Teknoloji, baskı teknikleri, kağıt kalitesi ve dijital olanakları kullanan kalpazanların, daha kaliteli sahte paralar üretmeye başladığı öğrenildi. Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, "Çok kaliteli sahte paralar basmaya başladılar. Hatta öyle bir hale geldi ki, döviz büfelerinde çalışanlar bile anlamıyor. Para sayma makinelerinden, hatta ATM'lerden geçtiğini bile duyuyoruz" dedi.
Son teknolojiyi kullanılarak üretilen sahte paraların çıplak gözle anlaşılmasının mümkün olmadığını belirten İslam Memiş, "Daha önceki sahte paraları insanlar, biraz dikkat ederek çıplak gözle ayırt edebiliyordu. Bugünkü teknolojik imkanlar karşısında sahte paranın ayırt edilmesi neredeyse imkansız. Bizim gibi uzmanların bile çok dikkat etmesi gerekiyor. Hatta bunu destenin arasına koysanız, çoğu dövizci ve tüccarın gözden kaçırma olasılığı çok yüksek. Para sayma makinelerinden hızlıca geçiyor. Hatta ATM'lerden geçtiği bilgisi bile kulaklarımıza geliyor. Örneğin bu elimdeki sahte dolar, sesine, kabartmalarına baktığınız zaman birebir taklit, çok kaliteli bir sahte basım yapmışlar" diye konuştu.
"TATİL VE BAYRAM ÖNCESİ SAHTE DOLAR ARTAR"
Piyasada son yıllarda sahte dolarlara sıklıkla rastlandığını belirten Memiş, "Özellikle tatil ve bayram sezonları öncesi çok oluyor. Sadece dövizde değil, TL'de de sahteler piyasada dolaşmaya başladı. O yüzden bayram arefelerinde ticarethanelerin, tüccarların çok dikkat etmesi gerekiyor" dedi.
50 DOLARLARA DİKKAT
Memiş son bir yıldır piyasada en fazla sahte 50 dolar görüldüğünü belirterek "Ondan önceki yıl piyasada 20 dolar daha fazla vardı. Sahte 100 doları eskisi kadar yapmıyorlar çünkü insanlar çok dikkat ediyor. Ama 10, 20 ve 50 dolara eskisi kadar dikkat edilmiyor. Düşük miktarlar olduğu için bozdurulması daha kolay oluyor" dedi.
"İYİ NİYETİ SUİSTİMAL EDEREK SAHTE PARALARI ERİTİYORLAR"
Tanımadığımız insanların para bozma tekliflerine temkinli yaklaşılması gerektiğini belirten Memiş,"Hastane bahçesinde, sağda solda işte tanımadığınız insanların para bozma teklifine dikkat edin. İnsanların iyi niyetini suistimal ederek bu sahte paraları eritiyorlar" dedi.
Kalpazanların işyerlerine sahte parayı verirken 'bozdurma' teklifiyle gelmediğini belirten Memiş, "Sahte parayla sizinle alışveriş yapar. Siz sahte parayı alır para üstü verirsiniz. Ama küçük şeyler alır genelde, mesela 50 lira verir, bir çikolata alır. Siz 45 lira para üzeri verirsiniz. Paraları bu şekilde eritiyorlar. İnsanların bugünlerde çok dikkat etmesi gerekiyor" dedi.
Memiş, kalpazanların bir diğer yönteminin de döviz büroları ve bankaların kapalı olduğu saatlerde sözde döviz bozdurmak isteyen yabancı uyruklu kişiler olduğunu belirtti. Memiş, "Genelde yabancı uyruklu kişileri turist gibi kullanarak sahte paraları piyasada erittiriyorlar" dedi.
"PARA KAĞIDININ SESİNE VE KALİTESİNE DİKKAT"
İslam Memiş, sahte parayı fark etmek için kağıdın kalitesi ve sesine dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.
Memiş, "Kağıttaki mürekkep koyu ve leke bırakıyor mu buna bakmak gerekiyor. Kaliteli sahte paralarda kağıt ve mürekkep çok kaliteli oluyor. Dijital imkanları kullanabiliyorlar. Kalıplarını çok özel bir şekilde hazırlayabiliyorlar. Dediğim gibi ayırt edebilmek çok güçleşti" diye konuştu.
UZMANLAR NE DİYOR? SAHTE DOLAR NASIL ANLAŞILIR
Dolar üzerinden sahte olup olmadığını anlamak için özellikle belli bir yöntem ön plana çıkıyor. Bu bağlamda doların üzerinde bulunan seri numaralara bakmak gerekir.
Bu numaralar sağ üst ve sol alt köşelerde yer alır. Eğer seri numarası diğer seri numara ile karşı karşıya gelmiyor ise, o zaman saatte bir dolar olduğunu anlamak mümkün.
Aynı zamanda renk değiştiren bant, ışığa tutulduğu vakit sağ üst kısımda ilk kendisini gösterir. Tabii dolar üzerindeki portrenin çevresinde bulunan çizgilerin de düz olması çok önemlidir. Eğer bunlar istenilen bilgileri vermiyor ise, o vakit bunun sahte dolar olduğu anlaşılır. Mutlaka dolar alırken ya da satarken buna çok dikkat etmek gerekmektedir.
Eski Baskı 50 USD Sahte Banknotların Teknik Özellikleri
Sahte efektifin kağıdı adi piyasa kağıdı ve kalındır.
Sahte efektifin ön yüzünde bulunan portre, kullanılan mürekkep ve baskı tekniklerinden dolayı bozuk ve düzgün değildir.
Sahte efektifin ön yüz sağ orta kısmında bulunan hazine mührünün içindeki yıldızlar ve 1789 rakamı tamamiyle bozuktur.
Sahte efektifin seri ve sıra numaraları orijinaline göre muntazam değildir.
Sahte efektifin kağıdında kılcal lifler bulunmamaktadır.
Sahte efektifin kağıdına yapılan kalitesiz baskıdan dolayı, parmakla dokunulduğunda kabartma hissi vermemektedir.
Bu tür sahte efektiflerin ilk bakışta, parayla ilgisi olsun veya olmasın bozuk baskı, renklerdeki solukluk, kağıdındaki farklılık, giyoş ve desenlerdeki bozukluklar ve portredeki gözlerin mat ve donuk görünümde olması nedeniyle orijinalinden kolaylıkla ayırt edilebilmektedir.
1990 yılından itibaren tedavüle çıkarılan söz konusu efektiflerin yeni tertibinde; efektifin sol kenarına yakın dikey konumda ultraviyole ışık altında kırmızı yansıma veren ve üzerinde tekrarlanarak “USA 50” ibaresi yazılı olan polyester emniyet şeridi yer almaktadır.
Portrenin etrafında bir çizgi halinde mikro harflerle “THE UNITED STATES OF AMERICA” ibaresi tekrarlanarak yazılmıştır. Ancak, bu tarihten önce basım tarihini taşıyan sahte efektiflerde de bu özelliklerin bulunmadığı, söz konusu tarihten sonra basım tarihini taşıyan sahte efektiflerde bu özelliklerin taklit edilmeye çalışıldığı görülmüştür.
Yukarıda sayılan sahte efektif özellikleri ile birlikte, intaglio baskı tekniği ile üretilen; kağıt özelliği, mürekkebi, seri sıra numaraları, hazine mührü ve ön yüzdeki portre renginin, sahte efektifin genel baskısı açısından; orijinaline yakın taklit edilen, parayla ilgisi olan kişilerce incelenmedikçe anlaşılamayan, gözden kaçma ihtimali kuvvetli olan bu tür sahte efektiflere çok azda olsa rastlanılmaktadır. Söz konusu sahte efektiflere dikkat edilmesi gerekmektedir.