İran'ın başkenti Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Mahsa Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi üzerine başlayan gösteriler, sosyal medyada paylaşılan görüntülere göre ülkenin birçok il, ilçe ve kasabasına yayıldı.
"26 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ"
İranlı yetkililer gösteriler sırasında yaşanan can kayıplarıyla ilgili net bir bilgi vermese de canlı yayında konuşan devlet televizyonu spikeri, "Maalesef bu olaylar sırasında polislerin de aralarında bulunduğu 26 kişi hayatını kaybetti." dedi.
Devlet televizyonu spikeri, kesin ölü sayısının resmi makamlar tarafından açıklanacağını belirtti.
MÜDAHALELER SERTLEŞİYOR
Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde, dün akşam Tahran ve İsfahan gibi büyük kentler başta olmak üzere ülkenin farklı noktalarında olayların şiddetlendiği ve güvenlik güçlerinin protestolarla başa çıkmak için daha sert müdahalelerde bulunduğu görülüyor.
Tahran'daki Veliasr Caddesi'nin Şehriyar bölgesinde polis ile göstericiler arasında gerginlik yaşandı. Kentin farklı noktalarında da gösteriler düzenlendi. Polis konteynerlerle yolları kapatan göstericilere göz yaşartıcı gazlarla müdahalede bulundu.
ARALARINDA GAZETECİLERİN DE OLDUĞU ÇOK SAYIDA GÖZALTI
Ülke medyasına yansıyan haberlere göre, son günlerde aralarında gazetecilerin, siyasi ve sivil aktivistlerin de bulunduğu birçok kişi gözaltına alındı. Güvenlik güçleri olayları organize ettikleri tespit edilen ve kamu mallarına zarar veren kişilere yönelik operasyonlar düzenleyerek, yüzlerce kişiyi gözaltına aldı.
Tahran Belediye Başkanı Ali Rıza Zakani, devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, kentte hizmet veren 43 otobüsün, 54 otobüs durağının ve 23 itfaiye aracının göstericiler tarafından tahrip edildiğini duyurdu. Ülke medyasında yayınlanan görüntülerde göstericilerin otobüsleri taşladığı görüldü.
Ülkede önceki gece sosyal medya ağlarına getirilen kısıtlamalara rağmen protestolar devam ediyor. Gösterilerde ölü, yaralı ve gözaltına alınanların sayısı konusunda hala kesin bir bilgi olmasa da yetkililerin farklı zamanlarda yaptığı açıklamalara göre, şimdiye kadar 6'sı güvenlik görevlisi en az 17 kişi, şiddete dönüşen protestolar sırasında hayatını kaybetti. Yetkililer, protestocuları güvenlik güçlerinin vurduğunu yalanlayarak, silahlı muhalifler tarafından öldürüldüğünü öne sürüyor.
BİR SUBAY ÖLDÜ
Son olarak yarı resmi Tesnim Haber Ajansı, Rezevi Horasan eyaletine bağlı Koçan kentindeki olaylar sırasında bir subayın hayatını kaybettiğini duyurdu.
Öte yandan İran ordusu, olaylarla ilgili yazılı bir açıklama yayımladı. Polis ve güvenlik güçlerine destek verilen açıklamada, gösteriler "düşmanların komplosu" olarak nitelendirildi.
Açıklamada, "Silahlı Kuvvetlerin, düşmanların çeşitli komplolarıyla mücadeleye hazır olduğu ve düşmanların bu durumdan faydalanmasına asla izin verilmeyeceği" ifade edildi.
OLAYLAR NASIL BAŞLADI?
Tahran'da 13 Eylül'de "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra komaya girerek hastaneye kaldırılan Emini'nin 16 Eylül'de yaşamını yitirmesi ülkede infiale yol açmıştı.
Tepkiler üzerine Tahran polisinden yapılan açıklamada, İrşad devriyesinin Emini'yi bir saatlik "brifing" için karakola götürdüğü, genç kadının burada aniden bilincini kaybetmesi ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği belirtilmişti.
İran devlet televizyonunda yayınlanan görüntülerde de Emini'nin polis merkezine getirildikten ve bir görevliyle konuştuktan sonra aniden fenalaşarak yere düştüğü görülüyor.
Sosyal medyadaki aktivistler ise polisin, genç kadının "aniden" bilincini kaybettiği yönündeki açıklamasını reddederek, Emini'nin polis merkezine getirilmeden önce darp edildiğini söylüyor.
Emini'nin 17 Eylül'de memleketi Sakkız kentinde düzenlenen cenaze töreni sonrasında, Tahran ve ülkenin batısındaki kentlerde protestolar başlamıştı.
Şu ana kadar Tahran, Senendec, Kerec, Tebriz, Meşhed, Kiş, Kirman, Yezd, Reşt, Bender Abbas, Abadan, Kirmanşah, Erdebil, İsfahan, Urumiye, Kazvin, Zencan, İlam, Mazenderan Hemedan başta olmak üzere birçok şehirde gösteriler düzenlendi. Birçok noktada eylemciler ile güvenlik güçleri arasında şiddete dönüşen olaylar yaşandı.