PAZAR MEKTUBU/ERTUĞRUL ÖZKÖK
BU ÇARŞAMBA ÖYLE BİR TİŞÖRT GELİYOR Kİ; TRİBÜN ÇOK KARIŞACAK
1 Mart 2023 günü…
Yani bu Çarşamba…
Bizim kuşağımızın hayatındaki çok önemli bir şeyin 50’nci yıldönümü olacak.
Pink Floyd’un artık efsane ötesi olmuş “Dark Side Of The Moon” albümünün çıkışının 50’nci yılı…
“Post Beatles” dönemini açan müzik albümüdür bu.
Yani 60’ların Beatles dönemini kapatıp, 70’leri açan “Vinil efsane…”
ALBÜM 1 MART 1973 GÜNÜ ÇIKTIĞINDA DEVRİM OLMUŞTU
1 Mart 1973 günü piyasaya çıkmıştı ve ondan sonra müzikte hiçbir şey eskisi gibi olmamıştı.
Pink Floyd bu albümü Londra’daki Abbey Road stüdyosunda kaydetti.
O stüdyo, Beatles’ın en efsane albümlerinin kaydedildiği yerdir.
İşte o Abbey Road stüdyoları önümüzdeki Çarşamba gününden itibaren “Ellinci Yıl kutlamalarına” başlıyor.
Bunun için özel bazı “Hatıra ürünleri” hazırlandı.
O TARİHİ KAYIDI YAPAN MÜHENDİS KİMDİ VE BU İŞ İÇİN NE ALMIŞTI?
Mesela o plağın “Session sheet’in”, yani kayıt sırasında tutulan stüdyo oturum belgesinin sertifikalı replikaları satışa çıkarılacak.
Bu belgenin orijinali stüdyo arşivinde bulunuyordu ve bugüne kadar Pink Floyd üyeleri bile görmemişti.
Bir de ilginç ayrıntı vereyim.
O plağın kayıt mühendisliğini çok ünlü bir başka müzisyen yapmıştı.
Alan Parsons’tu o mühendis.
Yani “Eye In The Sky” şarkısını yapan ‘The Alan Parsons Project’ grubuna adını veren müzisyen.
Şimdi öğreniyoruz ki o kayıt için haftalığına 35 Pound almış.
Bugünün parası ile 500 paund.
Yani 11 bin lira…
ÇARŞAMBA SATIŞA ÇIKACAK YENİ PİNK FLOYD TİŞÖRTÜ
Ancak çıkarılacak ürünler arasında biri var ki benim çok dikkatimi çekti.
Bir tişört bu ve üzerinde şu yazıyor:
“Ayın karanlık yüzü yoktur. Gerçek olan şudur ki; ayın tamamı karanlıktır…”
Hopalaaaa…
Elli yıl “Ayın karanlık yüzü” kavramına inanmış bir Pink Floyd hayranı için ne büyük düşkırıklığı…
Bugünün bilgiye ulaşım imkanları içinde büyümüş nesilleri için belki çok sıradan ve hiçbir şey ifade etmeyen bir cümle…
Ama bizim neslimiz için, “50 yıl sonra itiraf edilen bir gerçek” anlamını taşıyor.
AYIN KARANLIK YÜZÜ 50 YIL BOYUNCA ALTER EGO’MUZDU
“Ayın Karanlık Yüzü” kavramı, bizim neslimizde müzik düşkünü insanlar için bir tür “Alter Ego’dur…”
Çok sevmiştik o cümleyi ve anlamını kendimiz vermiştik.
“Ayın göremediğimiz karanlık bir yüzü vardır…”
O hayranlık içinde şunu bile farketmemiştik:
Albümün içinde “Dark Side Of The Moon” adını taşıyan bir şarkı yoktu.
Ama öylesine çığır açan bir albümdü ki, albümden kafamıza çakılan tek cümle o oldu:
“Dark Side Of The Moon…”
Sadece biz mi?
Bugün 17 aşındaki torunum Sinan da bu albümün üzerindeki prizmayı taşıyan tişörtleri giyiyor, Pink Floyd dinliyor.
Tam 45 milyon adet satmıştı bu albüm…
Bugün, grubun üyesi Roger Waters’ın konserlerini hala dolduran onbinlerce insan şarkıları hala hep bir ağızdan söylüyor.
50 YILDIR ALBÜMÜN ÜZERİNDE DOLAŞAN HAYALET Mİ ETKİLEDİ
Aradan 50 yıl geçti ve hala düşünüyorum.
“Ayın Karanlık Yüzü” niye hayatımızda bu kadar büyük bir motto oldu?
Albümdeki şarkılar 1968 sonrası değişen tarihi bir paradigmanın ifadesiydi.
Albüm yeni nesilin eleştirdiği “Kapitalist açgözlülük”, “Zaman” ve “Ölüm” gibi konuları anlatıyordu bize.
Bir de bu küresel kaosun genç insanlarda yarattığı mental bozuklukları…
Grup üyelerinin kaybettikleri arkadaşları Syd Barett’in hayaleti dolaşıyordu bu albümün üzerinde.
Daha doğrusu onun “Delirmesi” ve onu delirten şeyler…
SORBONNE’DA LACAN’I EN ÖN SIRADAN İZLEDİĞİM YILLAR
O hayalet aslında hepimizin üstünde dolaşıyordu.
Freud’u ilk defa okumaya başladığımız yıllardı.
Daha üç yıl önce öğrenmeye başladığım Fransızcamla, Lacan’ın derslerini en ön sıradan izlemek için sabah 6’da kalkıp Sorbonne’a gittiğim yıllardı.
Anlattıklarından hiçbir şey anlamasam da sadece “Being there”,”Orada olmak” duygusuyla izliyordum.
Carl Jung’un “Shadow self” kavramını yeni keşfetmiştik.
“İnsan ruhunun karanlık tarafı” bizi sonsuz bir karadelik gibi içine çekiyordu.
RESMEN AŞIK OLDUK BU ‘KARANLIK’ KELİMESİNE
İşte öyle bir yılda geldi “Ayın Karanlık Tarafı” albümü..Resmen aşık olduk bu kavrama…
O kavramı bir Cemal Süreya dizesi, bir Ece Ayhan kavramı gibi kimbilir kaç geceler sevdiğimiz kadına fısıldadık.
“Karanlık” kelimesi belki de bilinçaltımıza, gelmekte olan çok uğursuz ve gerçekten karanlık bir 21’inci Yüzyılı haber veriyordu.
Ama biz işin romantik tarafındaydık.
SON ŞARKININ EN SONUNDA STÜDYODA BAĞIRAN ADAM
O hayranlık aurası içinde plağın içindeki son şarkının son cümlesini işitmemiştik.
Daha doğrusu işitmiştik de işitmek işimize gelmemişti.
Plağın son şarkısı “Eclipse’di…”
Yani “Tutulma…”
İşte o şarkının sonunda, şarkı bittikten sonra biri arkadan sesleniyordu:
“Aslında ayın karanlık yüzü yoktur…
Çünkü her tarafı karanlıktır…”
OYSA ONDAN 14 YIL ÖNCE RUSLAR ÖYLE BİR FOTOĞRAF ÇEKMİŞTİ Kİ
Şimdi öğreniyoruz ki, kayıt sonundaki o cümleyi söyleyen kişi stüdyoda çalışan biriymiş…
İtirazını daha o gün kayda geçirmiş.
Ama biz duymadık.
O günlerde duymak istemediğimiz başka bir şey daha vardı…
Ruslar o plağın çıkmasından 14 yıl önce 7 Ekim 1959 günü ayın karanlık yüzünün fotoğrafını çekmişti.
O fotoğraf gösteriyordu ki, ayın karanlık yüzü aslında bizim aydınlık diye bildiğimiz yüzünden daha karanlık değildi.
AYIN KARANRLIK YÜZÜ YOKTUR UZAK YÜZÜ VARDIR
Uzay bilimi ve yeni teleskoplar bize artık bambaşka bir gerçeği anlatıyor.
Ayın gerçekten karanlık yüzü yoktur.
Her tarafı en az bizim yeryüzümüz kadar güneş görmektedir.
Ama yine de ayın “Ulaşamadığımız” bir yanı vardır.
Çünkü dünyamızdan ayın hep aynı tarafını gördüğümüz için öteki tarafı bize hep “Öteki taraf” olarak kalıyor.
Ayın etrafını dolaşan uzay araçları o tarafa geçince iletişim kesiliyor.
ELLİ YIL SONRA ŞİMDİ HANGİSİNE İNANACAĞIZ?
Hangisine inanacağız…
Pink Floyd’un bu Çarşamba çıkaracağı tişörtün üzerinde yazana mı?
Yani “Ayın her tarafı karanlıktır” cümlesine mi?
Yoksa uzay biliminin artık sıradan bir bilgi haline getirdiği yeni gerçeğe mi?
Veya şuna mı;
Aslında ayın her tarafı karanlıktır…
Yoksa şuna mı?
Aslında ayın her tarafı bizim dünyamız kadar güneş görür…
BÜTÜN KÖTÜLÜKLERİ HAPSEDECEĞİMİZ BİR KARANLIĞA İHTİYACIMIZ VAR MI?
1960’lar ve 70’ler aydınlanma yılarıydı…
1930’ların faşizmini, 1950’lerin Stalinci diktatörlüklerini aşma umudumuzun yükseldiği yıllardı.
Hayal ettiğimiz ülkelerimiz vardı…
Vaadedilmiş ütopyalarda yaşıyorduk.
21’inci Yüzyıl çok uzaktaydı ama bütün karanlık rejimlerin biteceğine, özgürlüklerin geleceğine inanıyorduk.
Kötülükleri ayın karanlık yüzüne hapsetmiştik.
BU ÇARŞAMBA’DAN İTİBAREN TRİBÜN ÇOK FENA KARIŞACAK
Diyorum ya…
Bizim tribün çok karışacak…
Çünkü artık büyüdük ve hangisine inanacağımıza karar vereceğimiz zaman geldi.
Hangisine inanacağız?
Kötülükleri karanlık bir odaya kapatabilme, hapsedebilme hayaline mi…
Yoksa her tarafın karanlık olduğu bir dünyaya boyun eğmeye mi…
Ben 50 yıl önceki albümün kapağına ve orada yazılan üç kelimeye inanmaya devam edeceğim…
Ayın karanlık bir yüzü vardır ve hala bütün kötülükleri oraya gömebiliriz…