Gazeteci Serkan Canbaz'ın mse Ajans adlı Youtube kanalına konuk olan yer bilimci Prof. Cenk Yaltırak beklenen İstanbul depremiyle ilgili çok konuşulacak açıklamalarda bulundu.
Depremle ilgili konuşan isimlerin söylediklerinin neden birbirini tutmadığı sorusuna Yaltırak şöyle cevap verdi: Yapılan işin kalitesiyle ilgili bilgisi olmayan insanlar o konularda fikir yürütüyor. O kadar iddialı oluyorlar ki sizden daha bilgili oluyorlar. Bir adam çıkıp diyor ki o işi bilmez. Bunu diyen insana bakıyorsunuz kendi uzmanlığı o alan değil. Buradaki problem kimin ne yaptığı konusunda kimsenin fikri yok. O nedenle kamu için bilgi çıkmıyor. Bunu sarih olarak ortaya koymak için vizyon gerekiyor. Herkesin kendi işini yapması sinerji oluşturmuyor.
HERKES DEPREM HARİTASI YAPAMAZ AMA YAPIYORLAR
Bir konuda bir sürü makaleniz olabilir ama sizin yaptığınızı başkası alıp kullanmıyorsa o orada kalıyor. Ancak bunlar olunca bir şeyden bahsedebilirsiniz. Şu anda Türkiye'deki sorun deprem risk belirlemesinde yapılacakların en iyisi yapılmış değil. Hatta en iyisini bırakın iyisi bile yapılmış değil. Saha jeolojisi almamış birinin fay haritası yapması mümkün değil. Ama Türkiye'de yapıyor. Bir kuruma giriyor, oradan buradan bir şeyler yapıp öğreniyor ama yapılan o iş doğru değil.
Medyanın bir huyu var illa ki birini çıkaracak. Ben 6'nın altındaki depremlerle ilgili konuşmam. 6'nın üstündeyse ve önem arz ediyorsa fikir beyan ediyorum. Onun dışındaki depremler binlerce oluyor. Her depremde ben tedirginim, bekliyorum, beklemiyorum deniliyor. Yer küre böyle çalışmıyor.
FAY HARİTASI YAPILIRKEN İLERİ TEKNOLOJİ KULLANILMASI GEREK
Türkiye'deki haritaların, aktif fay haritalarının doğru haritalanması için yapılması gereken işler var. Bu işler yapacak insanların çoğu genç insanlar. Kod yazmasını bilecek, görüntü işleme yapmasını bilecek, arazide fayı tanıyacak, arazide görüntüyü tanıyacak. Bu tamamen yeni bir çağ. Artık elle yapılan bir yorum yok. Bu işin böyle yapılması lazım ama böyle yapılmadığı için haritalar çok kabataslak oluyor. Aslında üç parça fay var ama çizilince tek bir fay oluyor. Bunların üzerinde deprem risk yorumları yapılamaz ama böyle yapılıyor.
MASA BAŞINDA FAY HARİTALARI ÇİZİLİYOR
Denizaltındaki fayların çizilmesi özel teknik gerektiriyor. Ama bizde masa başında çiziliyor. Böylece o fay kaybolmuş oluyor. Marmara'da 1974'ten beri gemilerle uğraşıyoruz. 99 depreminde gemilerin topladığı veriler 10 bin km'nin üstünde. 99 depreminden önce veriler bir araya gelinseydi bir harita yapılırdı ama bir araya getirilmedi. Marmara'nın her yerinde deprem oluyor ama bir tane fay görünüyor. Peki o zaman nasıl diğer yerlerde deprem oluyor? Bir açıklama yapmanız lazım. Oralarda küçük faylar var diyorsunuz, onlar oynuyor ama burada ana fay var. Peki sizin ana fayınızla benzer şekilde deprem gösteren çizgisellik var. Belki ana fay onu tetikliyor diye yorumlar geliyor. Ama burada artık hastayı ameliyat yapacağız ve röntgene değil; bilgisayarlı tomografiye bakmamız gerekiyor.
İSTANBUL'LA İLGİLİ HİÇBİR FAY HARİTASI DOĞRU DEĞİL
İstanbul'da anlamlı bir harita yok diyoruz. Hayır var diyorlar. Ama diyoruz ki o harita anlamlı değil ve ona göre önlem alınırsa ülkemiz yok olabilir. Yok o devletin resmi haritası diyorlar. Ama bakın MTA'nın haritası üzerine konuşuyoruz. Kimse o haritanın sağ alt köşesinde yazan hakkında konuşmuyor. Orada şöyle yazıyor; Bu sadece fikir vermek için. Sakın ola ki planlamada kullanmayın. Biz sorumluluk almayız. Bu şu demek ben fay haritası yaptım ama buna güvenmeyin. Siz onun üzerine plan kurarsanız Kahramanmaraş'ta olan olur.
KENTSEL DÖNÜŞÜM
Kentsel dönüşüm haritamız yanlış paradigmayla yapılıyor. Belki yıkmamız gereken yerleri yıkıyoruz, belki yıkmamamız gereken yerleri yıkıyoruz.
İstanbul'da rant yapılan yerler yıkılıyor. O zaman kentsel dönüşüm kime hizmet ediyor diye sormak istiyorum.