Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürü Murat Karakaya, Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünce (BYEGM) Başkentte bir otelde düzenlenen "Basın İş Kanunu Çalıştayı"nın açılışında yaptığı konuşmada, basın çalışanlarının kamuoyunun doğru bilgilendirilmesine ve haber alma hürriyetine hizmet ettikleri kadar, eleştirerek ve farklı görüşlerin oluşmasına katkıda bulunarak da demokrasi kültürünün gelişmesinde kamu görevi icra ettiğini söyledi.
Basının bir yandan karar vericilerin doğru kararlar almasına yardımcı olurken öbür yandan da vatandaşların bu karar ve hizmetlerden anında ve doğru bir şekilde haberdar olmalarını sağladığını ifade eden Karakaya, şöyle devam etti:
"Kamuoyu oluşturulması ile neticelenen bu meşakkatli süreçte basın mensupları, olağanüstü bir gayret ile çalışmalarını yerine getirmektedirler. Basın mensuplarının fikri açıdan yeteri kadar zorlu olan bu süreçte, işin doğası gereği fiziki açıdan da üstün bir çalışma ortaya koymaları kaçınılmazdır. Şunun farkındayız ki düşünce dünyamızın oluşmasına kaynaklık eden haberler, muhabirinden kameramanına, redaktöründen spikerine, düzeltmeninden yazarına, bölüm şefinden yazı işleri müdürüne, genel yayın yönetmenine kadar büyük bir ekibin sevdayla ve özveriyle yürüttükleri çalışmaların bir ürünüdür. Gazeteciler, demokrasinin, düşünce ve ifade hürriyetinin vazgeçilmezleridir. Genel Müdürlük olarak bu bilinçle hareket ediyoruz ve son yıllarda basının güçlendirilmesi için gerekli olan her türlü çalışmanın öncülüğünü yapmanın haklı gururunu yaşıyoruz."
Türkiye Medya Veri Tabanı
Karakaya, 2004'te sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının büyük katılımı ve siyasal partilerin mutabakatı ile yeni bir Basın Kanunu'nun hazırlanarak yürürlüğe konulduğuna işaret ederek, sektör çalışanlarıyla ortak yürütülen çalışmalar neticesinde internet medyasının da Basın Kanunu kapsamına alınmasının sağlandığını ve basın kartları, akreditasyon, resmi ilan gibi imkanlardan faydalanabilmelerinin önünü açacak kanun tasarısının TBMM Genel Kuruluna sevkinin sağlandığını anlattı.
Basın kartı başvurularında elektronik sisteme geçiş sağlandığını, gazetecilerin üzerindeki bürokratik iş yükünün büyük oranda azaltıldığını hatırlatan Karakaya, Temmuz2013'te yapılan yasa değişikliğiyle "Türkiye Medya Veri Tabanını kurmak ve güncelliğini sağlamak" hususunun BYEGM'nin görevleri arasına girdiğini, bu gelişme ile medya veri tabanı çalışmalarına başlandığını bildirdi. Karakaya, bu çalışmayla da medya mensupları ve kuruluşlarının kamu ile ilişkilerini tek bir portal üzerinden online olarak yürütebilmesinin amaçlandığını vurgulayarak Türkiye Medya Veri Tabanı'nın basın mensuplarının haklarının korunması noktasında da önemli bir rol üstleneceğini dile getirdi.
"Mevzuat yetersizliği, toplu işten çıkartmalara neden oluyor"
BYEGM olarak yerel, bölgesel ve ulusal basının güçlendirilmesi için yurt dışında ve yurt içinde çeşitli faaliyetler yürüttüklerini belirten Karakaya, şunları söyledi:
"Medya temsilcileri ve sivil toplum kuruluşlarıyla gerçekleştirilen toplantılar ve ortaklaşa yürüttüğümüz faaliyetler, basının sorunlarını tespit edebilmemize imkan sağlanmıştır. Genel bir kanaat olarak basın mensupları 1952 tarihli Basın İş Kanunu'nun sektörün ihtiyaçlarına cevap vermediğini belirtmektedirler. Bu mevzuat yetersizliği, dolaylı olarak gazetecilerin iş güvencesinden mahrum olmalarına, düşük ücretlerle çalıştırılmalarına, toplu işten çıkartmalara, uzun süreler stajyer olarak sözleşmesiz ve kayıt dışı çalıştırılmalarına ve iş hukukundan doğan haklarının güvence altına alınmamasına yol açmaktadır. Gazetecilerin çalışma yaşamlarında karşılaştıkları bu sorunların çözüme kavuşturulabilmesi için yeni bir Basın İş Kanunu çalışmasının gerektiği kanaati oluşmuş ve Sayın Başbakan Yardımcımıza konu arz edildiğinde kendileri, sürecin hızlı bir şekilde neticelendirilmesi hususunda bizleri talimatlandırmıştır. Basına yapılan kurumsal desteklerin tam anlamıyla yerini bulabilmesi için, gazetecinin çalışma şartlarının da iyileştirilmesi gerekmektedir. Sağlıklı ve güçlü bir basının var olabilmesi için gazetecilerin iş hukukundan doğan hakları korunmalı, piyasa ilişkileri içerisindeki teminatsız statüleri ortadan kaldırılmalıdır."
Çalıştayda basın sektörünün sorunları gündeme getirileceğini ve bu sorunların çözüm yollarının tartışılacağını ifade eden Karakaya, çalışmanın gazeteciler ve meslek kuruluşları ile yürütüldüğünü söyledi. Çalışmaya başlanılan ilk günlerden bu yana alanında uzman akademisyenler ve hukukçularla istişare halinde olduklarını anlatan Karakaya, İstanbul, Ankara, Antalya ve Diyarbakır'da saha araştırmaları ve sözlü mülakatlar yapıldığını dile getirdi. Sektör temsilcileri ile odak çalışmaları yapılarak 5953 sayılı Basın İş Kanununun aksayan yönlerinin tespit edildiğine ve rapor haline getirildiğine işaret eden Karakaya, çalıştay için sendikalar, konfederasyonlar, federasyonlar, dernekler, basın kuruluşları, basın ve çalışma hayatı ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ve basın mensupları bir araya geldiğini bildirdi.
Karakaya, şunları kaydetti:
"Basının güçlendirilmesi hususu Genel Müdürlüğümüzün asli görevleri arasında sayıldığı gibi, çalışma hayatının şekillendirilmesi de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının uzmanlığındadır. Yapılacak yenilikleri, iş hayatına ve sektörel şartlara entegre edilebilmek ve teknik bir yol kazasına uğramamak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının uzman kadrosuyla ortak hareket edilmesi bir zorunluluk arz etmektedir. İlgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yapacağı katkılar da hesaba katıldığında mükemmele yakın bir netice elde edileceği yönündeki inancımız daha da artmaktadır."
Alan araştırması sunumu
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Şuğle, yaptığı alan araştırması sunumunda, 5953 sayılı Basın İş Kanunu'nun basın mesleğinde çalışanlarla çalıştıranlar arasındaki ilişkiyi düzenlediğini belirterek, Basın İş Kanunu'nun fikir işçilerine yönelik çıkartılan ilk kanun olduğuna işaret etti.
Yasanın 1961'de çıkartılan 212 sayılı yasa ile büyük değişikliklere uğradığını anlatan Şuğle, bu düzenlemenin gazeteciler tarafından büyük heyecanla karşılandığını ama aradan geçen yıllar içinde yasaya önem verilmediğini savundu. Şuğle, şöyle devam etti:
"İlk aşamada işçi olan gazetecileri koruyan bu yasa, ikinci aşamada doğru ve güvenilir bilgilere ulaşmak isteyen toplumu da korumak amaçlıdır. Sağlıklı bir basına ulaşmanın yolu, gazetecileri işverenlerine ve diğer güçlere karşı korumaktan geçer. Günümüzde pek çok teknolojik gelişme, medya sektöründe ilerlemeler sağlamıştır. Bu nedenle gazeteciliğin tanımından başlayarak Basın İş Kanunu ile ilgili pek çok konuyu yeniden gözden geçirmek, bir takım yeni konuları ileri sürmek ve bunların üzerinde tartışmalar yapmak gerekmektedir."
Çalıştayda 4 oturum yapılacak
Çalıştayın "Gazeteci kimdir? Gazeteci basın dışında başka bir işte çalışabilir mi?" başlıklı ilk oturumunun moderatörlüğünü Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Abdulrezak Altun yapacak.
Çalışma Genel Müdürü Lütfi İncirlioğlu'nun moderatörlüğünde gerçekleşecek ikinci oturumda, "Gazeteciler için ayrı bir Basın İş Kanunu mu düzenlenmeli yoksa gazetecilerle ilgili hükümler İş Kanununa mı eklenmeli?" sorusu masaya yatırılacak.
Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Gökçek Karaca'nın moderatörlüğündeki "Stajyerlik, deneme süresi, terfi sistemi? Gazetecinin çalışma süresinin saptanması ve fazla çalışma, izin, dinlenme süreleri sorunu?" başlıklı oturumun ardından Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zakir Avşar'ın moderatörlüğündeki "Gazetecinin ücreti ve kıdem tazminatı sorunu. Basın kartı kimlere verilmelidir? Medya sektöründe idarenin rolü ne olmalıdır?" başlıklı oturum yapılacak.
Çalıştay, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdür Yardımcısı Erkan Durdu'nun moderatörlüğündeki genel değerlendirme oturumuyla sona erecek. (AA)