Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye'nin ABD'ye F-35 savaş uçakları için ödediği 1,4 milyar doların geri ödenmemesi ihtimaline karşı alternatifler üzerinde durulduğunu söyledi.
Milliyet gazetesinden Aslıhan Altay Karataş'ın sorularını yanıtlayan Kalın,
F-35 programına ödenen 1,4 milyar doları hatırlatarak, “Ödediğimiz para karşılığında mevcut F-16 filomuzun genişletilmesi alınması ve elimizdeki F-16’ların modernizasyonu bir alternatif olarak değerlendirilebilir. Mesele daha yeni şekilleniyor” dedi.
Milliyet’in Türkiye, Rusya ve ABD ilişkilerine ilişkin sorularını yanıtlayan Kalın, Türkiye’nin ABD’den F-16 talebi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Joe Biden ile yapacağı ikili görüşmede ele alınacak konulara ilişkin önemli mesajlar verdi. Sözcü Kalın şunları söyledi:
ABD İLE NELER GÖRÜŞÜLECEK?
(G-20 zirvesinde Biden ile görüşme) ABD ile kapsamlı ilişkilerimiz var. İkili siyasi ve ekonomik ilişkiler, enerji, güvenlik, terörle mücadele, ticaret, savunma sanayi, Afganistan, Suriye, Irak, Karabağ, Kafkaslar, Libya, Doğu Akdeniz ve diğer bölgesel ve küresel konular. Liderler bu konuları ana başlıklar halinde ele alacaklar. Arzu ettiğimiz iki stratejik ortak ve müttefik ülkenin, bu tanıma uygun bir bakış açısıyla ve pozitif bir gündemle meseleleri ele alması ve uzlaştığımız konularda mesafe almamız, anlaşamadığımız konuları da müzakere ve diyalog yoluyla çözmektir. Özellikle ticaretin artırılması konusunu çok önemsiyoruz. Beyaz Saray’da yaptığım görüşmelerde muhataplarıma bu konunun altını özellikle çizdim. 21 milyar dolarlık bir ticaret hacmi Türk Amerikan ilişkilerine yakışmıyor.
F-16 TEKLİFİ ALTERNATİF
Türkiye’nin F-35 programından çıkartılması tamamen hukuk dışı ve haksız bir uygulama. Sadece Türkiye açısından değil, F-35 programı açısından da yanlış ve maliyetli bir karar. Umarım bu hatadan en kısa zamanda geri dönerler, ama geri dönmemeleri halinde bizim o projeye 1.4 milyar dolar ödediğimiz bir bütçe var. Bu bizim paramız, bunun doğru kullanılması için alternatifler neler olabilir? Eğer F-35 meselesi yakın vadede çözülmeyecekse, o zaman alternatiflere bakmamız gayet doğaldır. Türkiye savunma sanayi alanında alternatifsiz değildir. İhtiyacı olan ürünleri müttefiklerinden ve dünya pazarlarından alma yoluna gidebilir. En önemlisi ise bu süreçte yerli ve milli imkan ve kabiliyetlerimizi geliştirmemizdir ki, Cumhurbaşkanımızın kararlı duruşu sayesinde son on yılda bu alanda muazzam mesafeler aldık ve adeta bir kuantum sıçraması yaşadık. Bu ivmeyi muhafaza ederek savunma sanayi alanında daha çok adımlar atacağız.
‘AMBARGO ESKİ ETKİSİNDE DEĞİL’
Türkiye’ye uygulanan açık ya da örtülü ambargolar artık eski etkisine sahip değil. Birileri bu yollarla Türkiye’yi cezalandırmak gibi bir düşünce içindeyse bunun beyhude bir fikir ve abesle iştigal olduğunu onlara hatırlatmak gerekir. Ödediğimiz para karşılığında mevcut F-16 filomuzun genişletilmesi alınması ve elimizdeki F-16’ların modernizasyonu bir alternatif olarak değerlendirilebilir. Mesele daha yeni şekilleniyor. Şartları gördükten sonra ihtiyaçlarımız çerçevesinde nihai bir karar verilir. F-35 tabii ki önemli bir teknoloji ve bizim birinci tercihimiz, hakkımız olan F-35’leri almaktır. Fakat yaptırımlardan dolayı savaş uçakları filomuzu güçlendirme projesinden vaz geçecek değiliz. ABD ile bu kriz aşılırsa Türkiye tekrar programa girer, oradaki F-35’lerimizi alırız; çözülmezse ve sorun bir müddet daha böyle kalırsa, biz de alternatif arayışlarımıza devam ederiz.
KİMSEDEN HİBE İSTEMİYORUZ’
İHTİYACINI, TÜRKİYE KENDİ BELİRLER: (ABD’nin ‘yaptırım’ uyarısı) Türkiye’yi S-400 almaya sevk eden süreci herkes biliyor ve biz hala bunun müzakere yoluyla çözülebilecek bir sorun olduğu kanaatindeyiz. Ama Amerika tarafının, özellikle Kongre ayağında Türkiye karşıtı belli çevrelerin, bunu bahane ederek yaptırım uygulamak gibi bir yola tevessül ettiğini de üzülerek görüyoruz. Bu müttefiklik ilişkisine sığan bir şey değil, Türk-Amerikan ilişkilerine zarar veren bir durum. Bu bölgede ortak yapabileceğimiz, atabileceğimiz adımları da engelleyen ve öteleyen bir yaklaşım tarzı bu. Türkiye kendi savunma ihtiyaçlarını egemen bir ülke olarak belirler ve buna göre gerekli adımları atar. Bizim öncelikli tercihimiz tabii ki müttefiklerimizle birlikte hareket etmek, onlarla ortak projeler yapmaktır. Biz kimseden hibe istemiyoruz, ‘favor’ (iyilik) beklemiyoruz. Biz kendi paramızla bu teknolojiyi almak ve geliştirmek istiyoruz. Caatsa yaptırımlarının haksız, yersiz ve hukuksuz olduğunu defalarca ifade ettik ve biz de bu konuda ısrarcı bir şekilde Amerikan yönetiminin bu tavrını gözden geçirmesi gerektiğini söylüyoruz. Türkiye’nin stratejik önemini görmemek, ancak stratejik körlükle izah edilebilir.
‘BİZİM İÇİN BAĞLAYICILIĞI YOK’
BIDEN’IN KONGRE MEKTUBU: Türkiye’nin Suriye’de yaptığı askeri operasyonlar meşru müdafaa hakkı çerçevesinde yapılan müdahalelerdir. Çünkü Türkiye’ye dönük terör tehdidini biz yaşıyoruz, sınır güvenliğimizi sağlamak bizim en doğal hakkımızdır. Bunların hepsi meşru nefs-i müdafaa çerçevesinde değerlendirilmesi gereken müdahalelerdir. Orada yaptığımız hiçbir müdahale DEAŞ ile mücadeleyi zayıflatmamış, tersine teröre çok ciddi darbe vurmuştur. Bu temelsiz ve talihsiz ifadeler aslında Trump döneminde de kullanılmıştı. Argümanlarına baktığınızda bunun ne kadar zayıf olduğunu görüyorsunuz, Trump döneminde kullanılan dilin hemen hemen aynısını orada da tekrar etmişler. Bizim açımızdan bunun bir bağlayıcılığı yok, çok bir önemi de yok açıkçası. Çünkü biz kendi ulusal güvenliğimizi, sınır güvenliğimizi, Suriye’nin barış ve istikrarını sağlamak için atmamız gereken adımları egemen bir ülke olarak kendimiz kararlaştırıp atarız.
‘HAKKIMIZI SAVUNACAĞIZ’
ESKİ TEKNOLOJİ ELEŞTİRİSİ: ‘F-16 eski teknoloji’ eleştirisi doğru değil. Hali hazırda F-16’lar Türkiye’nin ve NATO hava gücünün önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bir müddet daha bu işlevi görmeye devam edecek. NATO’nun en güçlü müttefiklerinden biri olarak biz zaten bu alandaki çalışmalarımızı ülkemizin çıkarları muvacehesinde sürdürüyoruz. İnsansız savaş uçağı yapımı konusunda Türkiye çok hızlı mesafe alıyor. Mevcut savaş uçaklarının ötesinde teknolojiler geliştirmek mümkün. Son olarak envantere alınan Akıncı TİHA bu alanda atılmış çok önemli bir adım. 5-10 yıl sonra Türkiye yerli ve milli teknoloji hamlesiyle bu alanlarda çok daha ileri projelere imza atacaktır. Bundan kimsenin şüphesi olmasın. Dolayısıyla F-35 ve diğer alanlarda elbette hakkımızı savunacağız ama ambargolar bizim kararlılığımızı asla azaltmayacak.
MÜZAKERE İÇİN FIRSAT:
(ABD hangi adımları atmalı?) İlişkilerimizi darboğaza sokan iki tane temel konu var. Birincisi FETÖ terör örgütünün Amerika’daki mevcudiyeti ve buna karşı herhangi bir ciddi adım atılmamış olması, ikincisi ABD’nin PYD/YPG’ye verdiği desteğin devam etmesi. Buna ilave olarak S-400 meselesinden dolayı uygulanan CAATSA yaptırımları ve Türkiye’nin F-35 programından çıkartılması var. Stratejik öncelikler doğru belirlenirse, Amerikan yönetiminin atması gereken adımlar bellidir. FETÖ’ye karşı kararlı adımlar atılması, onların oradaki Türkiye aleyhine faaliyetlerine son verilmesi, ayrıca PYD/YPG’ye verdikleri desteği sonlandırmaları. Son tahlilde bunları da biz müzakere ederek, konuşarak çözeceğiz. Dolayısıyla Roma’da yapılacak ikili görüşme, bunun için de önemli bir fırsat. Cumhurbaşkanımız oraya iyi bir hazırlıkla gidecek ve yapılacak görüşmeden sonra pozitif bir gündemle bu ilişkileri daha iyi bir zemine oturtmak ve ilerletmek için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Tabi muhataplarımızın Cumhurbaşkanımızın ve Türkiye’nin bu konudaki iyi niyetini doğru okuması gerekir. G-20 ve hemen ardından Glasgow’da yapılacak İklim Zirvesi münasebetiyle Cumhurbaşkanımızın özellikle küresel ekonomi, pandeminin etkileri, salgın sonrası toparlanma, iklim ve diğer konularla ilgili de tabii ki muhatabına ileteceği konular var.
TEKNOLOJİ TRANSFERİ ÖNEMLİ:
(İkinci parti S-400 alımı) Türkiye savunma sanayinde ve diğer alanlarda alternatifsiz bir ülke değildir. Bu alternatifler yerli milli ürünlerimiz olabilir, Rusya olabilir, Avrupa pazarı olabilir, başka yerler olabilir. Burada biz kendi ulusal çıkarlarımız ve önceliklerimiz çerçevesinde bize en uygun şartlarda getirilen teklifleri her zaman değerlendirdik. Yani aynı teklif Amerikalılar için de geçerli, uygun şartlarda bize bir teklif getirmeleri halinde Patriotları almamız da söz konusudur. Buna olumlu bakarız, ama bunun bizim beklediğimiz, kabul edebileceğimiz şartlarda olması gerekir. Nedir bu? Fiyattır, teslim tarihidir, ama en önemlisi de ortak üretim yani teknoloji transferidir. S-400 konusu devam ediyor bir süreç olarak, ama biz diğer alternatiflerin hepsine yakından bakmaya devam ediyoruz.
‘YENİ BİR GÖÇ DALGASI OLMAMALI’
İDLİB İÇİN MUTABAKAT: (Putin ile Soçi görüşmesi) Özellikle İdlib’de son dönemde yaşanan ateşkes ihlalleri ve saldırılar konusundaki hassasiyetimiz Cumhurbaşkanımız tarafından dile getirildi. İdlib’de temel kaygımız bir bölgeyi kontrol etmek değil, yeni bir göç dalgasını önlemek. Bunun sahada doğru yönetilmesi için ilgili arkadaşlarımız Rus mevkidaşlarıyla yakın temas içinde olmaya devam ediyor. Terör unsurları var ise bunlara karşı alınacak tedbirler de görüşülür, ama bunu bahane ederek ateşkesin ihlal edilmesi ve saldırı yapılması sürece zarar verir. Bu mesajı net bir şekilde ilettik.