Dün gece sabaha kadar süren gösterileri köşe yazarları değerlendirdi.
İşte yazarların Gezi Parkı eylemlerine ilişkin yorumları:
EYÜP CAN: Gezi Parkı neyin sembolü?
Dün Gezi Parkı'nda şöyle bir manzara vardı: Ortak yaşam alanına sahip çıkan her kesimden insan ve hükümetin emriyle halkına pervasızca gaz sıkan polis.
Gezi Parkı’na taktın” diyorlar.
Evet taktım…
Çünkü mesele ne birkaç ağaç ne de herhangi bir park.
Orası zaten sayısı hayli az olan ortak yaşama alanımız.
Siyasi anlamda hayli kutuplaşan Türkiye’nin ihtiyacı ne kışla ne de
AVM.
Onlardan yeterince var; bize lazım olan her kesimden insana kucak
açan daha fazla meydan daha fazla park.
Tek parti döneminde Topçu Kışlası’nın hunharca yıkılması da
Dolmabahçe Sarayı’na inat İstanbul’un tek nefes alan vadisine İnönü
Stadı dikilmesi de vandalizmdi.
Peki şu anda AK Parti iktidarının aklı ve vicdanı olan herkese inat
Gezi Parkı’nı yıkıp yerine çakma bir kışla ve içerisine
AVM-rezidans yapma girişimi ne? (yazının devamı için
tıklayınız)
AKİF BEKİ: İsyan ile inat arası bir şey
İsyan değil, inat değil. İtiraz ahlakıdır bize lazım olan, itiraz!
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın, olası müdahalelere
karşı bireysel tercih özgürlüğünü savunması gibi bir şey. Ne fazla
ne eksik.
Nurettin Topçu’nun, vaktiyle ‘İsyan Ahlakı’ dediği şey
gibi.
Fethullah Gülen Hoca’nın, tersini ‘İnat Ahlakı’ kavramıyla
açıkladığı şey gibi.
Uysal bir koyun olmakla geçimsiz bir anarşist olmak arasında bir
şey.
Ama ikisi de değil.
Sorgulayan, itiraz eden çelik gibi bir iradeyle inat bataklığına
saplanmış dar bir bakış arasında yani.
Her yeniliğe karşı çıkmaz, her karara karşı gelmez ama kayıtsız
şartsız teslim de olmaz.
Ne otorite tanımaz bir başkaldırı romantizmidir Nurettin Topçu’nun
İsyan Ahlakı ne de iradesiz ve şahsiyetsizleştirilmiş bir itaat
kültürü. İkisinin arasında bir şeydir. (yazının devamı
için tıklayınız)
ALTAN ÖYMEN: Bu şiddet derhal durmalı...
Başlığımıza yansıdığı gibi, ‘ne bu şiddet?..’ Veya bu şiddetin
nedeni?
Taksim’de gezi yerinde yapılan protesto hareketlerinin benzerleri,
demokratik ülkelerin her birinde sık sık yaşanıyor... Hele
Taksim’deki gibi, bir şehrin ağaçlarını, yeşil alanlarını koruma
amacına yönelik hareketler...
Bunlara karşı, daha ilk günden itibaren bu kadar haşin davranmanın
âlemi ne?..
Orada toplanan gençlerin istediği şey belli: İnandırıcı bir
açıklama yapılmadan başlatılan o ‘ağaç sökme’ operasyonunun
ertelenmesini ve yeniden değerlendirilmesini sağlamak.
Üstelik, dünkü Radikal’in kapağında, Ömer Erbil’in haberiyle ortaya
çıkan gerçek, o gençlerin ne kadar haklı olduklarını doğruluyor.
Taksim Meydanı’nda yapılmasına başlanan inşaat faaliyetinin imar
planı değişikliği, halen mahkemelik. Mimarlar Odası tarafından
açılan davaya bakan İstanbul Birinci İdare Mahkemesi’nin konuyu
incelemesi için tayin ettiği bilirkişinin verdiği raporun özeti şu:
(yazının devamı için tıklayınız)
MURAT YETKİN: Taksim'i işgal mi?
Ama olmadı. O gece Taksim’e çıkanların sayısı neredeyse ona katlandı, yine de yüzlerle ifade edilecek kadar azdı. Bazıları yolu genişletmek gerekçesiyle sökülen ağaçları korumak için çadırlar kurdu, bazıları da yolu genişletmek gerekçesiyle yerinden sökülmek istenen ağaçları kendilerince korumak amacıyla parka çadır kurmaya başlamıştı. İşte polisin ilk şafak baskını da o zaman başladı. Kazılara başlamak için parka bir kazı makinesi yanaşıp işe başlamıştı ki, sahneye BDP İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder çıktı. O bölgenin milletvekiliydi. Pekin’de Tiananmen Meydanı’ndaki tankların önünde duran Wang Weiling ya da Moskova Kızıl Meydan’da tanka tırmanan Boris Yeltsin’i anımsatacak şekilde kendisini kazı makinesinin önüne attı. (yazının devamı için tıklayınız)
RUHAT MENGİ: Gezi Parkı'nda devlet şiddeti!
Kendi halkına karşı en ufak anlayış göstermediği gibi bu çapta
bir şiddeti reva gören Hükümet’in artık “başka ülkelerde halkına
şiddet uygulayan” devlet başkanlarını eleştirme hakkı filan
olabilir mi? “Önce kendine bak” demezler mi adama?
“Mahkum edecek nedenler yıllardır bulunamadığı halde” hapse atılan
ve 5 yıl sonra hala, israrla çıkarılmayan hasta ve yaşlı rektörler,
bilim adamları, askerler ve gazeteciler yetmezmiş gibi dünyaya
artık bu olaylarla da mı rezil olacağız? Ortadoğu’nun karmaşasına
bir de böyle mi benzeyeceğiz?
Nitekim “Uluslar arası Af Örgütü” hemen barışçıl göstericilere
karşı biber gazı ve aşırı güç kullanılmasını kınayan, suçlu
polislerin soruşturulup cezalandırılmasını isteyen bir açıklama
yayınladı. (yazının devamı için tıklayınız)
GÜNGÖR MENGİ: Vurma, bekle!
Günlerden beri büyüyen kalabalıklar Taksim Gezi Parkı’nda
ağaçları kestiren otoriteye karşı direniyor.
“Ağaç kadar savunmasız insanlar...”
Başbakan “Ne yaparsanız yapın; orası için karar verdik, yapacağız”
diyor. Yapacakları şey AVM ve konuttur.
Modern toplumlarda insanların kentin görünümünü veya yaşantısını
değiştirecek projelerde söz söyleme hakları vardır.
İtirazlarını kamuoyuna duyurmak için toplananların üstüne polis
ordusu göndermek dişlerini sıkarak biber gazına boğmak en azından
ayıptır. (yazının devamı için tıklayınız)
İSMET BERKAN: Böcek değiş vatandaş...Düşman değil vatandaş
Özellikle ‘bu satırlar yazılırken’ diyorum, çünkü olaylar gelişmekte ve düne kadar birkaç bin kişi olan Gezi Parkı eylemcilerine şehrin dört bir yanından katılım artmaktaydı. Polisin dün sabahtan beri sürdürdüğü anlamsız şiddetin devam etmesi ve karşıdaki kitlenin de iyice kalabalıklaşması durumunda kimsenin arzu etmeyeceği şeylerin olma ihtimali yüksek.
Tabii, ‘kimsenin arzu etmeyeceği’ sözünü bir nevi klişe gibi kullanıyorum; çünkü polisin son birkaç günden beri davranışına baktığımızda, çok ciddi sorunlar görmemek elde değil, onlara bakarak da polisin olası ‘feci sonuçlar’ı arzu etmediğini söylemek de kolay değil.
Birincisi, kendi açık talimatında havaya doğru ve en az 45 derecelik açıyla ateşlenmesi gereken gaz bombalarının hedef gözetilerek, insan vurmaya çalışılarak ateşlenmesi. (yazının devamı için tıklayınız)
AHMET HAKAN: Taksim’den Tahrir çıkar mı?
Mesela tarihin en büyük biber gazı stokunu, iki saat içinde
tüketme emrini verenler...
Mesela biber gazını silah yapıp kafalara nişan aldıranlar...
Mesela Malazgirt Savaşı’nda uygulanan planların benzerini
uygulayarak “hilal hareketi” ile eylemcileri kıskaca
aldıranlar...
Mesela jammer aracılığıyla haberleşmeyi kesmeye yeltenenler...
Mesela “Söz söylenmez sözüm üstüne” diyenler... İşte onlar var
ya onlar...
İşte onlar Taksim’den Tahrir çıkarmaya çalışanların önde
gidenleridir. (yazının devamı için tıklayınız)
ERTUĞRUL ÖZKÖK: Düne kadar Gezi sadece parktı
“Gezi” düne kadar sadece bir parkın adıydı.
Dünden itibaren, “Türkiye’nin Tahrir’i” değilse de miladıdır...
“İstediğimi yaparım, istediğimi keserim” diyen bir zihniyete kafa
tutmanın sıfır yılıdır önceki gece...
,Gezi, düne kadar sadece bir parkın ismiydi.
Dünden itibaren, sindirilmiş iş dünyasından ilk itirazların
yükseldiği yerdir.
Şu isimleri aklınızda tutun.
Silk and Cashmere, Henry...
Boyner...
“Biz oraya yapılacak AVM’de işyeri açmayız” diyebilen bu şirketleri
unutmayın. (yazının devamı için tıklayınız)
CAN DÜNDAR: Ecdadınız çarpar
“Gezi Parkı direnişi”, sadece Taksim’in son ağaçlarına
sahip çıkma mücadelesi değildir.
“Gezi Parkı direnişi”, rant uğruna bu ülkenin varını yoğunu
harcamaya ahdetmiş bir anlayışa karşı koyma mücadelesidir.
O kafa, ülkenin bir ucunda üç-beş işadamı ticaret merkezi yapacak diye masum bir koruluğa göz dikerken, 1300 km. ötedeki öbür uçta, bir şirket maden çıkarıp zengin olacak diye yerkürenin en güzel ormanlarından birini katletmeye, dağları oyup vadileri çiçeklerle, dereleri balıklarla, anılarla birlikte kurutmaya hazırlanıyor. (yazının devamı için tıklayınız)
MURAT BELGE: Salvo
Hükümet kendi eliyle, kavga çıkmasını isteyenlerin önüne, kendi başlarına hayal edemeyecekleri kavga nedenleri ve fırsatları sundu. Yaptığı ve yapmayı planladığı işlerin kendi doğruluğu, yanlışlığı bir yana (hiçbirinin doğru olduğunu düşünmüyorum), “politika yapmak” çerçevesinde ne kadar “rasyonel” bu davranış? “Raison d’état” bu mu?
Başbakan, bütün Türkiye’yi ilgilendiren yapısal- tarihî sorunlarla mücadele etti. Bunları, bu ülkede demokrasinin kurulmasını isteyen herkes destekledi. Bunlar olurken, bu adımları atan kişi ve kişilerle dünya görüşlerinin nereden nereye kadar uyumlu olduğunu kurcalamadık. (yazının devamı için tıklayınız)
HADİ ULUENGİN: Taksim parkı, hayat parkı
ÇOK hoşuma gidiyor, çünkü cicili biçili sırt çantalarıyla rengârenk kamp çadırlarına girip çıkan o“muhalif gençler” kendileri aksini iddia etseler bile aslında hem bizzat eylemin niteliğiyle, hem de hâl ve oluş tarzlarıyla ciddi bir refah toplumunun göstergesini sunuyorlar.
Kırk- elli yıl önce Batı’da gerçekleşmiş kent mücadelelerinin yeni aktörleri olarak aidiyetini taşıdıkları ülkenin ve şehrin bugün ulaşmış olduğu seviyeyi yansıtıyorlar.
Yani farkına varmadan reddettikleri şeylerin tezahürü olarak ortaya çıkıyorlar ki, eğer parkın yerine AVM yapılırsa hiç şüphesiniz olmasın, reyonlarda ilkin yine onlar dolanacak. (yazının devamı için tıklayınız)
MEHMET KAMIŞ: Ağaçlar doğdukları yerde ölür
Hayatın olmadığı yerde hiçbir zenginliğin, hiçbir varlığın anlamı yoktur. Ağaçlar da bir kentteki, bir dünyadaki hayatın en önemli sac ayaklarından birisidir. Bu nedenle ağaçların kolay kesilmesi, bu kadar kolay ortadan kaldırılması, bunların yerine yol, bina ya da AVM yapılması insan vicdanının kabul edeceği bir şey değildir. Günlerdir Gezi Parkı’nı konuşuyoruz. Orada kesilecek ağaçlar her vicdanlı insanın yüreğini acıtıyor. (yazının devamı için tıklayınız)
A. TURAN ALKAN: Testi kırılmadan...
Başbakan, muhaliflerinin siyasi mücadeleyle on yıldır elde edemediği psikolojik üstünlüğü kendi elleriyle sunuyor onlara. Yanlışların ardı ardına, neredeyse sistematik bir ritimle sökün etmesi endişe verici.
Namlı bir kabadayının rakiplerini sindirmek için silahına davrandığında kendini kazâen baldırından vurması bir defalığına komedi unsuru gibi algılanabilir; tekrarı ise artık komedi hissi uyandırmaz, insanı hüzünlendiren bir tesir yapar. (yazının devamı için tıklayınız)
ALİ BAYRAMOĞLU: Bu nasıl barış? Bu ne hoyratlık?
Siyasi iktidar işlerin bu noktaya gelmesine nasıl imkan verir?
Neden siyaseti bir meydan okuma ve dediğini yaptırma mekanizması olarak algılar?
Madem toplumsal bir tepki var, neden projeyi geçici olsa da durdurmaz, neden itirazcılarla konuşmaz?
Neden inatlaşır?
Neden bu denli hoyrat davranır ve şiddet dolu tepki gösterir?
İşin özü bu sorularda ve bu soruların yanıtlarındadır. (yazının devamı için tıklayınız)