, Hatay, Ağrı illerinde,
- 12 Eylül Darbesi üzerine 12 Eylül 1980-19 Temmuz 1987 tarihleri arasında bütün yurtta sıkıyönetim ilan edildi.