Yeni tip koronavirüse karşı geliştirilen aşılar, ağır hastalığı önlemeye karşı oldukça etkili, ancak dünyadaki tüm aşılar gibi COVID-19 aşısı da yüzde 100 koruyucu değil. Bu nedenle tamamen aşılanmış kişiler COVID-19'a yakalanabiliyorlar.
Bilim insanları da, "Aşılı olduğu halde COVID-19'a yakalananlar virüsü etrafına bulaştırıyor mu?", "Aşılı olmasına rağmen COVID-19 testi pozitif çıkan bir kişi karantinaya alınmalı mı?", "Aşılılarda hangi COVID-19 semptomları gelişiyor?" ve "Aşılılar COVID-19'a yakalanıyorsa, aşı olmaya gerek var mı?" gibi merak edilen soruları yanıtladı.
KARANTİNAYA ALINMALI MI?
George Washington Üniversitesi Milken Enstitüsü Halk Sağlığı Okulu'ndan Profesör Dr. Leane Wen, tamamen aşılanmış olduğu halde Covid-19 testi pozitif çıkan birinin kesinlikle karantina altına alınması gerektiğini söyledi.Wen, bu kişilerin hastalığı başlarına bulaştırabileceği belirterek, "Bu kişi semptomatikse, CDC'ye göre semptomların başladığı ilk günden itibaren en az 10 gün boyunca izole edilmesi gerekir. İzolasyon sonra erdikten 24 saatten uzun bir süre boyunca semptomlar gözlenmezse karantina sonlandırılabilir.
Kişi semptomatik değilse, ancak yine de pozitif bir teste sahipse, 10 gün boyunca izole kalmalıdır" dedi. Bununla birlikte, bu kişilerin karantinaya alınmaları, onların Covid-19'u başkalarına bulaştırabilecekleri halka açık yerlere gitmemeleri gerektiği anlamına geliyor. Ayrıca yakın ev temaslarından kaçınmaları gerekiyor.
HANE HALKINDA BİR KİŞİ COVİD-19'A YAKALANIRSA TÜM AİLENİN TEST YAPTIRMASINA GEREK VAR MI?
24 saatlik bir süre boyunca toplamda en az 15 dakika Covid-19'lu biriyle 2 metre yakınlıkta bulunmak "yakın temas" olarak adlandırılıyor. Wen, pozitif bir vaka ile yakın temasta bulunan herkesin aşılı veya aşısız olmasına bakılmaksınızın test yaptırması gerektiğini söyledi. Ancak, sonraki uygulama daha farklı. Aşılı olmayanların, yakın temasa maruz kalmışlarsa 10 gün karantinaya alınmaları, en az beş gün sonra negatif bir test alırlarsa karantinayı yedi güne kısaltmaları gerekiyor. Ancak, tamamen aşılananların, yakın temasta Covid-19'a maruz kaldıklarında semptom geliştirmedikçe karantinaya alınmalarına gerekli değil.
YAKIN TEMASA MARUZ KALAN TAM AŞILI KİŞİLER İŞE HEMEN DÖNEBİLİR Mİ?
Wen'e göre bu sorunun cevabı "evet."Ancak, tam aşılı kişilerin yakın temasa maruz kaldıktan sonra üç ile beş gün içinde bir Covid-19 test yaptırmaları, semptom göstermemeleri ve ofis ve metrolar gibi halka açık alanlarla maske takmaları gerekiyor. Ancak, Wen, "İş arkadaşınızın eşine Covid-19 teşhisi konduğunu bilseydiniz, konferans masasının etrafında omuz omuza oturmaktan rahat olur muydunuz? Bence bizim de biraz sağduyu kullanmamız gerekiyor. Eşinizde veya çocuğunuzda Covid-19 varsa ve hala corona virüs testinizin sonucunu bekliyorsanız, bunu yöneticinize söylemeniz gerekir. Negatif bir test sonucu alana kadar evden çalışıp çalışamayacağınızı sormanız en iyisi" şeklinde uyardı.
AŞILILAR COVİD-19'A YAKALANDIKLARINDA HANGİ SEMPTOMLARI GELİŞTİRİYOR?
Wen, Covid-19 aşılarının en önemli faydasının ciddi hastalık olasılığını azaltmasına vurgu yaparak, "Corona virüse yakalanan aşılıların, aşılanmamış olanlara kıyasla hafif semptomlara sahip olma olasılığı çok daha yüksektir. Yüksek ateş ya da şiddetli öksürük gibi semptomlar genellikle gelişmez. Bu da aşının gücüdür.
Bu nedenle aşılılarda semptomlar aşısızlara göre çok daha hafif olduğu için ateş, titreme, öksürük, yorgunluk, kas veya vücut ağrıları, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, mide bulantısı, ishal ve tat veya koku kaybı gibi belirtiler hafif olsa da dikkate almak gerekir. Tabii ki, bu geniş bir listedir ve diğer viral hastalıkları da gösterebilir " dedi. Wen, "Son zamanlarda corona virüs vakalarının ne kadar arttığı göz önüne alındığında, radarınızı yüksek alarmda tutun. Eğer bir şeylerden şüpheleniyorsanız, yaptırın" şeklinde sözlerine devam etti.
AŞILI OLDUĞUNUZ HALDE COVİD-19 YAKALANDIĞINIZI PATRONUNUZA YA DA ZİYARET ETTİĞİNİZ EVİN SAHİBİNE SÖYLEMELİ MİSİNİZ?
Wen, bu durumda olan kişilerin mutlaka işyerlerine ve ziyaret ettikleri evlerine bilgi vermeleri gerektiğini söyledi.
Wen, "semptomlarınızın başlamasından 48 saat öncesine kadar olan dönemde hangi sosyal faaliyetlerde bulunduğunuzu kesinlikle düşünmelisiniz. Temas kurmauş olabileceğiniz kişilere mümkün olan en kısa sürede haber vermeniz önemlidir; aynı nezaketi siz de başlarından görmek istersiniz" dedi.
ÜÇÜNCÜ DOZ CORONA VİRÜS AŞISI, YENİDEN ENFEKSİYONA KARŞI KORUYABİLİR Mİ?
Wen, yapılan çalışmaların aşıların semptomatik hastalığa karşı etkinliğinin zamanla azaldığını gösterdiğini söyledi. Bu durum ise üçüncü doz bir aşının gelecekteki yeniden enfeksiyonları önleyebileceği anlamına geldiğini söyledi.
Wen, "Üçüncü doz corona virüs aşısı hakkında öncelikle doktorunuzla konuşmanızı tavsiye ederim. Destek dozu kararı muhtemelen tek bedene uyan bir öneri değil, tıbbi durumunuza bağlı olarak kişiselleştirilmiş bir karardır" dedi.
TAMAMEN AŞILANAN İNSANLAR COVİD-19'A YAKALANIYORLARSA, AŞI OLMAK GEREKLİ Mİ?
Wen, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "İki nedenden dolayı aşı oluyoruz. CDC verilerinden elde edilen tahminlere göre aşılamanın ciddi hastalık olasılığını yaklaşık 25 kat azalttığını unutmayın. İkincisi, aşılama Covid-19'a yakalanma ihtimalini yaklaşık sekiz kat azaltıyor Aşılı bir kişinin, aşılanmamış birine kıyasla Covid-19'dan hastalanma ve onu yayma olasılığı çok daha düşüktür" dedi.
"Aşı olan insanlar neden hala Covid-19'a yakalanıyor?" sorusuna ise Wen şu şekilde yanıt verdi:
"Aşıyı çok iyi bir yağmurluk olarak düşünebiliriz. Yağmurluk sizi çiseleyen yağmurda kuru tutacaktır. Bir fırtınada bile çalışabilir. Ancak her gün gök gürültülü fırtınada dolaşıyor ve bazen kasırgalardan geçiyorsanız, bir noktada ıslanabilirsiniz. Sorun, yağmurluğun çalışmıyor olması değil, etrafınızda çok fazla kötü havanın olması.
Şu anda dünya genelinde olan şey bu.Virüs seviyesi o kadar yüksek ki, aşı sizi korumak için yeterli olmayabilir. Bu nedenle, içinde bulunduğunuz yüksek riskli ortamların sayısını azaltmak ve maske yardımcı olabilir. Sonuç olarak, etrafımızdaki virüs seviyesini azaltmamız gerekir. Bunu yapmanın en iyi yolu hepimizin aşılanmasıdır."