Ekonomim.com'dan Ali Ekber Yıldırım'ın "Tarım destekleri bir kez daha değişecek" başlıklı yazısından bir bölüm
En üst düzeyde yapılan açıklamalara bakılırsa tarım destekleri ile ilgili bir kez daha önemli değişiklikler yapılacak. Daha önce de defalarca yazdığımız gibi, Türkiye’nin en önemli hastalığı bakan değiştikçe politikaların da değişmesidir. İktidardaki parti değişmese bile aynı iktidarın bakanları bile bir öncekinin politikalarını rafa kaldırarak kendince yeni politikalar uyguluyor.
Tarımsal destekler üzerinde en çok durulan, en çok değiştirilen ancak her değişiklikte çiftçinin kayba uğradığı bir dönemi yaşıyoruz. Her fırsatta dile getirdiğim gibi, Türkiye’de tarımsal destekler amaçsız, hedefsiz ve sadece bütçeye konulan paranın “dağıtılması” şeklinde uygulanıyor. Bu nedenle hükümet “çiftçiye şu kadar para verdik” diye övünürken, muhalefet “çiftçiye verilen para, destek yetersiz” diye politika yapıyor. Verilen desteğin üretimin planlanmasına, verime, su, iklim ve benzeri konularda ne kadar olumlu yansıdığı kimsenin umurunda değil. Etki analizi yapılmıyor.
Vahit Kirişci’den sonra bakanlık görevine Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı İbrahim Yumaklı getirildi. İbrahim Yumaklı da tarımsal desteklerin sadeleştirilmesi için çalışma yaptıklarını ve çok farklı bir model uygulayacaklarını söylüyor. Bu konuda Cumhurbaşkanı yardımcısı Cevdet Yılmaz ile çalışıldığı ifade ediliyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz bir hafta içerisinde iki kez tarım sektörü temsilcileri ile buluştu. Geçen hafta Türkiye Ziraat Odaları Birliği(TZOB)’nde Genel Başkan Şemsi Bayraktar ve bölge başkanlarının katılımı ile istişare toplantısı yapıldı. Toplantıya Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider de katıldı.
Destekler sadeleştirilecek
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada birçok konuya değindi. Tarım destekleri konusunda ise yeni bir çalışma yapıldığını ifade etti. Yılmaz, devletin tarımla ilgili farklı başlıklar altında çok sayıda desteği bulunduğunu, bu konunun daha sistematik bir hale getirilmesine yönelik çalışmaların sürdüğünü, hükümet ve üreticinin bu işleri birlikte tasarlayacağını ve tüm bunların etkilerini yine birlikte görüp tedbir alacaklarını vurguladı. Yılmaz sözlerini şöyle sürdürdü: “ İyi niyetle yapılan bazı destekler, bazen hiç başlangıçta tahmin edemediğiniz yan etkiler oluşturabiliyor. İşte bu yan etkileri de gideren, amaca hizmet eden destekler. Bir taraftan da bunları biraz daha toplulaştırarak, sadeleştirerek, idari yükleri de azaltarak verilecek desteklerin anlamlı, önemli olduğunu ifade etmek isterim."
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz 28 Ağustos Pazartesi günü ise Tarım ve Orman Bakanlığının organizasyonu ile daha geniş kapsamlı “2023 Yılı Tarımsal Üretici Temsilcileri İstişare Toplantısı”na katıldı. Toplantıdan sonra Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile önemli açıklamalarda bulundu. Tarım destekleri konusunda şunları söyledi: “Sadeleşme konusu üzerinde durulan bir husus, çok sayıda destek yerine belli alanlara odaklanarak daha sade, yürütülmesi daha kolay, çiftçilerimizin de üreticilerimizin de daha kolay kullanabileceği destekleri sadeleştirme konusu ifade edildi.”
Özetle, tarım destekleri konusunda bir kez daha yeni düzenlemeler, yeni uygulamalar olacak. Her yeni düzenleme, her yeni sadeleştirme çiftçinin kaybına neden oluyor. Tarımsal desteklerle ilgili elbette yapılması gereken pek çok çalışma, düzenleme var. Ancak, Ak Parti tarafından 2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu’na göre tarımsal destekler Gayri Safi Milli Hasıla’nın en az yüzde 1’i kadar olacaktır” hükmünün uygulanması ile işe başlanırsa yapılacak düzenlemeler inandırıcı olur. Siz çıkardığınız yasayı bile uygulamıyorsanız ve tarımsal destekler bu yasanın çıkarıldığı 2006 yılından bu yana yüzde 1 yerine yüzde 0,39 ile yüzde 0,60 oranında uyguluyorsanız söyleyeceğiniz hiçbir sözün, uygulamanın hükmü olmayacaktır.