Ekonomim.com'dan ekonomist Şeref Oğuz'un "Mevduat faizi kaç olursa liranı bankaya yatırırsın?" başlıklı yazısı
Gündemimizde liralaşma eğilimi var. Politika faizi %9 ve enflasyon %64,27. Peki, yatırımcı cephesinden durum nedir? “Mevduat faizi kaç olursa liranızı bankaya yatırırsınız?” Bu soruyu sosyal medyada kullanıcılara sordum. Cevap; ağırlıklı olarak; “enflasyonun üzerinde bir getiri olursa…”
Haklı olarak ana beklenti; enflasyondan korunmak… Zira giyimden gıdaya, elektrikten doğalgaza bütün ürün ve hizmetlerin fiyatı artıyor. Faiz, geleceğe yönelik sözleşmedir ve geçmiş enflasyon baz alınmaz. Ancak gel gör ki ortada güvenilecek yönetim olmadığından bugünün enflasyonu baz alınıyor.
ENFLASYONDAN KAÇAN LİRA BORSA SIĞINMACISI
Arkasından enflasyon kovalayan lira tasarrufu; nereye aktıysa, orayı bir düzeye çıkardı ve işlevsiz kıldı. 2022’de altın; güldürmedi, kur sabit tutuldu, araba bitti, emlak uçtu gitti. Kripto paralar kötü sürpriz yaptı ve lira tasarrufu için borsa; “tek çıkar yol” haline geldi. 4 milyon kişi burada şansını deniyor.
Sorun şu ki hissen düşüyor diye aptalca şeyler yapacaksan, hisse senedi alma. 100 bin liralık evini, 80 bin dolara düşünce satıyor musun? Fiyat hareketlerinden etkileniyorsan borsadan uzak dur. Duygusal ve psikolojik durumu bu iniş çıkışları kaldıramayan; gelmesin. Gelip pişman olmasın.
Polislere büyük müjde geldi. Emniyet Genel Müdürlüğü açıklama yaptı. Oturum başına ücret verilecek. Milli Eğitim Bakanlığı ile anlaşma bağlandı. MEB sınavlarında görev alan polisler için ödeme sistemi değiştiGündem
İKİ SORU İKİ CEVAP
Faizin negatif olması mı iyidir, pozitif olması mı?
Faizin negatif olması da yüksek pozitif olması da iyi değildir. Negatif olmasının iki etkisi vardır: 1-Aşırı düşük ise insanlar bankaya para yatırmaz. Zira bu durumda parasının enflasyon karşısında erimesini kabul etmiş olur. 2- Birikim sahiplerinin parası borçlanan kişilere aktarılmış olur. Faizin varlığı olumsuz değildir. Ancak yüksek olması sorundur.
Faiz ve enflasyon arasında nasıl bir ilişki var?
Faiz düştüğünde tüketim eğilimi artar. Bu da talep üzerinden enflasyonu tetikler. Beklenen; tasarrufların bankalar üzerinden krediye dönüşmesi ve yatırımları tetiklemesidir.
NOT
FAİZİ ÖNCE MEVDUAT SAHİPLERİ, SONRA DA MERKEZ YÜKSELTECEK
Faiz ile enflasyon arasındaki makas hiç olmadığı kadar açıldı. Peki, aradaki makas ne anlama geliyor? Hemen söyleyeyim; hayat pahalılığı anlamına geliyor. Bir pazar filesine daha yüksek para ödememiz anlamına geliyor. Peki, sürdürülebilir midir? Hayır, değildir...
Faizi şimdiden mudiler yükseltmeye başladı bile. Zira bu enflasyonist ortamda ucuz kredi almak oldukça zor. Politika faizi var ama geçerliliği yok.
Önümüzdeki dönemde göreceğiz ki önce mudilerin talepleri yükseltecek faizi… Sonra da PPK yükseltecek. Bir bakıma faiz artış kararı; Beştepe’den gelen talimat yerine, bankaların kredi yapabilmek için mudilere sunmak zorunda kalacakları mevduat faizi ile oluşacak.
Zamanlamasına gelince… Daha şimdiden bankadan kredi bulamayan piyasa, eş-dost ağıyla birbirini kredilendirmeye başladı. Hangi faiz oranıyla dersiniz? Banka %30 derken piyasa birbirine %50’den borç veriyor. Temayül, daha da yükseleceği yönünde… Bu balon seçime kadar birikim sahiplerinin canını yakmaz umarım.