Hazine ve Maliye Bakanlığı, “Vatandaşlarımızın tasarruflarını Türk Lirası cinsi varlıklarda değerlendirebilmelerinin teşvik edilmesi ve yatırımcı tabanının genişletilmesi amacıyla, gelire endeksli Devlet iç borçlanma senedi (GES) talep toplama işlemleri 15 Haziran 2022 tarihinden itibaren gerçekleştirilecektir” duyurusunu yapmıştı.
“FAİZE FAİZ DEMEMEK İÇİN YAPTIKLARIMIZI YAZSAK ROMAN OLUR”
Ekonomistler, bakanlığın bu kararıyla ilgili sosyal medya hesaplarından değerlendirmelerde bulundu. Ekonomistlerim yorumları şu şekilde:
Uğur Gürses: “Neyin gelirine endeksli? Çaykur’un demeyin sakın… Bakın şöyle yapın; 1. ve 2. köprünün gelirlerini dağıtın. Böylece parası olan 2 köprünün gelirini alsın, parası olmayanlar da Osmangazi ve YSS Köprüsü’nün garantilerini ödesin…”
Mahfi Eğilmez: “A planı olmayan birisine B planı sorulmaz. Faize faiz dememek için yaptıklarımızı yazsak roman olur.”
Mustafa Sönmez: “Enflasyon yüzde 100 e giderken, hangi devlet gelirine endeksli tahvile güvenirsiniz ? Devletin hangi kurumu, enflasyona yakın gelir garanti eder ki? Dağ fare doğurdu. Yarın döviz tırmanır yine.”
Alaattin Aktaş: “Gelire Endeksli Senet; büyük buluş! Ama küçük(!) bir eksiği var. Gelir ne? Akşam üstü açıklama yapacağım de, bir beklenti yarat; dolar 17.20’nin üstünden 16.80’lere insin… Kof bir açıklamadan sonra dolar yeniden 17.20’nin üstüne çıksın… Kısa günün değil, birkaç saatin karı! Acaba şu birkaç saatte o milyonları kimler götürdü?”
Prof. Dr. Burak Arzova: “Gelire endeksli derken hangi Gelir bu? açık değil. Üç ayda bir kupon getirisi verilmiş. Getiri garantisinden bahşediyor yani yine yük hazineye yıkılmış durumda. Çıkmaz yolda çıkış aramaya çalışmak gibi”
ESKİ BAKAN CANLI YAYINDA ANLATTI
Bakanlığın açıklamasının ardından herkes devlet iç borçlanma senedi ihraç edilmesinin ne demek olduğunu araştırmaya başladı. Eski Ekonomi Bakanı Masum Türker CNN Türk canlı yayınında söz konusu düzenlemeyi anlattı.
Türker, konu hakkında şunları söyledi:
"Türkiye'nin 2021'den beri kullandığı Borçlanma Kanunu gereği devlet tahviliyle ilgili faiz taleplerini genellikle aracı kurumlar yapıyor. Yapıcı firmalar vardı, 8-9 tane firma, bunlar her yıl başında belirleniyor. Onlar girip tahvilleri alıyorlar, sonra kişileri 2. el piyasasına satıyorlar. Yani bu noktada burada gerçek kişilere yönelik dediği için sermaye yapıcıları yerine doğrudan doğruya şahıslar girip satın alacak.
"ÖNEMLİ OLAN ÖNCE SENEDİN İHRACI"
Şimdi burada diyelim ki 15 Haziran'da açıklama yapılacak ve denilecek ki, hazine bonolarının asgari getirisi şu kadardır. Burada önemli olan önce senedin ihracıdır. Senedin ihracı ana para demektir. Diyecek ki ben bu senedi ihraç ediyorum. İhraç ederken ya bu fon yatırımdaki şirketler aracılığıyla yararlanacak ya da bankalar aracılığıyla yapılacak.
"3 AYDA BİR GELİRİN ÖDENMESİNİ GÖSTEREN KUPONLAR OLACAK"
Kupon ve ara para ödemesinden kasıt o ihraç edilecek bono ya da gelir endeksli enstürmanı her 3 ayda bir gelirlerinin ödenmesini gösteren kuponlar olacak. Siz o kuponları ilgili bankalara vereceksiniz. Sizin hesabınıza o para verilecek.
"BİR ENSTÜRMANA BAĞLANACAK"
Diyelim 5 bin liralık yatırım yapıyorsun. Yatırımın ana parası 5 bin lira. Önce satın almak için talepte bulunuyorsunuz. Bir nevi hisse senedi arzı gibi. Hükümet beklediği rakamın tutarını belirler. Bu talepte bulunanlar arasında paylaştırır. 5 bin liralık alırsanız, yatırım yaparsanız, size 3 ayda bir ne kadar getiri getireceğini bilmiyorsunuz. Bir enstrümana bağlayacak. Örneğin diyecek ki köprü gelirlerine.
"KUPON GETİRİSİ DEDİĞİ 3 AYDA BİR GERÇEKLEŞEN KAR"
Kupon getirisi dediği 3 ayda bir gerçekleşen kar. Sizin karınızı verecek. 3 ayda bir o kuponu verdiğiniz zaman o parayı alacaksınız."