Kolajen nedir?
Kolajen vücutta başlıca deri, kemik, tendon olmak üzere bağ dokularımızın yapısında bulunan bir proteindir. Tüm vücut proteinlerinin üçte birini oluşturur. Görevi bağ dokusunu güçlendirmek, cilde esneklik, sıkılık ve dayanıklılık sağlamaktır. Ayrıca saç, tırnak, kemik ve eklemler başta olmak üzere vücutta bağ dokusunun olduğu her yerde bulunur. Yapıştırıcı vazifesiyle dokuları bir arada tutar. Vücudumuzda çok farklı türde kolajen molekülü olsa da hepsi bir protein ailesini temsil eder.
Kaç tip kolajen vardır?
Vücudumuzda 30' a yakın kolajen tipi vardır. En fazla bulunan kolajen Tip 1 kolajendir. Tüm kolajenlerin yüzde 90' ını oluşturur. En fazla kemik, deri ve ciltte bulunur. Tip 2 kolajen en fazla eklemlerde bulunur. Cildin sıkılaşmasında sorumlu olanlar tip 1 ve tip 3 kolajendir. Bunun da yüzde 80 ' den fazlası tip 1 kolajendir.
Kolajen vücudumuzda kaç yaşından sonra azalmaya başlar?
Kolajen üretimi 20'li yaşlardan sonra azalmaya başlasa da en fazla 30' lu yaşlardan sonra azalır. Güneş ışınlarına maruz kalma, sigara, hava kirliliği, serbest radikallerin fazlalığı, dengesiz beslenme ve stres bu azalmayı daha da hızlandırmaktadır.
Peki dışardan alınan kolajen takviyeleri işe yarıyor mu? Ağızdan alınan kolajen takviyelerinin bir zararı var mı? Yoksa dışardan kolajen takviyesi koca bir yalan mı?
Bazı randomize çalışmalar kolajen takviyesinin cildin elastikiyetinin ve hidrasyonun yani nemini artırdığını, cildi canlardırdığı, yara iyileşmesini hızlandırdığını, saç dökülmelerini azalttığı, saç ve tırnaklarda canlılığa sebep olduğu, eklem ağrılarını azalttığını, kemik yapısını güçlendirdiğini ve kas kütlesinin artırdığını göstermiştir. Şunu unutmayalım kolajen alındığında protein yapısında olduğu için ana maddesi olan aminoasitlere parçalanır ve bu şekilde hücrede kullanılır. Yani alınan kolajen, kolajen olarak hücreye gitmez.
Kolajen takviyeleri toz, sıvı, tablet formunda bulunur ve günde yaklaşık 30 grama kadar kolajen takviyeleri güvenli görünmektedir. Ya da tercihen 2500-10 000 mg dozunda ve 3 bin dalton altında molekül ağırlığına sahip bir preperat seçilmesi tavsiye edilir. Yılda 2 defa 2 ya da 3 'er aylık kürler önerilir.
Kolajen takviyelerinin iki ana formu deniz ve sığır kolajenidir. Deniz kolajeni daha çok tip 1 tip 2, sığır kolajeni daha çok tip 1 ve tip 3 ü sağlar. Sığır kolajeni daha çok sığırın bağ dokusundan, derisinden deniz kolajeni ise balık deri, kemik ve pullarından yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken konu kolajen yapımı yapılacak sığırların antibiyotik ile beslenmiş sığırlardan olamaması ve deniz kolajeninin de ağır metaller içermemesidir.
Doğal yoldan kolajen nasıl alınır?
Vitamin C kolajen üretiminde rol oynar. Yeterli C vitamini kolajen yapımı için gereklidir. Kemik iliğinde, tavuk derisinde, sakatatlarda özellikle kelle paça, ayak paça çorbalarında, balık, kabuklu deniz ürünlerinde bolca kolajen bulunur.
Ayrıca egzersiz kolajen yapımına destek veren en etkili yoldur.
Yan etkisi var mıdır?
Orta dozlarda kullanımda ciddi yan etki bildirilmemiştir. Hamileler, emziren anneler, sığır tavuk etine allerjisi olanlar ürünleri dikkatli kullanmalıdırlar. Kolajen takviyesinin içeriği mutlaka incelenmelidir. Sertifika ve markanın güvenirliği önemlidir. Hidrolize kolajen takviyeleri tercih edilmelidir.