İstanbul'da olası bir depremin 7'nin üzerine gerçekleşebilmesi halinde 'çökme' ile gerçekleşecek tsunami senaryosu hazırlandı. Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa Üniversitesi iş birliği ile hazırlanan senaryoya göre, denizde 120 kilometre uzunluğunda, 20 kilometre eninde yaklaşık 3 metrelik çökme olacak.
İstanbul'u bekleyen 7.5 büyüklüğündeki depremin tsunamiye neden olma olasılığı üzerinde yeni bir çalışma yapıldı. İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü ve ODTÜ Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi'nin çalışmasında, İstanbul kıyılarında çökmeden kaynaklı oluşacak bir tsunami senaryosu hazırlandı.
Hesaplamaları 1509 yılındaki Büyük İstanbul depreminden itibaren yapan uzmanlar, depremden sonra, Çınarcık ve Kumburgaz açıklarında 120 kilometre uzunluğunda, 20 kilometre eninde yaklaşık 3 metre boyunda bir çökme olacağını kaydetti.
3 metre çökme
İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, modele göre yaklaşık 4 dakika sonra suyun gelmeye başladığını belirterek, "Bütün göller aktif fayın üzerinde. 500 yılda bir 7.5 şiddetinde bir kırılma bekliyoruz. Yılda 7 milimetre çökmeden kaynaklı, 500 yılda 3 metre çökme olması muhtemel. Bu durumda, kıyılarda tarihi dönemde yaşanan su hareketleri yine olabilecektir. Bu durumu ODTÜ'de bir hocamız ile modelledik. Henüz daha yayına sokmadık, ilk defa gösteriyorum. Birkaç senaryo var. Çınarcık Çukuru kırılırsa ne olacak, Orta Çukur kırılırsa ne olacak. İkisi beraber kırılırsa ne olur. Bizim modele göre, 2, 4, 6, 10 dakika süreyle su basmalarının nerelerde etkili olacağı gösteriliyor" dedi.
Öztürk, "Deprem ile beraber büyük bir su çekilmesi yaşanacak. Çünkü Çınarcık ve Büyükada ortasında çökme olacak. Ortası çökünce su hortumlanacak, bu az bir çökme değil. 120 kilometre uzunluğunda, 20 kilometre eninde yaklaşık 3 metre boyunda bir çökmeden bahsediyorum. Simetrik çökerse bu şekilde ama asimetrik çökerse daha kötü olacak. Buna göre, yaklaşık 4 dakika sonra sular gelmeye başlıyor. Esas 8-10 dakikada kıyılar bir su hareketine maruz kalacak. Şu ana kadar bütün modellemeler ve İBB'ninki de su altı heyelanı olması halinde olacakları gösteriyor. Biz ilk defa çökme esaslı modeli hazırladık. İBB başka modelleri de deneyeceğini belirtmiş" diye konuştu.
10 dakika sonra kıyılara dalgaların geldiğini gördük
Haliç Körfezi'nin daha çok etkileneceğini belirten Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, "ODTÜ'deki Ahmet Cevdet Yalçıner hocamız ile beraber şimdiye kadar heyelan ile ilgili bir tsunami modeline karşı, 'Çökme ile tsunami olursa ne olur' diye model yaptık. Orada 2-3 metre su çekilmesi olabilir. Daha sonra belli yerlere su yüklenmesi olabilir. Marmara Denizi içerisinde afet müdahalesini kaotik hale getirir. İlk defa çökme esaslı bir dalga modelini koyduk. Kıyılara çok iyi hazırlanmamız gerek. Haliç Körfezi ağızlarının daha çok etkileneceğini söyleyebiliriz. Yayınlanmamış çalışmayı paylaştım, sizinle. Çalışmaya göre 10 dakika sonra kıyılara dalganın geldiğini görülüyor" dedi.
Sonuçlar karşılaştırılacak
ODTÜ Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Başkanı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet ise, "Marmara'da şu ana kadar farklı tsunami senaryoları düşünüldü. Bunlardan bir kısmı sismik ya da fayın ve depremin oluşturabileceği heyelan ile oluşabilecek bir senaryo. Üçüncüsü ise Prof. Dr. Hüseyin Öztürk'ün düşündüğü Marmara Denizi'nde 1100 metreye varan çukurlar ile ilgili. Çınarcık, Kumburgaz açıklarına olan çukurlar. Bu bölgeler nasıl oluştu, depremlerle oluştu. Depremler olunca bu bölgede oturmalar oldu. Prof. Dr. Hüseyin Öztürk bu oturmalar üzerine modellemeler hazırladı. Kıyılardaki oluşacak dalgaların ne büyüklükte olacağını bulacak aşamadayız. Deprem olduktan sonra çökme olursa, 10-20 dakika sonra denizde oluşan dalga nasıl bir hareket yapacak, onları gösteren çizimleri sunduk. İBB için hazırlanmış olan sonuçlarla bu çalışma karşılaştırılacak. Sonrasında bu senaryoların dikkate alınması için de değerlendirme yapacağız" şeklinde konuştu.