Sosyal medyada “Lozan Antlaşması’na ekli gizli maddelerde, Türkiye’nin altın, bor ve petrol başta olmak üzere madenlerini çıkarması yasaklandığı için biz bunlardan yararlanamıyoruz. 2023’ten itibaren madenlerimizi çıkarıp kullanarak zengin bir ülke olacağız” iddiası dile getirildi. 1 Ocak 2023'te bu iddialar sosyal medyanın gündemine oturdu.
2023’ün ilk dakikalarından itibaren “Süre doldu, hadi madenleri çıkarın” esprisi en çok konuşulan konu oldu.
ESPRİ OLARAK ALGILADIM
TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Meclis’te basın mensuplarının Lozan Antlaşması’nın gizli maddeleri olduğu yönündeki iddiaları sorması üzerine, bunları ilk duyduğunda espri olarak algıladığını söyledi. Lozan Antlaşması’nın süreli veya 100 yıllık bir anlaşma olmadığını, birçok ülkenin taraf olduğu bir anlaşma olduğunu vurgulayan Şentop, sözlerini şöyle sürdürdü:
BÖYLE BİR ŞEY YOK
“Süre meselesi söz konusu değil, anlaşmada böyle bir şey yok. Gizli madde meselesi de hukukçular açısından tuhaf karşılanacak bir durum. Çünkü, bir anlaşma yapıldığı zaman bu anlaşma, o imzalayan ülkelerin parlamentolarına gelir, orada onaylanır. Gizli olan bir hüküm nasıl parlamentoda onaylanacak, kim bakacak, değerlendirecek de onay verilecek? Uluslararası anlaşmalarda gizli bir hüküm olamaz. Gizli hüküm denilen bir şey varsa anlaşma değildir; anlaşma metninden değildir zaten. Böyle bir şey yok. Süreli de değil, bir uluslararası anlaşmanın gizli maddesi de olamaz; Lozan’ın da yok.”
LÜZUMSUZ BİR TARTIŞMA
Mustafa Şentop, “Neden Lozan Antlaşması sık sık böyle tartışılıyor?” sorusuna karşılık, “Böyle eksantrik tarih yorumları yapanlar var; biraz dikkat çekici, sıra dışı… Ama bunun, özellikle hukukla ilgili bir olaysa söz konusu olan, hukuki realiteden kopmaması lazım. Bir uluslararası anlaşma, bu kadar çok ülkenin hükümetlerinin imzaladığı, meclislerine giden, oralarda görüşülen bir anlaşmanın gizli maddesi nasıl olabilir? Gizli madde olduğu iddia edilen şeyler varsa da bunlar anlaşma değildir, anlaşma hükmü olamaz. Bu gayet lüzumsuz bir tartışma.” sözlerini sarf etti.