Zelenski’nin Washington seferi bir çoklarına göre başarılı geçti. 2.7 milyar dolarlık paketin yanında kongrede konuşma yapıp alkışlanması dünyaya ABD’nin hala Ukrayna’nın arkasında olduğu mesajını verdi. Mesaj konusunda şüphe yok ancak bu gezi Zelenski adına ne kadar başarılı oldu o tartışılır.
2.7 milyar dolarlık yardım paketinin içinde her zamanki güdümlü mühimmatlar, topçu mermileri, hafif zırhlı personel taşıyıcılar var. Paketin en ilgi çeken kısmı ise bizim de ABD’den talep edip alamadığımız S-400 krizine yol açan Patriot füzeleri.
Uzun yıllardır konuşulan stratejik ve politik önemi yüksek bu ekipmanların Ukrayna’ya verilmesi de epey gürültü çıkardı. Sonunda ABD önceden geçmeye çekindiği sınırları aşıyor muydu?
Patriotlar etkili olacak mı?
Öncelikle anlaşmanın detayına bakalım. Yetkililerin söylediğine göre Ukrayna’ya bir “Patriot taburu” verilmeyecek. Normal şartlarda bir tabur içinde 4 batarya oluyor ve her bataryanın 6 tane lançeri (fırlatıcısı) bulunuyor.
Ukrayna’ya şu anki anlaşmaya göre sadece 1 batarya verilecek. Bunun sebebiyse bir batarya için eğitilmesi gereken personel sayısının 90 olması. Minimum 6 haftalık bir eğitimden geçmesi gerekiyor askerlerin.
Yedek parçalar ve sancılı eğitim süreci ABD’nin Ukrayna’ya bu silahı verme arzusunu uzun zaman törpülemişti. Ancak Rusya’nın sivil altyapıya yönelik saldırıları giderek artınca Biden hükümetinin fikri biraz olsun değişti. Tam bir tabur yerine tek bir bataryayla şimdilik yetindiler.
Peki 1 batarya Ukrayna’yı Rus saldırılarından korur mu?
Hayır korumaz. Patriotların menzili en iyi ihtimalle kullanılan mühimmata göre 160 kilometreyi bulabiliyor. Rusya’nın drone sürüleri ve balistik füzeleri karıştırarak yaptığı saldırıları 6 fırlatıcısı bulunan Patriot’un tek başına durdurması mümkün değil.
Patriotların performansı iyi mi?
Diyelim ki Ukrayna’ya daha fazla Patriot füzesi verildi. Belki de bir tabur kadar... Ukrayna’nın hava sahası bir daha sorun yaşamaz değil mi?
Vladimir Putin dün yaptığı konuşmada “bizim S-300’ler bile Patriot’tan daha iyi” yorumunu yapmıştı. Biraz da Patriotların geçmişine bakalım.
Bu füze sistemleri 1981’de hizmete girdiler. ABD ve müttefiklerinin bir çok savaşta hava sahasını korumakla görevlendirildiler. Körfez savaşı sırasında Saddam’ın Scud füzelerine karşı görev yaptılar. İsrail ve Suudi Arabistan’daki Patriotlar savaş sonrası yapılan analize göre %0 etkinlikteydi. Yani Scud füzelerinin hiçbirini vuramamıştı.
2003 Irak Savaşında Patriotlar daha başarılı bir performans verdiler. Irak’a ait kısa menzilli balistik füzeleri etkisiz hale getirdiler.
Patriotlar İsrail’in 2014’e Hamas’a yaptığı operasyonda ilk kez drone vurmayı başardı.
2015’ten sonra Suudi-Yemen Savaşı başlayınca Patriotların eksikleri biraz daha ortaya çıktı. Suudilerin petrol tesislerini korumak için yetersiz kalmışlardı. Hatta atılan füzelerden biri yolunu şaşırıp şehrin içine düşmüştü.
Amerikalılar önce sorumluyu “bakımsızlık” olarak nitelese de çıkan raporlarda Patriotların başka sorunları olduğunu da öğrendik. Kullanan ekibin eğitimi, düzenli bakım, ve ordudaki diğer ekipmanlarla doğru bir entegrasyon Patriotların doğru çalışması için gerekliydi.
Yani özetle, mühimmatı çok pahalı, tamiri zor, eğitimi karmaşık ve hata payı yüksek bir savunma sistemi Patriotlar. Hata payı konusu tabii ki tartışmalı, İsrail’in kullanımında %70, Suudilerde %40 başarıya sahip olduğu söylendi. Kullanım süresi boyunca füzeler 3 farklı ölümlü kazada dost hedefleri de vurdular.
Tabii şunu belirtmeliyim ki tüm bu eksikler Patriotların S-300 veya S-400’lerden daha kötü olduğunu söylemez. Rus savunma silahlarının Suudilerdeki Patriotlara benzer ölümcül hatalar yaptıklarını da Ukrayna savaşı boyunca gördük.
Ancak bu sistemlerin Ukrayna’nın hava sahasını saldırıya kapaması mümkün değil. Hiç bir sistemin değil. Ukrayna’ya ait S-300’lerin dronelar tarafından epey imha edildiğine tanık olduk. Dahası Rusya’nın sahada kullandıkları İran yapımı Şehid droneları 20 bin dolarken, onları durdurmak için yollanacak Patriot füzesi 2 milyon dolar ediyor.
Yani Rusya’nın yaptığı saldırının başarısız olması dahi kendisi açısından bir başarı olur.
Gelelim Zelenski’nin başarısına. Patriot füzelerinin Ukrayna’ya verileceği 2 haftadır konuşuluyordu. Zelenski’nin ziyaretinin bu kararda bir etkisi yoktu. Onun asıl amacı saldırı kapasiteli zırhlı araç ve mühimmat toplayabilmekti. Daha önce olduğu gibi Rusya sınırları içindeki hedefleri vurabilecek ATACMS füzeleri ve ana muharebe tankları verilmedi. Ukraynalı komutanlar “Putin’in kazanmasını engellemek için her şeyi veriyorlar ancak bizim kazanmamız için hiç bir şey vermiyorlar” gibi cümleler kurmaya başladılar.
Yani Zelenski Washington’da epey alkış aldı ama istediği silahları toplayamadı. Gezinin en büyük etkisi Patriotların ve ABD’li siyasetçilerin sembolik desteğini almış olmasıydı. Putin neredeyse aynı zamanda yaptığı konuşmada batının kaynaklarının yakında tükenmeyeceğini söyledi. Yani Rusya şapkadan tavşan çıkarmazsa savaş daha uzun bir süre devam edecek gibi gözüküyor.