İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi temmuz ayı olağan toplantısı Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun da katılımıyla gerçekleşti.
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, bankalarda TL cinsi ticari kredi faizlerinin yüzde 40 bandını aştığını söyledi.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun cevapları ve açıklamaları ile gündeme de toplantıya da damga vurdu.
Bahçıvan ile Kavcıoğlu arasında stok tartışması yaşandı. İşte o anlar:
Kavcıoğlu, "Firmalar bir bankadan %16'yla diğerinden %40'la kredi çekiyor, ikisini de alıyor. Niye alıyor? Nereden para bulursa alıyor, gidip döviz alıyor." dedi. Kavcıoğlu şunları söyledi:
"RİCA EDİYORUM BU DÖVİZLERİ BOZSUNLAR"
Kavcıoğlu, "Firmalar kredi çekip 55 milyar dolar döviz aldılar. Rica ediyorum, bu dövizleri bozsunlar. Bir kısmını bozsalar kur başka bir yere gelir." ifadelerini kullandı.
Kavcıoğlu, "Firmalar 20 milyar dolar bozdurup kur korumalıya girdi, daha sonra ucuz kredilerle 10 milyar doları geri aldılar. Herkes döviz alırsa, Merkez Bankası rezervleri nasıl olacak?" diye sordu, şunları söyledi:
500 MİLYAR DOLAR İDDİASI
Kavcıoğlu, "Türk iş insanlarının yurtdışında 500 milyar doları var deniyor. Bunun %10'u doğru olsa 50 milyar dolar eder." dedi.
İşte o açıklamalar:
“Yüksek faiz yükü altında gerçekten çok zorlu mücadele vermekte olan sanayicilerimizin faiz maliyetlerinin düşmesine dönük çalışmaların en güçlü taraftarı olacağından kuşku duyulmasın” diyen Bahçıvan’ın, Kavcıoğlu’nun da olduğu toplantıda söylediği şu sözler dikkat çekti:
“Ancak ekonomik güven ve küresel gerçeklerle uyum sağlamayan birtakım adımlar kısa vadede yüksek faize dönük bazı çözümler getirse dahi oluşturdukları güven kırılganlıkları, beklentilerdeki bozulmanın etkisiyle hem finansal kaynaklara erişimi zorlaştırmakta hem de maliyetleri artırmaktadır.”
‘TİCARİ KREDİ FAİZLERİ YÜZDE 45-50 ŞU AN’
Bahçıvan’ın TL cinsi ticari kredi faiz oranlarına ilişkin verdiği yüzde 40 oranına ilişkin bir başka sanayici Gökhan Turhan ise, “Erdal başkan çok mütevazı söyledi. Yüzde 40 dedi ama banka faizleri yüzde 45, yüzde 50 şu an” dedi.
“Belki firmadan firmaya fark vardır ama sanayicinin bu faizleri ödemesinin imkanı yok” diyen Turhan, “Avrupalı rakiplerimizden de en az 15 puan döviz üzerinden farkımız var. Avrupalı rakiplerimiz çok uzun vadeli sıfır kredi kullanırken, biz bir bankaya gittiğimizde (döviz kredi faizini) yüzde 15’ten kapı açıyor” diye konuştu.
‘BU POLİTİKALAR BIRAKIN FAİZLERİ DÜŞÜRMEYİ…’
Erdal Bahçıvan ise, Merkez’in politikalarına işaret ederek “Bu politikalar uygulamada da görüldüğü üzere, bırakın faizleri düşürmeyi faiz oranlarının altından kalkılmasını daha da zorlaştırmaktadır” dedi ve şöyle devam etti:
“Güçlü, öngörülebilir bir para politikasının reel sektöre ve sanayiye katkı verecek en temel çıpaların başında geldiğini özellikle vurgulamak istiyorum.”
Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu dünkü enflasyon raporu toplantısında kredi faizlerinin TCMB’nin politika faizi olan yüzde 14’e yakın olduğunu iddia ederken İSO Başkanı Bahçıvan, ticari kredi faizlerinin yüzde 40’ı aştığını söyledi.
‘ADIMLARA RAĞMEN TL’DEKİ BELİRSİZLİK SÜRÜYOR’
Bançıvan, tüketici fiyatlarında gelinen seviyelerin iç talebin seyrine ve fiyatlamalara dönük belirsizlik yarattığına dikkat çekti.
Yurtdışı üretici fiyatlarının geldiği seviyenin ise rekabet koşullarını olumsuz etkilediğine işaret eden Bahçıvan, “Bu olumsuzluklara, atılan olumlu adımlara rağmen liranın seyrine devam eden belirsizliği de eklemek gerek” diye konuştu.
‘EXİMBANK KREDİ MUSLUKLARINI BÜYÜK ORANDA KISTI’
Sanayicinin finansmana erişim konusunda yaşadığı zorluklara da vurgu yapan Bahçıvan, “Bankalarda TL cinsi ticari kredi faizleri yüzde 40 bandını aşmıştır, risk primimizin ne yazık ki 900 gibi tarihi seviyelere dayanması neticesinde ise yurtdışından borçlanma olanakları en aza inmiştir” dedi.
“Bankalar ve şirketler yurtdışından borçlanmalarda zorlanmakta ve iki haneli döviz cinsi faizler ile karşılaşmaktadır” diyen Bahçıvan, “Bu anlamda Eximbank kaynaklı reeskont kredilerinin Türk ihracatçıları açısından ne denli yaşamsal bir kaynak olduğu çok açık görülmektedir” diye konuştu.
Ancak son dönemde Eximbank’ın kredi musluklarını büyük oranda kıstığını ifade eden Bahçıvan, “Bu da firmalarımızı son derece olumsuz etkilemektedir. Bu anlamda az önce de ifade ettiğim gibi, alternatif piyasalarda zaten fazlasıyla kaynak sıkıntısı çeken ihracatçımız açısından Eximbank kaynaklarına ulaşamamak, telafi edilemeyecek boyutta sorunları giderek artırmaktadır” ifadelerine yer verdi.
‘BDDK’NIN ADIMI KREDİLERE ULAŞIMI ZORLAŞTIRDI’
Bahçıvan, haziran sonu itibarıyla BDDK’nın şirketlerin TL cinsi kredi kullanımına döviz varlığı sınırı getiren adımının kredilere ulaşımı daha da zorlaştırdığına dikkat çekti.
“Bu uygulama, bazen dakikaların dahi önemli olduğu günümüz dünyasında süreleri haftalarca uzattığına tanık oluyoruz” diyen Bahçıvan, “Bu tablonun önümüzdeki birkaç hafta içerisinde aynı bakış açısıyla devam etmesi durumunda sürecin çok daha ağırlaşacağını üzülerek belirtmek durumundayız” diye konuştu.
‘OLUMSUZLUKLARIN ARİFESİ’ VURGUSU
“Yine İSO 500 ve İSO İkinci 500 sonuçları göstermektedir ki; işletme faaliyetleri giderek daha fazla borçlanma ağırlıklı olarak finanse edilirken borcun vade yapısında da gözle görülür bir kısalma söz konusu” diyen Bahçıvan, şöyle devam etti:
“Bunların yanı sıra 2021'de sanayicilerin bankalara olan borçlarından; çok daha büyük bir hızla başka firmalara olan borçlarının artması da yeni bir durum olarak dikkat çekiyor.
Finansman koşullarının sıkılaştığı ve kredi imkanlarının daraldığı bugünlerde, sanayicilerimizin içinde bulunduğu bu durum, yakın zamanda yapmış olduğum açıklamamda da vurguladığım gibi zincirleme reaksiyon halinde gelişebilecek ödemeler risklerine işaret etmesi bakımından endişe yaratıyor.
Ayrıca sürecin bu şekilde devam etmesi halinde başta yakın gelecekteki ihracat rakamları ve üretim rakamları olmak üzere, ekonomimizi olumsuz etkileyecek birtakım gelişmelerin arifesinde olduğumuzu da üzülerek belirtmek istiyorum.”
‘EXİMBANK FİNANSAL İŞLEVLERİNE KAVUŞMALI’
Bahçıvan, şu talepte bulundu:
“Eximbank bir an önce finansman işlevlerine kavuşmalıdır. Bankaların kredi olanakları üzerindeki kısıtlayıcı karşılık kararları da esnetilmelidir. Benzer şekilde TCMB, TL cinsi reeskont kredilerindeki döviz bulundurmaya ve bozdurmaya ilişkin koşullarını esnetmelidir.”
KAVCIOĞLU: BU KADAR ŞİKÂYETİ ANLAMIYORUM
Kredi faiz oranlarının yüksekliğinden sanayicilerin sorularını yanıtlayan Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun ise şu sözleri dikkat çekti:
“Bu kadar krediden şikâyet edilmesini ciddi şekilde konuşmamız gerekiyor. Uzun süredir Eximbank kredileri sıfır faizli. Faiz artışlarına rağmen aşağı yukarı herkes sıfır faizle kredi kullandı ve döviz aldılar. Bunları konuşacağız.
İhracatçımız Merkez Bankası’nı eleştirmek yerine bankalara gidecek, bu kaynağı alacak. Kaynağı Merkez Bankası olan para orada duruyor. Alma hakkı da sizin.
Yüzde 12 ile ihracatçı şu an bir yıl vadeli ihracat kredisini tüm bankalardan ve Eximbank’tan kullanabilir. Kim kullanamazsa ben takipçisi olacağım. Bu kadar şikayeti anlamıyorum. Gideceksiniz, alacaksınız.
Merkez bankası kaynaklı 3 ay yüzde 10 ile para veriyoruz. 3 ay yüzde 10 ile kullan, dövizi alma, 3 ay sonra döviz al. Yüzde 10 ile sadece kur korumaya yatırsan, yolunu da söyleyeyim size, 7 puan fazla faiz getirirsiniz hiçbir şey yapmadan. Ancak döviz hastalığı var. Herkes döviz alma yolunda. Kimse dövizi bozmuyor.”
KAVCIOĞLU: KREDİLERLE GİDİP DÖVİZ ALDINIZ
Kavcıoğlu şöyle devam etti:
“Kamu bankaları ortalama yüzde 15,8 faizle 500 milyar TL kredi verdi. Özel bankalardan yüzde 22 üzeri faizle kredi almayın.
Kredilerle gidip döviz aldınız, hepsinin listesi var, listede İSO üyeleri de var. Hem ucuz kredi alayım hem döviz alayım olmaz.”
STOKÇULUK SUÇLAMASI TANSİYONU YÜKSELTTİ
Kavcıoğlu sanayicileri ayrıca “stokçuluk yapmakla” suçlarken, İSO Başkanı Bahçıvan bu suçlamaya itiraz etti ve “çok tehlikeli ithamlarda bulunuyorsunuz” eleştirisini yöneltti. Toplantıda bu anda tansiyon yükseldi.
Şirketlerin hem vergi avantajıyla dövizden KKM’ye geçtiğini hem de ucuz krediyle döviz almaya devam ettiğini öne süren Kavcıoğlu, bir televizyon kanalında dövize ulaşamadıklarından şikayet eden bir iş insanını arayıp görüştüğünü, kendisinin özür dilediğini aktardı.
Bir sanayicinin “banka kredi için yüzde 36 faiz istiyor” demesi üzerine Kavcıoğlu’nun “Alma abi alma” demesi ve “özel bankalardan yüzde 22’nin üzerinde faizle kredi kullanmayın” çağrısı da dikkat çekti.