Uzaya gitmek her ne kadar heyecan verici bir deneyim olsa da uzayda kaldığınızı ve dünyaya geri dönemediğinizi düşünün. Oldukça korkunç bir şey, değil mi? Bu durum maalesef zaman zaman yaşanabilir. Elbette uzaydan geri dönememenin belli başlı nedenleri var. Örneğin NASA'ya ait iki astronot 8 günlüğüne gittiği uzaydan iki aydır dönemedi. Boeing’in yeni Starliner uzay aracı, 5 Haziran'da Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS)doğru yola çıktı. Sunita Williams ve Butch Wilmore isimli iki astronot hala dönemedi. Kapsülün, arızalar nedeniyle Dünya'ya hiçbir zaman dönemeyebileceği düşünülüyor. Peki, Astronotlar uzayda mahsur kalırsa ne olur? Hangi, kaç astronot uzayda mahsur kaldı?
ASTRONOTLAR UZAYDA MAHSUR KALIRSA NE OLUR?
Astronotların uzayda mahsur kalma durumu, belirttiğimiz gibi birçok nedene bağlı olarak değişir. Peki, uzayda mahsur kalındığında astronotlara ne olur?
Uzay araçlarında sınırlı sayıda yiyecek ve içecek vardır. Bu kaynaklar tüketilirse astronotların hayatta kalma süreleri de azalır.
Uzay araçlarında oksijen tüpleri ya da yaşam destek sistemleri vardır. Bu oksijen tükendiğinde de astronotlar boğulma tehlikesi yaşayabilir.
Uzayda kapalı ortamda karbondioksit birikebilir ve bundan dolayı astronotlar zehirlenebilir.
Diğer yandan uzun süreli izolasyon, ölüm korkusu ve belirsizlik gibi etkenler de astronotların zihinsel durumlarını olumsuz etkileyerek anksiyete ve panik atağa neden olabilir.
Uzay aracı kontrolsüz bir şekilde hareket edebilir ve bu geri dönme şansını azaltabilir.
Dünya ile iletişimin kopması halinde ise kurtarma çalışmaları zorlaşır ve astronotların psikolojileri oldukça kötü etkilenebilir.
Uzayda mahsur kalan astronotlar için acil bir kurtarma görevi başlatılabilir. Fakat bu tarz bir görev oldukça karmaşıktır ve zaman alır.
Astronotları kurtarmak mümkün değilse, astronotların hayatta kalma kaynakları da tükenirse, ölüm kaçınılmazdır. Açlık, dehidrasyon ve oksijen eksikliği sebebiyle ölüm meydana gelebilir.
HANGİ, KAÇ ASTRONOT UZAYDA MAHSUR KALDI?
Bu tür bir senaryo son derece nadir görülse de yakın zamanda NASA'ya ait iki astronot uzayda sıkışıp kaldı. 8 günlüğüne uzaya giden astronotlar iki aydır dönmedi.
NASA yetkilileri, Starliner’ın mekiğindeki itici takımlarda sızıntı tespit ettiklerini, bazı roket motorlarının ise çalışmadığını duyurdu. Mühendisler, yeryüzünde yapılan testlere rağmen yaşanan sorunların nedenini anlamaya çalışıyor. Fakat uzayda ve yörüngede yapılan testlerde motorların çalışıyor olduğunu gösteriyor.
Mühendisler tahrik sisteminin doğru çalıştığından emin olana kadar, Williams ve Wilmore isimli NASA astronotlarının Dünya’ya kısa süre içinde geri getirilmesi pek mümkün görünmüyor.
Uzay mekiğinin astronotlar olmadan bağımsız bir şekilde Dünya’ya geri yollanması da değerlendiriliyor fakat bu konuda kesin bir karar verilmedi.
NASA’nın uzay görevlerinden sorumlu yetkilisi Ken Bowersox “Starliner’ın mürettebatsız döndürülmesi ihtimali, son bir iki haftada yaşananlar nedeniyle arttı” dedi.
Bowersox bir noktada iki astronotun evlerine döndürülmesi gerektiğini vurguluyor fakat yakın zamanda bunun mümkün olmayacağı görünüyor.
Eğer Starliner mürettebatsız olarak Dünya'ya dönerse, NASA, dört kişilik SpaceX Crew Dragon uzay aracını gönderip astronotları alabilir. Bu durumda Williams ve Wilmore’un Şubat 2025’e kadar ISS’te kalması ve SpaceX aracında gelecek iki astronotla beraber geri dönmesi bekleniyor.
İstasyonda Dünya’ya Eylül ayında dönmesi planlanan dört astronot daha görevine devam ediyor.
Üç kozmonotla beraber toplam yedi kişinin bulunduğu istasyonda ekstra insan olmasının daha fazla iş yapılmasını sağladığını, ancak bunun sonucunda stok tüketiminin de daha fazla olduğunu vurgulayan Bowersox, “Bir noktada normal mürettebat sayımıza dönmemiz gerek” diye de ekliyor.
Mayıs 1991’de Mir uzay istasyonuna göreve giden Sovyet kozmonot Sergey Krikalyov da uzayda mahsur kalmıştı. Birkaç ay kalmayı beklerken neredeyse bir yıl uzayda sıkıçmış kalmıştı.
1970 yılında Apollo 13 misyonu esnasında bir oksijen tankı patladı ve bu da uzay aracının büyük bir kısmının devre dışı kalmasına sebep oldu. Astronotlar, Ay'a iniş görevini iptal etmek zorunda kaldı ve hayatta kalmak için ay modülünü bir "can kurtaran sandalı" olarak kullandı.
1971 yılında Sovyetler Birliği'nin Soyuz 11 uzay aracı, Salyut 1 uzay istasyonundan dönüş yolundayken kabin basıncı kaybı yaşandı. Üç kozmonot, basınç kaybı nedeniyle boğularak hayatını kaybetti.
Uzayda esaret. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda mahsur kalan astronotların dönüş tarihi belli değilTeknoloji
2003 yılında Columbia Uzay Mekiği (STS-107 ), yörüngede görevini tamamladıktan sonra Dünya'ya dönerken parçalandı. Mekik, kalkış esnasında hasar görmüş ve bu hasar geri dönüş sırasında mekiğin atmosferde dağılmasına neden oldu.
1985 yılında Salyut 7 uzay istasyonu, bir güç kaybı yaşadı ve kontrol edilemez hale geldi. İki kozmonot, onarım ve istasyonu yeniden faaliyete geçirme göreviyle gönderildi.Başarılı bir onarım gerçekleştirildi ve kozmonotlar güvenli bir şekilde geri döndü.