Nisan ayında yapılan kanun değişikliklerinin yürürlük tarihi 1 Ekim olarak belirlendiğinden, bugünden itibaren tüketici haklarının arttığı, kötü niyetli satıcılar tarafından ‘kandırılma, aldatılma, ayıplı mal ve hizmet satışı’ karşısında korunma zırhının arttığı bir dönem başladı. İşte bugün itibarıyla yürürlüğe giren ve tüketicinin korunmasını sağlayan yenilikler şöyle:
BORCUN TAMAMI İSTENEMEYECEK
1- Tüketicinin çeşitli nedenlerle borcunu zamanında ödeyemeyerek temerrüde düşmesi durumunda satıcı ‘sözleşmemiz böyle’ diyerek kalan borcun tamamını isteyemeyecek. Bunu isteyebilmesi için tüketiciye olan bütün taahhütlerin yerine getirilmesinin yanı sıra sözleşmede yer alan bedelin en az onda birini ödememesi gerekecek.
2- Zaten tüketici, kullandığı krediden hiçbir gerekçe göstermeksizin, ceza ödemeksizin 14 gün içinde cayma hakkına sahip. Ancak 14 gün içinde kredi borcunun tamamını erken öderse finans kuruluşuna bildirimde bulunması da gerekmeyecek.
3- Tüketicilere verilen kredi kartı, kredili mevduat hesabı gibi belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde değişken faiz uygulanıyor. Yeni dönemde bankalar, finans kuruluşları, faiz oranlarının artışını gerekçe gösterip, faiz artışını anında borca yansıtamayacak. Bu tür artışlarda tüketiciye 30 gün önceden yazılı olarak bildirim yapılacak. Bu bildirimde, yeni faiz oranının yürürlüğe girmesinden sonra yapılacak ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının değişmesine ilişkin ayrıntılar yer alacak. Yeni faiz oranı geriye dönük uygulanamayacak. Tüketici, bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcun tamamını öderse faiz artışından etkilenmeyecek. Faiz indirimleri ise tüketicinin ödemelerine hemen yansıtılacak.
4- Tüketicinin, yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi bağlantılı sigorta yaptırılamayacak. Tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat, kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacak. Tüketici kredisi, konut kredisi kullanımı ek hesap açma, otomatik ödeme talimatı, finteks üyeliği gibi ürün ya da hizmetlerin alımı şartına bağlanamayacak.
İNTERNET SİPARİŞİNDE 30 GÜN DETAYI
5- İnternet üzerinden alışverişlerde yani mesafeli sözleşmelerde tüketiciye siparişinin 30 gün içinde ulaşmaması durumunda, tüketici sözleşmeyi feshedebilecek.
6- Tüketicinin çeşitli şirketlerden hizmet veya ürün almasını sağlayan internet siteleri, öncelikle tüketicinin talep ve bildirimlerini iletip, takip etmelerini sağlayacak ve kesintisiz hizmet verecek bir sistemi devreye sokacaklar. Ayrıca satılan ürün ve hizmetlerle ilgili tüketicinin önden bilgilendirilmesi, kayıtlarının tutulmasından, sözleşmeye aykırı davranan satıcıların her bir işleminden, ürünlerin tesliminden; promosyonlu, hediyeli kampanyalarda verilen taahhütlerin yerine getirilmesinden, reklamlardaki bilgilerle ön bilgilendirmedeki hususların uyumlu olmasından sorumlu kılındılar.
YETKİSİZ SERVİSE 500 BİN LİRA CEZA!
7- Bugün itibarıyla, telefon, tablet, bilgisayar, küçük ev aletleri gibi donanım, yazılım veya fiziki özelliklerinde iyileştirme yapılarak ‘yetkilendirilmiş satıcılar’ aracılığıyla tekrar satışa sunulan kullanılmış mallar, için tüketiciye asgari 1 yıl garanti verilecek. Yenileme yetki belgesi olmaksızın yenileme yapanlara, 500 bin lira ceza uygulanacak.
8- Öncelikle herhangi bir üretici ya da ithalatçıya bağlı olmayan servis istasyonları, tüketicinin her türlü mecrada, dükkanda, arama motoru ilanında, kolaylıkla göreceği ve okuyabileceği şekilde ‘Özel Servis’ ibaresi kullanacak. Bu hükme uymayan servislere, 5 bin lira para cezası kesilecek.
9- Satış Sonrası Servis Hizmetleri Yönetmeliğine göre cep telefonları, modemler, bilgisayarlar, tabletler, yazıcılar, oyun konsolları, tansiyon aletleri, işitme cihazları, mama sandalyeleri, oto koltukları gibi ürünler için kullanım ömrü 5 yıl; radyolar, televizyonlar, otomobiller, kamyonetler, tekerlekli sandalyeler, engelliler için akülü araçlar, klimalar, kombiler, şofbenler, su arıtma cihazları, duşakabinler, klozetler için 10 yıl; güneş enerjisi ısıtma sistemleri için 7 yıl olarak belirlenmiş durumda. 1 Ekim’den itibaren satıcılar, hizmet sağlayıcılar satış sonrasında ürünlerin kullanım ömrü içinde yedek parçalarını bulundurmazlar ise tüketicilerin kendilerinden tazminat isteme hakkı doğmuş oldu.
10- Tüketicinin en kolay hak arama yolu olan tüketici hakem heyetlerine daha çok sayıda ürün ve hizmet şikâyet edilebilmesi için başvuruda aranan üst sınır 15 bin liradan 30 bin liraya çıkarıldı.
11- Elinde olan bilgi ve belgeleri hakem heyetine sunmayıp, daha sonra tüketici mahkemesine sunan satıcılara karşı tüketiciler davayı kaybetseler bile yargılama giderleri ve vekalet ücretinden muaf olacaklar.
12- Tüketici Kanunu’nda, bir anlamda tüketici aleyhine yapılan tek Düzenleme ön ödemeli konut satış sözleşmelerinde oldu. Daha önce müteahhitlerin, konutu yapım süresi 36 ayı geçemezken yeni değişiklikle bu süre 48 aya, yani 3 yıldan 4 yıla çıkarılmış oldu.