MURAT AYDIN/MEDYATAVA
Türkiye'de konut alırken dolandırılan 300 bin üzerinde mağdur var. Bunların ailelerini de dahil edersek ortaya 1.5 milyonluk bir mağdur vatandaş kitlesi çıkıyor. Konutta dolandırıcılık son 10 yılın ana konusu ve sorunlar hala da devam ediyor. Bu mağdurlar "Konutla Dolandırılan Hak Sahipleri Platformu" adı altında bir oluşuma gittiler ve yine bir mağdur Özlem Hanelçi, platformun başkanı olarak yıllardır mücadele ediyor.
Türkiye'nin en önemli sorunlardan bir tanesi de konut alırken dolandırılan tüketiciler. Özellikle büyük firmaların yapmış olduğu konut satışlarında maketten al yöntemiyle satış yapan firmalar aradan geçen yıllara rağmen, ne yazık ki konutları hak sahiplerine teslim etmediler.
İstanbul-Esenyurt bu konuda öncelikli bir bölge haline geldi. Hatta ilk konut teslim edilmemesi mağduriyeti de bu bölgede yaşandı. Ancak daha sonra anlaşıldı ki, maketten konut satış anlaşması yapan yüzbinlerce mağdur var ortada. Bu hak sahipleri peşinat olarak yatırdıkları paralarla uzun vadeli konut sözleşmelerine imza atıp, oturacakları konutların bitmesini beklediler. Ancak bu öyle olmadı. Hem yatırdıkları peşinattan, hem de gelecek hayali kurdukları evlerinden oldular. Müteahhitler, büyük firmalar ne mi yaptı? Hiç bir şey... Yasal olarak bu mağduriyete uğrayan insanların sorunları çözüldü mü? Hayır...
Özlem Hanelçi TBMM'de bu konuda sunum yaptı
Konutla Dolandırılan Hak Sahipleri Platformu Başkanı Özlem Hanelçi, TBMM Dilekçe Alt Komisyonu'nda yaptığı sunumda, ülke genelinde 300 bin kişinin konut alırken nitelikli yalanlarla, hile ile çeşitli şekillerde aldatılarak dolandırıldığını söylemişti. Özlem Hanelçi, konut mağduriyeti yaşatan firmaların yaptığı ihlaller ve eksiklikleri anlattı. Hanelçi, genelde ön ödemeli satış kampanyasından kaynaklanan sorunları dile getirerek, kanuni olarak da mağdurların korunmadığını ileri sürdü. Hanelçi, yargıya intikal eden konut dolandırıcılıkları dosyalarından herhangi bir sonuç alamadıklarını, yıllardır davaların devam ettiğini kaydetti.
Özlem Hanelçi'ye göre yasalara uuygun bir satış yapılsaydı, kimse dolandırılmayacaktı. Hanelçi bununla ilgili olarak verdiği sunumda, "Esenyurt’ta 30 bin, İstanbul’da 100 bin, ülkemiz genelinde 300 bin kişi konut alırken nitelikli yalanlarla hile ile çeşitli şekillerde aldatılarak mağdur edilmiş, kısacası dolandırılmıştır. Kanunlara uygun satış yapılması sağlansa kimse dolandırılmazdı. Sesi duyan bazı devlet büyüklerimiz ‘hukuka gidin hukuka’ dedi. Konu; organize çeteler tarafından tüketicinin mal varlığının kanunlar çiğnenerek herkesin gözü önünde gasp edilmesiydi" dedi.
İşte biz de Medyatava olarak Özlem hanelçi'ye konut satışlarındaki dolandırıcılığın ne olduğun ve nasıl bir önlem alınması gerektiğini, ev alacak olanlara ne gibi tavsiyeleri olduğunu sorduk. İşte cevapları:
Ön ödemeli maketten konut satışı nedir? Sizin platform bu satıştan kaynaklı mağduriyet yaşayanların sesi mi?
Müteahhitlerin sermaye ihtiyaçlarını gidermek konut tüketicilerinin de bitmiş konutlara nazaran finans maliyeti eklenmediği için biraz daha uygun satış fiyatları olan projelerden konut sahibi olmalarını sağlayan projeden (maketten) satış sisteminin adı “ön ödemeli konut satış sistemidir”
Konut ve kira fiyatları en çok nerede arttı? Kiraların son üç yıllık değişimi mercek altına alındıEkonomiÜlkemizde ön ödemeli konut satışı 4077 sayılı tüketiciyi koruma kanununda mampanyalı satışlar bölümünde yer almış ve Ticaret Bakanlığı izni ile yapılması zorunluydu.
“Bakanlık İznine Tabi Mallar
Madde 10 — Düzenlenecek kampanyalı satışlarda, aşağıda yer alan malların kampanyaya konu olması durumunda, 11 inci maddede belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde "Kampanyalı Satış İzin Belgesi" alınması zorunludur.
a) Konut ve tatil amaçlı taşınmaz,
b) Motorsiklet,
c) Otomobil,
d) Minibüs.
Yukarıda belirtilen malların dışında kalan mallar ile hizmetlerin, kampanyalı satış yöntemi ile satılması durumunda Bakanlıktan veya Müdürlükten izin alınmasına gerek yoktur.”
2014 te yürürlüğe giren 6502 sayılı tüketiciyi koruma kanunda izin alma şartı kaldırılarak konut ve tatil amaçlı taşınmazlar ön ödemeli konut satışları başlığında ele alınarak kanunda özel olarak yer verilmiştir. Yasa gereği Belediyeden onaylı ruhsatı alınmamış kat irtifaklı tapuları çıkartılmamış projelerden maketten satış yapılması yasaklandı. Daha önceki satışlarında yeni yasaya uygun hale getirilmesi yasaya eklendi. Bu kadarı ile de yetinilmeyip maketten ön ödemeli konut satışı yapılabilmesi için tüketiciye bir sözleşme ile beraber kat irtifaklı tapunun devri veya noterde yapılmış sözleşmenin tapuya şerh edilmesi şartı getirildi.
Peki bu güvenceler yeterli miydi. Koruma tedbirleri sadece bu kadar mıydı?
Yasada konutların teslim edilmemesi halinde tüketicinin ödediği bedeli garanti altına alabilmek için emredici hüküm olarak teminat şartı da getirildi. Kısaca özetlersek 2014 te yürürlüğe giren yasa öncesinde Bakanlık izni ile yapılması gereken maketten satışlar 2014 sonrası ön ödemeli konut satış sözleşmeleri başlığı ile çok daha sıkı şartlara bağlandı. Satışlar mevcut kanunlara uyularak yapılmış olsaydı kimse mağdur olmazdi, istese de olamazdı.
Biz “Konutla Dolandırılan Hak Sahipleri Platformu” olarak kanunlara aykırı satışlar yapılmasına göz yumulması nedeniyle mağdur olmuş konut tüketicisi vatandaşların mağduriyetinin nedenlerinin farkına varması ve yargıya müracaat ederek hakkını hukuki yollarla aramasını sağlayabilmek için emri bil maruf ve nehyi anilmünker vazifemizi yerine getirmek için çaba harcıyoruz.
Türkiye'de konut dolandırıcılğı açısından baktığımızda ne kadarlık bir kitle bu satışlardan mağdur oldu? Savclıık bu konuda kaç dava açtı şu ana kadar?
“Konutla Dolandırılan Hak Sahipleri Platformu” nu Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu nun tavsiyesi ve Tüketici dernek başkanlarımızın yardımları ile kurmadan önce sadece Esenyurt bölgesinde konut dolandırıcılığı olduğunu düşünüyorduk. Platformumuz yapmış olduğu eylemlerle sosyal medya ve medyada yer almaya başladıktan sonra ülkemizin her yerinden ve yurt dışında yaşayan insanlardan benzer problemleri yaşayanların bize ulaşması ile olayın boyutlarının ülkemiz sınırlarını aştığının farkına vardık. Mağduriyetin boyutları hakkında net bir rakam ancak TBMM de kurulacak bir araştırma komisyonu ile tespit edilebilir. Fakat biz bu rakamın takribi 300 bin kişi aileleri ile beraber 1,5 milyon kişiyi etkileyecek boyutlarda olduğunu tahmin etmekteyiz.
Genelde savcılıklar bu konuyu arada sözleşme ilişkisi olması nedeniyle TİCARİ HUSUMET olarak niteleyerek yok kararı vermekteler.Savcılıklarda ticari kılıfa gizlenmiş bu örgütlü nitelikli dolandırıcılıkla ilgili dava açtırabilmek için ciddi bilgi birikim sahibi olmak ,çeşitli riskleri göze almak ve ciddi gayret sarf etmek gerekmektedir.Bireysel ve toplu olarak açılmış birçok dava vardır.İlginç olan ise örgütlü nitelikli dolandırıcılık suçundan yüzlerce yılla yargılanan bazı sanıkların hala suç işlemesine göz yumulmaktadır. Maketten dolandırıcılık yapılmış olan Esenyurtta bir projede yarım kalan proje kullanılarak ikinci bir dolandırıcılık eylemi başka örgütler tarafından gerçekleştirilmiş ve bu konu hakkında da dava açılmıştır.
Türkiye Konutla Dolandırılan Hak sahipleri platformu olarak mağdur olan tüketiciler için ne yapıyorsunuz?
Hayatta en zor olan şey kandırılmış olan kişileri kandırıldığına inandırmaktır. Birçok konut Tüketicisi halen dolandırıldığının farkına varamamıştır. Müteahhit kılığına girmiş örgütlü yapıların yalanlarına inanarak yargıya müracaat etmekten çekinmektedirler. Yargıya müracaat ettiklerinde haklarını alamayacaklarına inandırılmış büyük mağdur bir kitle vardır. Bu kişiler yargı yoluyla hak alamayacaklarını düşündükleri için ne hukuk davası nede savcılık şikayeti yapmadan beklemekteydi. Biz hem ülkemizin insanlarının yargıya olan güvenini artırmak hem de yargımızın kanunlara uygun çalışmasını sağlamak için TBMM ye Bakanlıklara yerel yönetimlere konuyla ilgili bilgilendirmeler yaparak ayrıca mağdur vatandaşları nasıl ve nerede hak arayacakları konusunda bilgilendirerek Hz İbrahim'i attıkları ateşi söndürmeye giden karınca misali gayret göstermekteyiz.
Meclis'te bununla ilgili bir sunum da yaptınız, sonuç aldınız mı? Meclis'ten beklentiniz nedir?
TBMM dilekçe komisyonuna bağlı olarak Ak Parti Kırşehir Milletvekili Sn Mustafa Kendirli Başkanlığında Ön Ödemeli Konut Satışlarında yaşanana Problemlerin Tespiti Ve önlenmesi ile ilgili platform ve üyelerimizin gayreti ile bir komisyon kurulmasını sağladık. Bu komisyonda konut tüketicisi vatandaşların mağduriyetini ve nedenlerini anlattık. Bu mağduriyette devletimizin kurumlarının eksikliklerini ve ne yapılması gerektiğini dilimiz döndüğünce anlattık. Anlattıklarımız komisyon raporunda yer aldı. Maalesef komisyon raporunda geçmişte yaşanan problemlerin çözümü ile ilgili somut öneriler yer almadı.
Türkiye Konutla Dolandırılan Hak Sahipleri Platformu başkanı olarak ev almak isteyenler tavsiyeniz nedir?
Paraları yeterli ise iskanı alınmış konut satın alsınlar. Şayet illaki projeden konut satın almak zorunda kalırlar ise 6502 sayılı yasanın ön ödemeli konut satışları ile ilgili maddelerini okusunlar anlatabilecek derecede anlasınlar. Şayet 6502 sayılı yasadaki maddelere uygun satış yapan proje üreticisi ve satıcısı bulurlar ise projeden de konut satın alabilirler. Platform başkanı olarak ben de mağdurum. Ülkemizin en ünlü HOLDİNGLERİNDEN birine bağlı bir firmadan konut aldım ve mağdur oldum.Yıllardır hak arıyorum.Konut aldığınız firmanın büyüklüğü, tanınırlığı, mal varlığı sizi aldatmasın.KANUNLARA UYMADAN SATIŞ YAPAN bir firmadan konut değil çakıl taşı bile almayın. Mağdur olursunuz.