Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin hükûmetten savunma istemesinin ardından Anayasa Mahkemesi’nin erişim engeli kararına ilişkin 11 Mart 2020 tarihinde ihlal kararı verdiği, Sendika.Org’un erişim engeli kaldırıldı.
Sendika.Org ile birlikte Özgür Gündem ve Dicle Haber Ajansı’nın da aralarında bulunduğu 100’ün üzerinde site ve bir dizi Twitter hesabının erişim engeli kaldırıldı.
Sendika.Org'dan yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"Bundan 5,5 yıl önce Sendika.Org'un erişime engellenmesi kararını veren Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği, Anayasa Mahkemesi'nin 11 Mart 2020'de verdiği "ihlal" kararının gereğini, AİHM'nin hükümetten savunma istemesi üzerine yerine getirdi. 1921 gündür süren kesintisiz bir mücadelenin, 63 erişim engelinin, sayısız soruşturmanın ve karşılıklı davaların ardından Sendika.Org engelleri devirdi ve yeniden orijinal adresi sendika.org'a taşındı.
Sendika.Org, erişime engellendiği 25 Temmuz 2015 tarihinden 1921 gün sonra orijinal adresine yeniden kavuştu.
Bundan 5,5 yıl önce ilk erişim engeli kararını veren Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği, Anayasa Mahkemesi’nin 11 Mart 2020’de verdiği “ihlal” kararının gereğini 27 Ekim günü yerine getirerek Sendika.Org’a erişim engelinin kaldırılması yönünde karar vermişti.
BTK de kararın gereğini uygulayarak gece saatlerinde sendika.org adresine uygulanan erişim engelini kaldırdı. Aynı karar 25 Temmuz 2015’te erişime engellenen Özgür Gündem gazetesinin ve Dicle Haber Ajansı’nın siteleri dahil 118 internet sitesi ve bir dizi Twitter adresi için de geçerli.
Sendika.Org’un engelli koşusu
Sendika.Org’un farklı alan adlarını kullanarak yayınını kesintisiz sürdürdüğü bu 5,5 yıllık süreç içinde 25 Temmuz 2015’teki erişim engeli ile birlikte site toplamda 63 kez engellenerek sendika64.org adresine kadar geldi. Yine aynı süreç içinde Sendika.Org editör, yazar ve hatta haber paylaşımı yapan okurlarına sayısız soruşturma ve dava açıldı, hapis cezaları verildi, Sendika.Org ofisi polis baskınlarına uğradı.
Sendika.Org, internet sansürüne karşı teknik mücadele yöntemleri geliştirerek yayınını kesintisiz sürdürürken, bir yandan da hukuk mücadelesini sürdürdü. Her erişim engeline mahkemeler üzerinden itiraz edilirken, itirazların reddedilmesi karşısında Anayasa Mahkemesi’ne 17 ayrı başvuruda bulunuldu. Başvurular uzun süre yanıtlanmayınca süreç Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşındı. AİHM’nin devreye girmesiyle Anayasa Mahkemesi, Mart ve Eylül aylarında iki ayrı ihlal kararı verdi. AİHM ise yargı sürecinin oyalamaya dönüşmesi karşısında hükümetten savunma istedi.
Sendika.Org, Türkiye’deki internet sansürü sorununu uluslararası alana da taşıdı. Guinness Rekorlar Kitabı’na “en çok sansüre uğrayan ve sansürü aşan haber sitesi” olarak yapılan başvurunun ardından dünya basınında pek çok önemli mecra Türkiye’deki internet sansürü sorununa ve Sendika.Org’un mücadelesine yer verdi.
Okurları ve gazeteci dostları bu süreçte Sendika.Org’u yalnız bırakmadı. Sansür rekorunun ardından site sendika60.org adresine taşınınca “Sansüre karşı göbek atıyoruz” sloganıyla bir dayanışma partisi düzenlendi, gecenin geliriyle yeni erişim engellerine karşı 100 yeni alan adı güvence altına alınmış oldu.
Sendika.Org’a uygulanan sansür TBMM’de de ilginç tartışmalara konu oldu. Aralık 2017’de TBMM Genel Kurulu’nda süren bütçe görüşmeleri sırasında CHP Milletvekili Onursal Adıgüzel’in Wikipedia ve Sendika.Org’a uygulanan erişim engellerini sorması üzerine yaşanan tartışmaların ardından dönemin Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan, Sendika.Org’dan özür dilemek zorunda kaldı.
Site TBMM’de ve BTK’de yaşanan tartışmaların ardından uzun süre, alan adlarına yönelik topyekûn erişim engelleriyle değil, yalnızca suç unsuru barındırdığı ifade edilen içeriklere yönelik URL bazlı erişim engelleriyle karşılaştı.
Bu arada Anayasa Mahkemesi’nden iki “ihlal” kararı çıkmış olmasına rağmen, yani sitenin alan adları üzerindeki erişim engellerinin kaldırılması gerekirken, 30 Eylül 2020’de bu kez Gaziantep 2. Sulh Ceza Hakimliği tarafından yeni bir erişim engeli getirildi. Ne var ki AİHM’nin 15 Ekim’de hükümetten savunma istemesi üzerine aylardır AYM kararlarını görmezden gelen Gölbaşı Sulh Ceza Hakimliği nihayet erişim engelinin kaldırılması yönünde karar vermek zorunda kaldı.
Söz
Nisan 2001’de başladığımız yaklaşık 20 yıllık yayın hayatımızın 5 yılı aşkın bir bölümünü, “Ne zulmü kabul eder ne sansüre boyun eğeriz” diyerek, ikili bir görevi yerine getirmeye çalışarak sürdürdük. Sansür ile “terbiye” olmadık. Erişim engeli gerekçesi olabilecek “sakıncalı” gündemlerin uzağında durmadık. “Sendika.Org susmayacak!” dedik, susmadık. Var gücümüzle halkın haber alma hakkını savunduk, ne gazeteciliği direnişten ne direnişi gazetecilikten ayırdık, başka türlü bir gazetecilik bilmedik. Bugün pek çok yayın organının karşısına çıkarılan bir engeli 5,5 yıllık bir mücadelenin ardından devirirken, sansür mekanizmasının daha da boyutlandığını, sansürcülerin vazgeçmediğini, bu mücadelede daha gidilecek çok yol olduğunu biliyor, susmadan bu yolu yürümeye söz veriyoruz.
Teşekkür
5,5 yıldır dava süreçlerini takip eden Av. Sercan Aran, Av. Tonguç Cankurt, Av. Mehmet Ümit Erdem, ABRA Hukuk Bürosu avukatları, Bilişim Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve İfade Özgürlüğü Derneği hukuk ekibine, her erişim engelinde birkaç dakika içinde yeni adresimize taşınmamızı sağlayan Önder, Mustafa ve Ozan’a, basın özgürlüğü mücadelesinde omuz omuza verdiğimiz ve dayanışma etkinliklerimizde yanı başımızda bulduğumuz gazeteci dostlarımıza, TBMM’de internet sansürünü gündeme getiren ve Sendika.Org’u yalnız bırakmayan milletvekillerine, Sendika.Org’u var eden, muhabirinden çevirmenine, yazarından yazılımcısına sayısız gönüllüye ve bu sitenin gerçek sahipleri olan, engelleri birlikte aştığımız inatçı okurlarına teşekkür ederiz."
Ne olmuştu?
25 Temmuz 2015’ten bu yana 63 kez erişime engellenen Sendika.Org, erişim engellerini Ekim 2015’te Anayasa Mahkemesi’ne taşımıştı.
Sendika.Org’un 2015 yılından beri pek çok kez engellenmesine ve Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) yaklaşık 5 yıl boyunca dosyayı ele almaması üzerine Sendika.Org avukatları 10 Şubat 2020 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurmuş ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10, 13 ve 18. maddelerinin ihlal edildiğini iddia etmişti.
AYM, AİHM’ye yapılan başvurunun ardından Sendika.Org başvurusunu incelemiş ve 11 Mart 2020 tarihinde ihlal kararı vermişti. Kararda Sendika.Org’un 2015 yılından beri defalarca kez engellenmesine ve Sulh Ceza Hakimliklerinin etkili bir yol olmadığı iddialarına değinmeyen mahkeme ihlal kararı vermiş ve ihlalin ortadan kaldırılması için kararı Gölbaşı Sulh Ceza Hâkimliği’ne göndermişti.
AYM, 14 Eylül’de tekrar eden engellemelerle ilgili 8 ayrı başvuruyu birleştirip ikinci bir ihlal kararı daha verdi.
AİHM, kendi internet sitesinde 27 Temmuz 2020 tarihinde yayımladığı sorularda, hükûmete, Sendika.Org’a erişimin engellenmesinin ifade özgürlüğünü ihlal edip etmediği, erişim engeline dayanak 5651 Sayılı Kanunun 8/A maddesinin sözleşmenin gerektirdiği yasallık koşulunu sağlayıp sağlamadığını, Sulh Ceza Hâkimliklerinin kararları ve dosyanın AYM önündeki bekleme süresi dikkate alındığında erişim engeline karşı iç hukukta etkili bir yol bulunup bulunmadığı ve erişim engelinin, sözleşmenin 18. maddesinde yer alan “hak ve özgürlüklere sözleşme hükûmleri ile izin verilen kısıtlamalar, öngörüldükleri amaç dışında uygulanamaz” hükmünü ihlal edip etmediği konusunda görüşünü sordu. Dostane çözüm sürecinin sona ermesinin ardından mahkeme, 15 Ekim 2020 tarihli yazısıyla bu hususlarda beyanda bulunmak üzere hükûmete 8 Ocak 2021’e kadar süre verdi.
Gölbaşı Sulh Ceza Hâkimliği’nin kararı da AİHM’nin bu adımının ardından geldi.