Einstein bu günlüklerde 1922-23 yıllarında Orta Doğu ve Uzak Doğu'dan izlenimlerini aktarıyor.
Yazılarda Einstein’ın yabancılar hakkındaki olumsuz genellemeleri dikkat çekiyor.
Çinliler’i “pis, kalın kafalı insanlar” olarak niteleyen Einstein, “başka ırkların yerini alsalardı yazık olurdu” ifadelerini kullanıyor.
Einstein, yaşamının ileriki yıllarında ise ABD’nin insan hakları mücadelesinde rol oynamış, ırkçılığı da “beyazların hastalığı” olarak tanımlamıştı.
Günlüklerdeki Einstein ise çok daha farklı.
Princeton Üniversitesi’nin yayınladığı metinler, Einstein’ın İspanya’da başlayıp Sri Lanka üzerinden Çin ve Japonya’ya uzanan yolculuğuna ışık tutuyor.
Mısır’daki Port Said limanından izlenimlerini kaleme alan Einstein, karşılaştığı bazı satıcılar için “Levantenlerin her tonu…. sanki cehennemden fışkırmışlar gibi” ifadelerini kullanmış.
‘Çinli çocuklar hem ruhsuz hem duygusuz’
Eski adıyla Seylan Adası, şimdiki Sri Lanka için yazdıkları ise şöyle:
“Büyük bir kirlilik içinde yaşıyorlar, yerler pislik dolu, az şey yapıyor, az şeye ihtiyaç duyuyorlar. Hayatın basit ekonomik döngüsü işte…”
Ünlü fizikçinin en dikkate değer yorumları ise, Çinliler hakkında.
İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre Einstein Çinli çocuklar için “ruhsuz ve duygusuz” tabirini kullanırken, Çin’den “tuhaf ve sürüye benzeyen bir ulus” diye bahsediyor.
Einstein yazılarında, ülkede yaşayan erkekler ve kadınlar arasında ise fazla bir farklılık olmadığını öne sürüyor.