Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Tarım Kredi Kooperatifi marketinden yaptığı alışverişin ardından yaptığı açıklama sonrası harekete geçilerek, tüketiciye uygun fiyatlı ürünler sunan Tarım Kredi Kooperatifleri'nin sayılarının artması için çalışmalar başlatıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a da sunulan 29 sayfalık perakende raporunda, Rekabet Kurumu'nun önerdiği ‘Süpermarket Ombudsmanlığı’ da yer aldı. Ombudsmanlık müessesesinin gelerek, yetkililer ile vatandaşlar arasında denge oluşturması fikrinin iyi niyetli olduğunu belirten Ayvansaray Üniversitesi Rektörü, Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, fiyat artışlarının nedeni hakkında da açıklamalarda bulundu.
SADECE NİHAİ FİYAT KONTROL EDEREK BİR YERE VARAMAYIZ
Prof. Dr. Alkin, “Gıdadaki fiyat artışları yurt dışında emtia piyasalarında işlem gören, tarımsal girdilerin fiyatlarının yükselmesi sebebiyle oluşuyor ancak Türkiye’deki gıda fiyatlarındaki artış, dünya gıda fiyatlarındaki artışın üzerinde. Dolayısıyla üreten ve tüketen şikayet ettiğine göre arada bir yerde bir hata var. Acaba ombudsmanlık müessesesi hata olan yeri tespitte başarılı olacak mı? Sadece nihai fiyatı kontrol ederek bir yere varamayız. Önemli olan üretimden, tezgahın üstüne kadar her alanda bunun kontrolünü sağlamak” diye konuştu.
TARIM KESİMİNDE CİDDİ BİR KAYIT DIŞILIK VAR
Tarım kesiminde ciddi bir kayıt dışılık olduğunu ifade eden Prof. Dr. Alkin, “Bazı tarımsal mallarda monopol, oligopol oluşumlar var. İstediği fiyattan alıp, istediği fiyattan satan tüccarlar var. Bunların bir kısmının kayıt dışı olduğunu biliyoruz. Devlet bunları tespit etmeli. Ombudsmanlar bu tespitlerin sonucunda çok etkin bir denetim var ise, nihai satıcıların yanlış yapıp yapmadığını keşfetmek ve onları da karsız hale getirmeden, vatandaşla uzlaştıracak bir yol bulacaklar mı? Buna yararlarsa faydalı olur. Bu kadar fiyat farkının olması tamamen kayıt dışılıktan kaynaklanıyor. Üreten, kaça sattığını biliyor. Tüketen kaça aldığını biliyor ama bu aradaki fiyat farkı kime gidiyor… Bunu tespit ettiğinizde sebebi bulursunuz” ifadelerini kullandı.
ÜRETİMDEN TEZGAHA KAÇ ARACI OLDUĞUNU BİLMELİYİZ
“Sorunun gerçek sebebini tam olarak tespit etmeden ombudsmanlığın faydasının tartışmalı olacağını düşünüyorum” diyen Prof. Dr. Alkin, sözlerini şöyle sürdürdü: Avrupa’da ombudsmanlık var ama orada denetimler çok etkin ve devlet tarımsal ürünlerin üretiminden tüketimine kadar çok ciddi kontroller yapıyor. Türkiye’de böyle bir kontrolün olduğunu hayal etmek bence hayalperestlik olur. Asıl bizim ciddi denetim üstlenmemiz gereken yer; üretmekten başlayarak tezgaha giden kısımda kaç aracı olduğu, bunların neler yaptığı ve hangi malı, nerede, hangi fiyattan satıyor ve bu fiyatların nihayetinde tezgaha yansıması nasıl oluyor… Bunları kontrol etmedikçe ombudsmanlık müessesinin arzu edilen faydayı yaratacağına inanmıyorum.”
TÜKETİCİ HANGİ MALI NEREDEN ALACAĞINI İYİ BİLİYOR
Tüketicinin bilinçli olduğunu belirten Prof. Dr. Alkin, “Tüketiciye bir şey önermeye gerek yok çünkü onlar hangi malı nereden ve ne zaman alacağını gayet iyi biliyorlar. Sıkıntılı olan durum en ehven buldukları yerde bile fiyatların bir önceki aya göre çok yükselmiş olması. Tüketiciye akıl öğretemeyiz, onlar en az bizim kadar iyi biliyor. Ben de çarşı pazar geziyorum ve uygun fiyatlı ne ise oradan alıyorum” dedi. DHA