Geçtiğimiz ay 15 yıllık hayatına son veren Penguen dergisinin kurucusu Erdil Yaşaroğlu, Akra Talks’ta internete yenik düştüklerini ama bunun bir son olmadığını, önümüzdeki dönemlerde başka bir formülle bir araya gelebileceklerini söyledi.
Sevilen karikatürist Erdil Yaşaroğlu, Elif Dağdeviren moderatörlüğünde Antalya Akra’da düzenlenen AkraTalks’ta Penguen’in kapanma sebeplerini anlattı. “İnsanlar karikatürü seviyor ama dergi alıp okumuyor. Biz de farklı bir gelir modeli oluşturamadık. Hayatımızda internet var ve daha kolay, daha ucuz, eğlenceli geliyor herkese. Okuyucular da dergi almayı bıraktı. Kapanma sebebimiz düşünüldüğü gibi temel olarak siyasi değil” dedi. Okuyuculara kırgın olup olmadığının sorulması üzerine de “Okuyuculara kırgın ya da kızgın değilim, sonuçta Penguen onlar sayesinde 15 yıl uçtu” dedi.
“Destekler romantik ama sürdürülebilir değildi”
Kapanma sürecinde gelen destekleri anlatan Yaşaroğlu; “Kapanacağımızı duyduklarında dergiye yatırım yapmak, maddi destek vermek isteyenler oldu ama bizim okuyucularla ayakta kalmamız gerekirdi, dışarıdan gelen parayla değil çünkü bu makineye bağlı yaşamak olurdu. Bizden çok önce, ta Oğuz Aral’dan gelen bir kültürün devamıyız. Hiç reklam almadık, her zaman da böyle oldu. Başka bir yayının reklamı 1 liraysa bize 50 lira teklif eden de oldu ama istemedik. Penguen’in okuyucuyla çok samimi bir ilişkisi var ve ilanlarla bunu bozmak istemedik hiçbir zaman” dedi.
O süreçte okuyucuların sahip çıkma duygusunu, kampanyaları çok duygulandırıcı ve romantik bulan sanatçı; “Romantikti ama sürdürülebilir değildi. Tiraj belki tekrar yükselir biz ayakta kalabilirdik bu da en fazla dört haftayı geçmeyecekti” dedi.
“Dijital kaçaklarla mücadele çok zordu”
Penguen için satıştan farklı, sürekli bir gelir modeli oluşturmadıklarını anlatan Yaşaroğlu, bu koşullar altında ekibi birarada tutmanın çok zor olduğunu söyledi. “15 yıldır çok zorlu zamanlardan geçtik. Mizahın kendi içinde de rekabet vardı ama dışında da internet diye bir şeyle rekabet ediyorsun, dijital yayınla ve dijital kaçaklarla… Penguen’in kendi instagram hesabı 200 bin kişi, kaçak hesaplar 4 milyon kişi tarafından takip ediliyor, bir de reklam alıyor. Ama o tip insanlar sadece bizi değil Cemal Süreya’yı, Orhan Veli’yi de sömürüyorlar. Müzikle ilgili haklar sorunu az çok çözüldü. Youtube’a bir video yüklerken, kullandığın müzik telifli bir eserse, uyarı veriyor, engelliyor. Ama resim, fotoğraf, karikatürde böyle bir durum yok, isteyen istediğini alıp yüklüyor” dedi.
“Yorgancılık gibi ölmüş bir meslek değil karikatüristlik”
Karikatürün çok sevildiğini ve derginin az okunduğunu anlatan Erdil Yaşaroğlu; “Yorgancılık gibi ölmüş bir meslek değil karikatür çizmek, internette milyonlara ulaşıyorsun ama dergiye getirdiğin zaman okunmuyor. Normalde üç sene önce kapatmamız lazımdı. Çok direndik ama bu kadar dayanabildik. Dijitalde okumak daha kolay artık. Ben bile öyleyim. Birçok içeriği, haberi hangi konuda olursa olsun dijitalden okuyorum. Sadece bizim sorunumuz değil bu biliyorum. Biz de artık dergicilikten para kazanamamaya başladık. Telifli işlerden vazgeçmek durumunda kalacaktık, bu da içeriği zayıflatacaktı. Biz de konuştuk ve bitirelim dedik” diye anlattı.
“Kapanmamızın sebebi siyasi değil”
“Biz muhalif bir dergiyiz ve her kesime muhalifiz. Parti ya da kurum gözetmeksizin yanlış gördüğümüz bir şey olursa çizgilerimizle eleştiriyoruz” diyen Erdil Yaşaroğlu; “İlk karikatürüm Kadıköy Anadolu Lisesi’nde okurken, lisenin dergisinde yayınlandı, müdürle dalga geçiyordum çünkü benim için iktidar oydu o sıralarda. Kızıyorlar hep Ak Parti’yi çiziyorsun diye ama Penguen’i kuruduğumuzda AK Parti iktidara gelmişti, 15 yıldır iktidarda. Çizmeyip ne yapacaktık? Seçilmiş birileri var, eleştirme hakkına sahibiz çünkü verdikleri kararlar hepimizi çok fazla ilgilendiriyor. Ana muhalefet partisi hayatımızı ne kadar etkiliyor ki. Onu da çiziyoruz ama etkilediği kadar çiziyoruz herkesi…” dedi
15 senedir Penguen’e çeşitli davalar açıldığını söyleyen ünlü çizer, “Önceden de davalar açılırdı. Mesela Turgut Özal karikatürü çok severdi ama sürekli herkese dava açardı. Sonra da dava açtığı karikatürcülerden imzalı karikatür isterdi. Sadece Süleyman Demirel hiçbirimize dava açmadı” dedi.
Son olarak, dergi almayı bıraktıkları için okuyuculara kırgın olmadığını söyleyen Erdil Yaşaroğlu; Okuyucumuza kırgın olamayız kızamayız çünkü yaşadığımız süreç bu tıpkı CD’den ipod’a, telefona geçmek gibi. Hep interneti yeriyormuşum gibi gelebilir ama şunu itiraf etmem gerek. Penguen’in şimdiye kadar ulaştığı en yüksek tiraj 80 bin civarındaydı. Haftalık dergi olduğu için, 5 kişi okuyor desek haftada 400 bin kişiye ulaşıyorduk… Ama facebook’a twitter’a bir şey koyduğum zaman 5 milyon kişiyle paylaşıyorum. Aradaki fark çok fazla. Biz her şeye rağmen okuyucularımızla mümkün olan en fazla süre uçtuk, hepsine teşekkür ederim” dedi.