Geçtiğimiz günlerde Koronavirüsün FLİRT varyantı dünyada yankı uyandırırken, şimdi de kuş gribi virüsü endişe uyandırdı. DSÖ'den yapılan açıklamada, Mexico City’de ateş, nefes darlığı, ishal ve mide bulantısı şikayetleriyle hastaneye kaldırılan 59 yaşındaki bir hastanın A(H5N2) varyantından hayatını kaybettiğini, bu can kaybının A(H5N2) kuş gribi kaynaklı ilk insan ölümü olduğunu doğruladı. Peki, A (H5N2) kuş gribi hastalığı nedir, insana nasıl geçer? Türkiye'de kuş gribi var mı, öldürür mü? İşte kuş gribi ile ilgili merak edilen tüm detaylar...
A (H5N2) KUŞ GRİBİ HASTALIĞI NEDİR?
H5N2 kuş gribi, A tipi influenza virüsünün bir alt tipidir ve genellikle kuşları etkileyen bir hastalıktır. Özellikle evcil kümes hayvanları arasında yaygın bir suşu olan bu virüs, ciddi salgınlara neden olabilmektedir.
KUŞ GRİBİ İNSANA NASIL GEÇER?
Avian influenza (kuş gribi), insanlara doğrudan kuşlardan ya da kontamine olmuş çevresel kaynaklardan geçebilmektedir.
Enfekte kuşlarla doğrudan temas, virüsün insanlara bulaşmasının en yaygın yolu olarak bilinir. Bu temas, kuşların dışkıları, tüyleri, burun akıntıları ve salgıları ile olabilir. Özellikle kanatlı hayvan çiftliklerinde çalışanlar ya da kuş pazarlarında bulunan kişiler daha yüksek risk altındadır.
Diğer yandan virüsle kontamine olmuş yüzeylere, ekipmanlara ya da diğer nesnelere dokunmak ve ardından ağız, burun veya gözlere temas etmek virüsün bulaşmasına neden olabilir. Bu açıdan özellikle çiftliklerde veya kuş pazarlarında kullanılan araç gereçlerin temizliği ve dezenfeksiyonu önemlidir.
Bir diğer bulaşma yöntemi ise enfekte kuşların salgılarının havada asılı küçük damlacıklar şeklinde bulunması durumunda bu damlacıkların solunması yoludur. Daha çok bu bulaş, yoğun ve kapalı alanlarda yaşanabilir.
Son olarak iyi pişirilmemiş enfekte kümes hayvanı etlerin ya da ürünlerin (örneğin, yumurta) tüketilmesi virüsün bulaşmasına neden olabilir. Ancak iyi pişirildiğinde virüs etkisiz hale gelir.
TÜRKİYE'DE KUŞ GRİBİ VAR MI?
Meksika'da yaşanan ilk kuş gribi vakalı ölümün ardından, Türkiye'de yaşayan vatandaşlar da tedirgin hissetmeye başladı. Peki, şu an Türkiye'de kuş gribi vakası var mı ve en son ne zaman görüldü?
Ülkemizde 2024 yılında kuş gribi vakaları görülmeye devam ediyor. En son büyük vakalar, 2023 yılında Afyonkarahisar ve Denizli illerinde bildirilmişti. Bu bölgelerde, özellikle yumurta üretim tesislerinde salgın nedeniyle 6,5 milyon kanatlı hayvan itlaf edildi. Afyonkarahisar'ın Başmakçı ilçesinde 5 milyon, Denizli'nin Honaz ilçesinde ise 1,5 milyon tavuk itlaf edilmek zorunda kaldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü'ne bu durumla ilgili bildirimlerde bulunarak salgını kontrol altına almaya çalıştı.
Ülkemizde kuş gribi, küresel bir sorun olan ve birçok ülkede görülen salgınların bir parçası olarak ortaya çıktı. Bu durum, beyaz et ve yumurta piyasasında dengeleri bozdu ve kanatlı hayvan sektörünü olumsuz etkiledi. Avrupa'da da benzer vakalar yaşandı, birçok ülkede toplu itlaflar yapıldı.
KUŞ GRİBİ ÖLDÜRÜR MÜ?
Meksika'da kuş gribi nedeniyle hayatını kaybeden hastanın vakası ile ilgili enfeksiyonun kaynağının belirsiz olduğu belirtildi ve “Bu vakada virüse maruz kalınan kaynak şu anda bilinmemekle birlikte, Meksika’daki kümes hayvanlarında A(H5N2) virüsleri rapor edilmiştir" ifadelerine yer verildi.
Kuş gribi kaynaklı yaşanan ilk ölümün ardından 'kuş gribi öldürür mü?' sorusu da araştırılmaya başlandı.
Kuş gribi insanlarda ciddi hastalıklara ve ölümlere neden olabilir, fakat bu durum oldukça nadir görülür.
Kuş gribi virüslerinin çeşitli alt tipleri bulunmaktadır, fakat insanlara bulaşma riski en yüksek olanlar H5N1 ve H7N9'dur. H5N2 gibi bazı diğer türler de insanlara bulaşma potansiyeline sahiptir, ancak daha nadirdir.
KUŞ GRİBİ BELİRTİLERİ NELER?
Kuş gribi enfeksiyonları, yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları gibi grip benzeri semptomlarla başlar. Hastalık ilerledikçe, ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına, zatürreye ve akut solunum sıkıntısı sendromuna (ARDS) yol açabilir. Ağır vakalarda organ yetmezlikleri ve ölüm riski vardır.
DSÖ'den korkutan açıklama: A(H5N2) kuş gribi kaynaklı ilk insan ölümü Meksika’da yaşandıSağlık
KUŞ GRİBİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Antiviral ilaçlar kullanılabilir, fakat erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Biyogüvenlik önlemleri, kontamine yüzeylerin temizlenmesi ve enfekte hayvanlarla temastan kaçınma gibi yöntemlerle enfeksiyon riski azaltılabilir.