Musluklardan akan şebeke suyu güvenilir mi? Rahat rahat bu su içilebilir mi? Bu sorunu cevabını paylaşmadan önce gelin ambalajlı suların tüketimiyle ilgili rakamlara bakalım. Damacana suların tüketimi konusunda 2018 yılında yıllık kişi başı 150 litrelik bir tüketim yapılmış. 2019’da kişi başı su tüketimi 140 litre ve 2020’de ise tahmini olarak 131 litrelik su tüketimi olacak.
Ambalajlı su tüketimi yazın özellikle iki katına çıkıyor. Ama bu suların tüketiminde Marmara Bölgesi toplam tüketimin yaklaşık yüzde 50’sini gerçekleştiriyor. Marmara Bölgesi içinde İstanbul özelinde baktığımızda ise yüzde 30’luk bir hacimle İstanbul birinci sırada.
Peki İstanbul’da şebeke suyunu, yani musluktan akan suyu neden tüketemiyoruz? Sağlık Bakanlığı ve İSKİ bu konuda ne diyor?
İl Sağlık Müdürlüğü: Güvenilir
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü web sitesinde İstanbul’da musluktan akan suyun güvenilir olduğunu ve tüketilebileceğini “Su dağıtım şebekesi aracılığı ile tüketime sunulan içme-kullanma sularının kalitesine ilişkin kontroller düzenli olarak yapılmaktadır. Kaynağı bilinen ve kontrolü yapılan musluk suyunun tüketilmesi güvenlidir. Kaynağı bilinmeyen sular kesinlikle tüketilmemelidir” sözleriyle açıklıyor.
İSKİ: İçilebilir
Yine İSKİ de musluk suyunun temiz, güvenilir olduğunu ve rahatlıkla tüketilebileceği konusunda bilgilendirme yapıyor. İSKİ’nin sitesinde şebeke suyunun kullanımı için, “İstanbul’da musluktan akan su; Avrupa Birliği (EC), Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) öngördüğü kriterlerin üstünde içilebilir kalite, lezzetli ve sağlıklıdır” diyor.
İSKİ, kente sağladığı suyun içilebilir, lezzetli ve sağlıklı olduğunu söylüyor ama bir de vatandaşların alması gereken önlemleri sıralıyor. Aslında bu uyarıları okuduğunuz zaman musluktan neden su içilmemesi gerektiğini de anlamış oluyorsunuz. Çünkü İstanbul’da kaynağından evlerimize, iş yerlerine kadar gelen suyun yolculuğu fazlasıyla zahmetli. Kentin çok eski bir yerleşim yeri olduğunu da eklersek, paslanmış borular, sağlıklı olmayan tesisat gibi sebepler yüzünden İSKİ, kaynağından temiz su sağlamış olsa bile; suyu bardağa koyduğumuz zaman ağzınıza götüremiyorsunuz. Neden? Çünkü koku ve tadında sıkıntı var.
Paslanmış tesisat, bakımsız borular
İSKİ zaten bu konuda, vatandaşlara şu uyarıyı yapıyor: Ancak yüzlerce kilometre uzaktan, kaynağından evlere kadar tertemiz gelen su; bazı evlerdeki paslanmış dahili tesisatlar ve bakımsız su depolarından dolayı bina içerisinde kirlenebilmektedir. Düzenli olarak temizlenmeyen her depo mikrop kaynağıdır. Ayrıca eskimiş tesisatlar ve su depoları sadece zamanla suyun kalitesini bozmakla kalmaz, insan sağlığı için kalıcı hasarlar içeren ağır metalleri de barındırmaya başlar. Bu nedenle; suyun kalitesini korumak için paslanmış su tesisatları yenilenmeli, şebeke suyu depodan değil doğrudan şebekeden alınarak kullanılmalıdır.
Yani İSKİ’nin uyarısından da anlaşılıyor ki her ne kadar sağlıklı ve temiz suyu bize ulaştırdıklarını söyleseler de biz o suyu çeşitli sebepler yüzünden kullanamıyoruz. Burada apartman sahiplerine, konut sahiplerine fazlasıyla iş düşüyor. Aslında burada mesuliyetin İSKİ ya da belediyelerde olması durumunda İstanbul halkının da musluktan akan suyu rahat rahat kullanabileceği ortada.
Şebeke suyu tüketirken dikkat
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü bu konuda uyarıda bulunuyor ve içme-kullanma suyu tüketirken nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle sıralıyor:
Kaynağı bilenmeyen yerlerden temin edilen, bulanık, tortulu, tadı ve kokusu bozuk olan suların tüketilmesi halinde tüketicilerde ishal ve vb. hastalıklar ortaya çıkabilmektedir.
Bu nedenle öncelikli olarak belediye tarafından tüketime sunulan sular tercih edilmelidir. Zorunlu haller dışında şehir şebeke suyu dışında kuyu, sondaj, tanker vb. kaynaklardan temin edilen kontrol dışı sular tercih edilmemelidir.
Hiç unutulmamalıdır ki şehir şebeke sistemi ile tüketime sunulan sular sürekli olarak belediye ve sağlık teşkilatının kontrolü altındadır.
Şehir şebeke suyu kesintisinden sonra sistemdeki basınç değişiklikleri nedeni ile gelen ilk suyun kirli olma olasılığı yüksektir. Bu nedenle sağlık açısından oluşabilecek risklerin önüne geçmek için suyun bulanıklığı gidene kadar ortalama 3‐5 dakika akıtılmalı, gerekirse bir cam bardak içerisine doldurularak kontrol edilmelidir.
Şehir şebekesinden temin edilen suyun direk olarak tüketilmesi esas olup ihtiyaç duyulan hallerde depo kullanılması halinde depodaki suyun sadece kesintilerde değil sürekli devir-daim halinde kullanılması gerekmektedir.