İlk önce Hindistan'da ortaya çıkan Budizm, zaman içinde Çin, Japonya, Kore, Moğolistan, Nepal, Sri Lanka, Tayland ve Tibet gibi ülkelere kadar yayıldı. 'Meditasyon' ve 'Nirvana' dendiğinde akla ilk gelen Budizm'dir. Peki, Budizm nedir, bir din mi? Budizm neye inanır, felsefesi nedir? İşte Budizmin ortaya çıkışı ve Nirvana'ya ulaşmanın manası...
BUDİZM NEDİR, BİR DİN Mİ?
Budizm kimine göre bir din kimine göre ise bir felsefedir. Yuval Noah Harari'nin 'Sapiens' kitabında bahsedildiği şekilde, burada temel figür tanrı değildir, bir insan olan Siddhartha Gautama'dır. Budizm inancını ortaya atan da Gautama'dır. Gautama Budist geleneğine göre Nirvana'ya ulaşmış ve o andan itibaren 'Buddha' yani 'aydınlanmış kişi' olarak tanımlanmaya başlanmıştır.
BUDİZM NEYE İNANIR, FELSEFESİ NEDİR?
Budizmde, bir tanrıya inanç olduğu düşüncesi doğru değildir. Budizm, tanrıların varlığını yok saymaz ancak tanrıların acı çekmeye neden olan arzunun yasaları üzerinde etkileri yoktur. Eğer bir insan tüm arzularından arınabilmişse giçbir tanrı ona ızdırap çektiremez. Budizm felsefesi, MÖ. 500 civarında küçük bir Himalaya krallığının varisi olan Gautama'nın, etrafında gördüğü acılardan etkilenmesi sonucu ortaya çıktı.
Gautama, zengininden fakirine, hiç fark etmeksizin herkesin her zaman daha fazlasını istediğini, mutluyken bile daha çok mutluluk istediğini, zenginlerin hastalık, yaşlılık gibi durumlardan sürekli endişeli olduğunu fark etti. Guatama, bunun nedenini sorguladı, sorguladı ve bundan nasıl kaçınılabileceğini çözmeye, özgürlüğe nasıl kavuşulacağını bulmaya çalıştı. 29 yaşındayken tüm mal varlığını ve ailesini arkasında bırakıp bu soruların cevabını bulmak için yollara düştü.
BUDİZM NASIL ORTAYA ÇIKTI?
29 yaşında aklına takılan sorulara cevap bulmak için yola çıkan Gautama, Kuzey Hindistan'ı evsiz bir berduş misali baştan aşağı gezdi. Guruların dizlerinin dibinde oturdu. Onu hiçbir şey tatmin etmedi, hiçbir şey özgürleştirmedi. Bu yüzden çektiği dertleri incelemeye başladı. 6 yıl boyunca çekilen çilelerin sebeplerini, özünü bulmak için oturdu, düşündü. Şu sonuca vardığını söyleyebiliriz:
Mutsuzlukları talihsizlikler, sosyal adaletsizlik ve ilahi bir heves yüzünden yaşanmıyordu. Acılar, insanın davranış örüntülerini ortaya çıkarıyordu. Guatama'ya göre zihin, olumsuz bir şey yaşandığında bundan kurtulmanın yollarını arar. Zevkin ise kalıcı olmasını ister. Keyifli bir şey yaşadığımızda dahi tamamen mutlu değilizdir. Keyfimizin biteceğinden korkar ya da keyfimizin yoğunlaşmasını isteriz.
Gautama, işte bu kısırdöngüden çıkmanın yolunu buldu. Zihin, acı verici veya can sıkıcı bir şey yaşandığında bunu olduğu gibi kabul etmelidir. İşte o zaman 'acı' doğmaz. Örneğin mutluluğu, mutluluğun uzayıp artması ihtimalini düşünmeden yaşayabilirseniz akıl sağlığınızı kaybetmeden mutluluğu hissedebilirsiniz.
