İngiltere'de 17 Ocak'ta yayımlanan ve Suriye'nin kuruluşundaki savaşları inceleyen "The Battle For Syria, 1918-1920" adlı kitapta, Osmanlı döneminde Ermenilere yapılan muamelenin "soykırım" olmadığı belirtildi. Kitaptaki tez İngiltere'de tartışma konusu oldu.
Boydell Press tarafından 17 Ocak 2013 tarihinde piyasaya sürülen
270 sayfalık kitap 25 pounddan satılıyor. Kitabın ilginç
bölümlerinden birini Ermenilerin soykırıma uğratıldıkları iddiasına
ilişkin satırlar oluşturdu. Kitapta "Çok sayıda Ermeni'nin hayatta
kalmasından dolayı, uygulanan bir "soykırım' değildi" ifadesi yer
aldı.
Yazar Osmanlı'nın son döneminde gerçekleşen uygulamaların
"soykırım" kategorisine girmemesini "Bir toplumun tümü ortadan
kalkmadığı sürece uygulama soykırım olarak nitelenemez" gerekçesine
dayandırdı.
-GRAINGER YAZDI TARTIŞMA BAŞLADI-
İngiltere'de kitabın yayımlanmasıyla birlikte tartışma da başladı.
Askeri tarih eleştirmeni Neil Faulkner, "Türklerin yaptığı soykırım
sayılamaz" tezinin kitaptaki en şoke edici bölüm olduğunu
belirterek, bu satırları okuduğunda hayret içinde kaldığını
bildirdi. Faulkner tarihte "Eylem, kimsenin sağ kalmaması durumunda
soykırımdır" şeklindeki genel ilkeyi doğrulayacak yeterli kanıt
bulunmadığını bildirdi. Faulkner "Birinci Dünya Savaşı sırasında
yüzbinlerce, belki de 1.5 milyon kadar Ermeni kasten öldürülmüştür
ve "soykırım' etiketini reddetmek, bunu tarihsel bir gerçeğin
ihlali olarak tanımlamak Holokost'un inkarı değerindedir"
iddiasında bulundu.
-KAPAĞINDA LAWRENCE VAR-
"The Battle for Syria" kitabının kapağında "Arabistanlı Lawrence"in
bölgede bir jip kullanırken çekilmiş fotoğrafı yer aldı. Kitap,
Kudüs'ün İngilizler tarafından 1917 yılında alınmasından sonra
İngiltere'nin bir yanda Fransa ile mücadelesini, diğer taraftan
Osmanlı İmparatorluğu ile arasındaki savaşı inceliyor. İngilizlerin
harekata hazırlanışı, Hint ve Avustralya birliklerinin getirilişi,
Türklerin 1918 Eylül ayında büyük Megiddo Savaşı'nda yenilmeleri,
Şam'ın ele geçirilmesi ve Türkleri çölde yenen Avustralya ve Arap
ordusunun anında intikalleri anlatılıyor.
Fransızların 1915 Sykes-Picot Anlaşmasıyla kendilerine verilen Suriye ve Lübnan'ı geri almak için bölgeye ulaşmaları, grip salgınının İtilaf güçlerinin ilerleyişleri üzerinde olumsuz etkisi ve Türklerin nasıl tekrar bir araya gelerek karşılarındaki İtilaf devletlerinin Suriye'nin kuzeyindeki ilerlemesini başarılı şekilde durdurdukları da anlatılıyor. Mütareke'nin ardından yapılan barış görüşmelerini tartışan, milliyetçi emellerin nasıl bertaraf edildiğini ve Suriye'deki Fransız emperyal nüfuzunun kademeli olarak nasıl güçlendiğini ele alan yayın haşimi sülalesinden Arap lideri Faysal'a Suriye'den sürüldükten sonra İngilizler tarafından Irak krallığı verildiğini de inceliyor.
Suriye'de savaş ve siyasetin kızıştığı günlerde yayınlanan kitap, geçmişte bu ülke için nasıl mücadele verildiği, ülkenin nasıl biçimlendiği ve Osmanlı İmparatorluğu sona ererken buraya nasıl hükmedildiği konusunda önemli bilgiler içeriyor.
Kitapta, Nablus Hezimeti, Nablus Yarması olarak bilinen, I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Kuvvetleri karşısında Osmanlı Ordusunun yenilgisi ve tüm Suriye'nin Osmanlı İmparatorluğu tarafından kaybı ile sonuçlanan Megiddo Muharebesi için "İngiliz askeri tarihinde başarıyla sonuçlanan en görkemli zaferlerden biri" deniliyor. Yazarın saptamalarından bazıları da şöyle:
"-General Edmund Allenby'nin Mısır Sefer Gücü Filistin'in
kuzeyini savunan Türk hattını yardı ve iki Türk ordusunu buradan
sürdü.
-Megiddo son büyük süvari zaferiydi. Allenby'nin saldırı birliğinin
gücü 60 bin piyade, 12 bin süvari ve 540 toptan oluşuyordu. Türkler
darbeyi nereden yiyecekleri konusunda yanıldılar. 19 Eylül sabaha
karşı 4.30'da ön hat siperleri ateşle cebelleşiyordu. Yaylım ateşi
bittiğinde piyadeler ileri saldırdı. Direniş asgariydi:
Savunanların çoğu ölmüş, dağılmış ya da kaçmış, tutsakların sayısı
kısa sürede binlere ulaşmıştı. Sabah 7 itibarıyla önde gelen
İngiliz süvari birimleri parçalanmış düşman hattı boyunca
boşlukları kapatmak için yarışa girmişti.
-Artık süvari, düşmana arkadan sızarak etkin bir savunmanın yeniden
organize edilmesinden önce güçlü noktalarını yormak ve geri çekilen
hatlara saldırmak suretiyle öncülüğü ele almıştı. Bu birlik,
Türklerin 4, 7 ve 8'inci ordularını yıkan gönüllü İngiliz süvari
alayı, Hint mızraklı süvarileri ve Avustralyalı Hafif
Süvarileriydi."
-KİTABA ELEŞTİRİLER-
Yayın için basında "Sürükleyici bir öyküden çok sağlam bir akademik
çalışma ve uzmanlar için bir referans kaynağı" tanımı yer aldı. Bir
eleştiriye göre yazar yeni kitabında Türkleri büyük ölçüde
İngilizlerin yendiğini belirtiyor, isyan çıkarıp Türklerin
güçlerini bölen Arapların sonuçtaki rolünü ciddi şekilde
küçümsüyor.
Çeşitli yayınevlerinden çok sayıda askeri tarih ağırlıklı kitabı
yayımlanan John D. Grainger'in yapıtları arasında "Filistin İçin
Savaş 1917" ve "İngiliz Deniz Savaşları Sözlüğü" gibi kitaplar
bulunuyor.