Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2 Mart 2021'de kamuoyuna açıkladığı 'İnsan Hakları Eylem Planı'nda çocuk mahkemelerinin müstakil bir kampüs içerisinde yapılandırılmasıyla ilgili model geliştirilmesi ve duruşma salonlarının çocuk dostu şekilde yeniden tasarlanması hedeflendi. Adalet Bakanlığı çocuk dostu uygulamayı Türkiye'de ilk olarak Erzurum'da hayata geçirdi. Adalet Bakanlığı ile Erzurum Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan protokolle Yakutiye ilçesindeki Olimpiyat Parkı içerisinde Çocuk Adalet Merkezi (ÇAM) kuruldu. 24 Eylül 20221'de faaliyetine başlayan ÇAM, 20 Kasım 2021 günü Dünya Çocuk Hakları Günü'nde dönemin Adalet Bakanı Abdulhamit Gül'ün katıldığı törenle açıldı. Mağdur ya da tanık olan çocukların adli süreçte örselenmemesini temel bir yaklaşım olarak benimseyen ÇAM'da adli görüşmeci nezaretinde 184 çocuğun ifadesi alındı, 780 duruşma görüldü.
UZMAN TARAFINDAN EVİNDEN ALINDI
Kentte, internette oyun oynarken dolandırıldığını iddia eden M.E.A. (16), 4'üncü Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen duruşmaya ÇAM'dan katıldı. Merkez Aziziye ilçesindeki evinden ÇAM Müdürü ve adli görüşmeci Berrin Yavuz tarafından Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’nün hizmet aracı ile alınan M.E.A., 'Çocuk Adalet Merkezi'ne getirildi. Bekleme odasında adli görüşmeci Berrin Yavuz, ön görüşme yaptığı çocuğa uygulama hakkında bilgi verdi. Mağdur çocuk, bilgilendirme sonrası görüşme odasına alındı. Mahkeme tarafından SEGBİS aracılığıyla görüşme odasına bağlanılarak M.E.A.'nın ifadesi adli görüşmeci aracılığıyla alındı. İfade işlemi tamamlanan çocuk, ailesi ile birlikte Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü’nün hizmet aracı ile uzman eşliğinde evine bırakıldı.
ÇOCUKLARA YÖNELİK KORUYUCU VE DESTEKLEYİCİ HİZMET
Yargı Reformu Stratejisi ve İnsan Hakları Eylem Planı (İHEP) hedefleri arasında çocukların adli süreçlerde üstün yararlarının gözetilmesi, korunması ve ikincil örselenmesinin önüne geçilmesi yer alıyor. Bu doğrultuda 'onarıcı adalet' yaklaşımıyla inşa edilen ÇAM projesi ile suça sürüklenen çocukların adli süreçlerden olumsuz etkilenmesinin önüne geçilmesi, mağdur çocukların rehabilitasyonlarının gerçekleştirilmesi, adli süreçte çocuklara yönelik koruyucu ve destekleyici tedbirlerin alınması hedefleniyor.
MERKEZDE PARKLAR, BAHÇELER VE OYUN ALANLARI BULUNUYOR
ÇAM, çocukların üstün yararı gözetilerek tasarlandı. Merkezde, çocuk hakkındaki adli iş ve işlemlerin yürütülmesinde görev alan tüm ilgili birimlerin yanı sıra çocukların sosyal ve fiziksel gelişimine katkı sağlayacak parklar, bahçeler, oyun alanları yer alıyor. Merkezde, Çocuk Mahkemesi, Çocuk Soruşturma Bürosu, Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü, Adli Görüşme Odaları (AGO), çocuk polisi, avukatlar, hukuk kliniği, adli tıp irtibat bürosu gibi birçok adli birim ve kişi bir arada bulunuyor. ÇAM'da duruşmalar çocuk dostu duruşma salonlarında cübbe giymeyen yargı mensupları ve avukatlar tarafından yapılırken, polis noktasında da yine sivil giyimli görevliler bulunması öngörülüyor.
ÇOCUKLARIN ADLİ SÜREÇTEN OLUMSUZ ETKİLENMESİ ÖNLENİYOR
Merkezle mağdur ve tanık çocukların adli süreçten olumsuz etkilenmemesi, AGO’larda uzmanlar eşliğinde beyanlarını verebilmeleri, suça sürüklenen çocukların tekrar suçla temas etmemeleri için en uygun tedbirler uygulanması hedefleniyor. Özellikle ilk defa suça sürüklenen yaşı küçük çocukların mümkün olduğu kadar soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemesi yönündeki adımlar da atılıyor. ÇAM'da suça konu eyleme değil, çocuğa odaklanılarak, ifadeleri uzmanlar aracılığı ile alınıyor.
ÇAM'DA ÇOCUKLAR İÇİN ÇOCUK DOSTU USULLER UYGULANACAK
ÇAM'da çocuğun üstün yararı gözetilerek tedbir odaklı onarıcı adalet mekanizmaları birlikte değerlendirilerek çocukların suç ve suç ortamlarından uzaklaştırılması, suç işlemeyi bir yaşam biçimi haline getirmeleri önleniyor. Çocuklara yönelik tüm adli işlemler yetişkinlerden ayrı olarak çocuk dostu ortamda yine çocuk dostu usuller uygulanarak gerçekleştiriliyor. ÇAM ile çocukların eğitimlerine devam edebilmeleri, sportif faaliyetler bulunabilmeleri, meslek edinmeleri ve bu merkez sayesinde arkadaşlıklar kurmaları hedefleniyor.