ERTUĞRUL ÖZKÖK/DEPREM SONRASI İLK ANKET: YÜZDE KAÇ OYUNU DEĞİŞTİRDİ
Önümde deprem sonrası yapılan ilk anket duruyor.
14-16 Şubat tarihleri arasında yapılmış.
Anketin özelliği şu:
Depremden etkilenen 10 il dışındaki illerde yapılmış.
Bugünlerde konuştuğum birçok insanın merakı şuydu:
Deprem sonrası yapılan anketler nasıl bir sonuç verdi?
Benim bildiğim siyasi anket yapan ciddi kuruluşların hiçbiri henüz bir deprem sonrası anketi yayınlamadı.
Ama geçen Cumartesi itibariyle deprem sonrası ilk sinyal önce Fenerbahçe, sonra Beşiktaş tribününden geldi.
ANKETTE ÖYLE BİR SORU VAR Kİ YAZININ SONUNDA AÇIKLAYACAĞIM
Önümdeki anket seçim araştırması değil.
Ama seçimlerle ilgili tek soru var.
“Bu Deprem vereceğiniz oyu değiştirdi mi?”
Sonucunu yazının sonunda vereceğim.
Çünkü sosyolog gözüyle baktığımda bana seçim anketinden bile daha ilgi çekici bazı işaretler veriyor.
Anketi yapan dünyanın en büyük 3 kamuoyu araştırma şirketinden biri olan IPSOS.
İPSOS siyasi araştırmalar da yapan bir kuruluş ancak bunları hiçbir zaman yayınlamıyor.
Daha çok piyasanın nabzını ve tüketici alışkanlıklarını ölçen araştırmalar bunlar.
YÜZDE KAÇIMIZIN DEPREM BÖLGESİNDE TANIDIĞI VEYA KAYBETTİĞİ İNSAN VAR
Yukarda da belirttiğim gibi bu anket depremden zarar gören 10 ilin dışındaki illerde 1000 kişi ile ve telefon görüşmesi ile yapılmış.
Ancak şöyle ilginç bir ayrıntısı var.
Ankete katılan kişileri şu soru sorulmuş:
“Deprem bölgesinde akrabanız veya arkadaşınız var mıydı?”
Yüzde 59’a “Evet vardı” cevabı vermiş.
İkinci soru ise şu:
“Akraba veya arkadaşlarınızdan hayatını kaybeden, yaralanan oldu mu?”
Cevaplar şöyle:
(*) Yüzde 47: Hayır olmadı.
(*) Yüzde 28: Evet hayatını kaybeden oldu.
(*) Yüzde 31: Evet yaralanan oldu.
Bu da depremin etkilerinin, bütün Türkiye’de ne kadar yaygın olduğunu gösteren bir sonuç.
YARDIMLARINIZI HANGİ KURULUŞLARA YAPTINIZ?
Şimdi gelelim daha ilginç sonuçlara…
Yalnız bu rakamları değerlendirirken şuna dikkat edin.
Sorulan kişiler birden fazla kuruma da yardım ettiği için toplamların yüzde 100’den fazla olması sizi şaşırtmasın.
(*) Hangi resmi veya sivil toplum kuruluşu ile parasal yardım yaptınız?
İşte cevaplar:
(*) Yüzde 58: AFAD
(*) Yüzde 45: AHBAP
(*) Yüzde 26: Kızılay
(*) Yüzde 20: Belediyeler
(*) Yüzde 20: Çevremin ve arkadaş gruplarının düzenlediği yardımlar
(*) Yüzde 12: Diğer sivil toplum kuruluşları
(*) Yüzde 6: AKUT
(*) Yüzde 4: Şirketimin düzenlediği yardım kampanyası
(*) Yüzde 1: İnstagramda takip ettiğim influencer’lar.
Gördüğünüz gibi AFAD lehine ve AHBAP aleyhine yapılan devasa iktidar yanlısı kampanyaya rağmen insanlar AHBAP’a güven duymuşlar.
İLK 24 SAATTEKİ ARAMA KURTARMA PERFORMANSI YÜZDE 45’E YÜZDE 51
Bir diğer kritik soru:
“Depremin ardından başlayan arama- kurtarma- destek çalışmalarının ilk 24 saat performansını nasıl değerlendiriyorsunuz?
(*) Yüzde 20: Çok başarılı
(*) Yüzde 24: Başarılı
(*) Yüzde 24: Başarılı değil
(*) Yüzde 27: Hiç başarılı değil
Görüldüğü gibi yüzde 45 başarılı, yüzde 51 başarısız gibi bir bölünme ortaya çıkmış.
ÖLEN VE YARALANAN YAKINI OLANLARA GÖRE EN BAŞARILI KURTARMA ÇALIŞMASINI KİM YAPTI
Bir başka soru ise depremde ölen ve yaralanan yakını olan insanlara sorulan şu soru:
“Arama kurtarma çalışmalarında hangi kurumuşları başarılı buldunuz?”
(*) Yüzde 71: Madenciler
(*) Yüzde 68 AHBAP
(*) Yüzde:66 AFAD
(*) Yüzde 52: Diğer ülkelerden gelen ekipler
(*) Yüzde 52: AKUT
(*) Yüzde 43: Kızılay
Bir ayrıntı: Aynı soru depremde ölen veya yaralanan bir yakını olmayanlara sorulduğunda AFAD’ı başarılı bulanların oranı yüzde 71’e çıkıyor.
ARAMA KURTARMADA EN YETERLİ VE KISMEN YETERLİ OLAN KURULUŞLAR HANGİLERİYDİ
Ve siyasi açıdan sonucu olabilecek en kritik soru:
Arama-Kurtarma ve Yardım konusunda en yeterli veya kısmen kuruluşlar hangileriydi?
(1) Yüzde 81: Sivil toplum örgütleri (Dernek ve vakıflar)
(2) Yüzde 72: Belediyeler
(3) Yüzde 65: Özel sektör firmaları
(4) Yüzde 56: Hükümet
Bu alanda da sivil toplumun performansı devletin önüne geçiyor.
OHAL VE ÜNİVERSİTE KARARI HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?
(*) Yüzde 84 OHAL ilanını doğru buluyor.
(*) Buna karşılık ankete katılanların yüzde 58’i üniversitelerin kapatılma kararını yanlış buluyor. Doğru bulanların oranı yüzde 35.
“DEPREM KADERDİ” BAHANESİ YÜZDE KAÇ OY GETİRİR?
Ya “Deprem kaderdir ve çok büyüktü yapılacak bir şey yoktu” diyenler?
Onların oranı sadece yüzde 22…
Geriye kalan depremin sebepleri arasında kontrolsüzlükten, çarpık yapılaşmaya, imar aflarına kadar somut gerekçeleri sayıyorlar.
Yani seçim meydanlarında “Deprem kaderdi” diyerek halkı ikna etmek kolay olmayacak.
ŞU AN RUHSAL HALİNİZİ HANGİ KELİMELERLE AÇIKLARSINIZ?
6 Şubat sonrası kendinizi nasıl hissediyorsunuz:
(*) Yüzde 41: Yorgun
(*) Yüzde 38: Endişeli
(*) Yüzde 31: Üzgün
(*) Yüzde 24: Öfkeli
(*) Yüzde 23: Bıkkın
(*) Yüzde 22: Kafası karışmış
(*) Yüzde 20: Hayal kırıklığına uğrakmış
(*) Yüzde 20: Rahatsız olmuş
(*) Yüzde 18: Kuşkulu
(*) Yüzde 16: İncinmiş
(*) Yüzde 14: Şok
(*) Yüzde 13: Yalnız
(*) Yüzde 12: Nefret
(*) Yüzde 10: Mahcup
DEPREM SONRASI HANGİ MARKALAR HAKKINDA GÖRÜŞÜNÜZ OLUMLU DEĞİŞTİ?
Ve geliyorum son 2 soruya…
“Yaşadığımız deprem sürecinde hangi markalara karşı görüşünüz olumlu yönde etkilendi?
Bu soruya yüzde 50 cevap vermemiş.
Cevaplayanların görüşlerini sırasıyla yazıyorum:
(1) AHBAP
(2) Trendyol
(3) LC Waikiki
(4) AFAD
(5) Eti
(6) Şok
(7) Ülker
(8) Defacto
Burada önemli bir ayrıntıyı da vereyim.
Cevap verenlerin yüzde 20’si AHBAP derken, yüzde 6’sı AFAD demiş.
VE BEKLENEN SORU: DEPREM KAÇINIZIN OYUNU DEĞİŞTİRDİ?
Ve geliyorum herkesin merak ettiği sorunun cevabına:
“Yaşanan deprem önümüzdeki seçimde vereceğiniz oyu değiştirdi mi?
İşte cevaplar:
(*) Yüzde 61: Hayır değiştirmedi
(*) Yüzde 15: Evet değiştirdi.
(*) Yüzde 24: Cevap yok veya fikrim yok.
Evet deprem sonrası ilk anketin sonuçları bunlar.
“Deprem iktidarı iyice çökertti” beklentisi içindeki muhalifleri tatmin edecek bir değişim değil…
Ancak “Seçimi kıl payı alma” umudu olan iktidar yanlıları için de yeterince endişe verici bir sonuç…