Dünyadaki pek çok ülke dijital ödeme sistemlerine ve Merkez Bankası Dijital Para Birimi’ne (CBDC) dönük çalışmalarını sürdürürken Türkiye’de bu alanda daha önce çeşitli testlere başladığını duyurmuştu.
Bugün Resmi Gazete’de açıklanan 2022 yılı Cumhurbaşkanlığı yıllık programında, gelecek seneye ilişkin bu çalışmaların detayları ile ilgili bilgi verildi.
Programda, “Uluslararası ticaret sisteminde kabul görecek alternatif para ve ödeme sistemleri geliştirilmesi amacıyla ülke işbirlikleri tesis edilecek ve çalışmalar sürdürülecektir” ifadesi yer aldı.
'UYGULAMAYA KONACAK'
Bu kapsamda şu hedefler sıralandı:
“Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacaktır.
Merkez Bankası Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme Projesi birinci faz pilot bulguları doğrultusunda, daha yaygın ve geniş katılımlı ileri aşama pilot testler yapılacaktır.
Mevcut ve ileri teknolojilerin Merkez Bankası Dijital Türk Lirası gereksinimlerine uygunluklarına yönelik araştırma ve geliştirme çalışmaları sürdürülecektir.
Programlanabilir para ve çevrim dışı ödemeler katman servislerine yönelik teknolojik altyapı oluşturularak araştırma, geliştirme ve test çalışmaları yapılacaktır.
Dijital Türk Lirası sisteminin ilgili diğer sistemlerle entegrasyon çalışmalarına başlanacaktır.”
Bu hedefler içinse Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile TÜBİTAK görevlendirildi.
İLK FAZ SONUÇLARI 2022’DE
Merkez Bankası’nın önceki Başkanı Naci Ağbal, Türkiye’nin merkez bankası dijital para birimi için “kavramsal” araştırma sürecinin tamamlandığını duyurmuştu.
Merkez Bankası ise Eylül ayında konu ile ilgili pilot uygulamalara başladı. ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK-BİLGEM “Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformu” oluşturuldu. Dijital Türk Lirası projesi birinci faz çalışma sonuçları 2022 yılında açıklaması bekleniyor.
CBDC NEDİR? NE İŞE YARAR?
Dünya genelinde merkez bankaları tarafından oluşturulan, oluşturulduğu ülkenin yasal para birimini dijital olarak temsil eden ve genellikle merkeziyetsiz olan ve blok zincir altyapısını kullanan para birimlerine merkez bankası dijital para birimi (CBDC) deniyor.
Teknolojik altyapı olarak kripto paralara benzeyen CBDC'lerle kriptolar arasında bazı farklar bulunuyor. Kriptolar, tamamen merkeziyetsiz bir yapıya sahip ve herhangi bir kişi veya oluşum tarafından kontrol edilmiyor. CBDC'ler de genelde Bitcoin gibi blok zincir teknolojisine dayalı olsa da, bu blok zincir ağlarına yalnızca seçili kişi ve kurumların erişim sağlayabileceği belirtiliyor.
Aynı şekilde kripto paralar genellikle bir parasal karşılık bulundurmazken CDBC'lerin varlık karşılıkları bulunuyor.
CBDC'lerin kolay para transferi ve güvenlik gibi pek çok avantaj sağlayacağı belirtiliyor.
BAŞKA ÜLKELER DE ÇALIŞIYOR
Türkiye, dijital parayı gündeme alan ülkelerden yalnızca bir tanesi. Türkiye dışında İsveç, Bahamalar, Fransa, Filipinler, Japonya ve İsviçre dijital paraya geçişi gündeme alan ülkeler arasında. Bu ülkelerin merkez bankaları henüz test aşamasında. Nijerya ise uygulamaya ilk geçen ülkelerden biri oldu.