Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı ve temmuz ayının başlarında Meclis'e sunulması beklenen yeni vergi paketinde birçok düzenleme yer alıyor. Yem ve gübredeki KDV istisnasının kaldırılmasından, bahşiş gelirlerine, deniz taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnasından engellilerin araç alımlarında beş yılda bir yararlandıkları ÖTV istisnasına kadar birçok maddenin yer aldığı yeni vergi paketinin detayları merak edildi. Peki, Yeni vergi paketinde neler var? Motokuryelere, bahşişe yeni vergi var mı 2024? POS cihazları, KDV istisnaları, yurt dışı çıkış harcı vergi paketi son durum...
YENİ VERGİ PAKETİNDE NELER VAR?
Yurtdışına çıkış harcına düzenleme
Anka haber ajansında yer alan bilgilere göre; yurtdışına çıkış harcı 3 bin TL'ye yükseltilmesiyle birlikte 2024'ün son 6 ayında 12,5 milyar TL gelir elde edilmesi beklentiler arasında. 2023'te 8 milyon 743 bin 760 kişi yurtdışı çıkış harcı ödedi. 2024'te ise aynı sayıda kişinin yurtdışı çıkış harcı ödemesi varsayımıyla 6 aylık gelirin 12,5 milyar TL olması bekleniyor.
Deniz taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnasına düzenleme
Yeni vergi paketi ile deniz taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnası kaldırılacak. Bunun yanında gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnasının da kaldırılması bekleniyor. Bu düzenlemeden ise 1 milyar TL gelir elde edileceği düşünülüyor.
Ticari ve serbest meslek faaliyetlerine düzenleme
Yeni düzenleme ile beraber ticari ya da serbest meslek faaliyetlerinde yılda en az 12 defa takip edilecek. Doktorlar, diş hekimleri gibi serbest meslek sahipleri ile restoran, kuaför ve kafe vs. sahiplerinin hasılatları bir ayda üç, yılda da toplam 12 defadan az olmamak üzere denetlenecek.
Mükellef tarafından beyan edilen hasılat ile yoklamalarda tespit edilen hasılat arasında yüzde 20 gibi bir fark bulunursa mükellef, izaha davet edilecek. İzahatının yeterli görülmemesi ve mükellefin beyanını düzeltmemesi durumunda ise yapılmış hasılat tespitleri esas alınarak vergi dairesince re’sen tarhiyat yapılacak ya da mükellef vergi incelemesine sevk edilecek.
Kirayı elden ödeyen kiracılara düzenleme
Meskenlerin kiraya verilmesi halinde, kira bedelinin elden ödenmesinde kiracılara özel usulsüzlük cezası getiriliyor. Buna göre asgari 7 bin 500 TL, azami 20 milyon TL olmak üzere elden ödenen bedelin yüzde 10’u oranında ceza kesilecek. Mesken ve iş yeri kiralamalarında kira bedelinin elden ödendiğinin, idarenin tespitinden önce kiracı tarafından bildirilmesi durumunda ise kiracı adına ceza kesilmeyecek.
Pakette, konut kiralarındaki istisnasının kaldırılması, kira ödemelerine tutara bakılmaksızın bankalar aracılığıyla ödeme zorunluluğu getirilmesi ve ödemeler üzerinden banka tarafından yüzde 20 kesinti yapılması, 2024 yılında kira gelirinin tarifenin üçüncü gelir dilimini (580 bin TL) aşmaması halinde beyanname verilmesinin ihtiyari bırakılması, aşması halinde ise beyanname verilmesi ve kesintinin mahsup edilmesi önerildi. Bu uygulamanın hayata geçmesi halinde 40 milyar TL gelir elde edilmesi tahmin ediliyor.
2023 yılı verilerine göre 580 bin TL üzerinde kira geliri elde edenlerin sayısı 12 bin 833, altında elde edenlerin sayısı ise yaklaşık 1,8 milyon kişi olarak belirlendi. Düzenlemenin, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlüğe girmesi önerildi.
Esnaf muaflığına düzenleme
Yeni vergi paketi ile esnaf muaflığı için “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” alınması zorunlu olacak. Ayrıca esnaf muaflığından yararlanmak için “hasılat haddi” sınırlaması da getirilecek. Esnaf muaflığı kapsamında bulunan geleneksel meslekler arasına, hasır ve sepet örücülüğü, kispet yapımı, nakkaşlık gibi meslekler de eklenecek.
Söz konusu düzenleme ile vergiden muaf esnad sayısı belirlenecek. Veri muafiyeti belgesi alacak kişi sayısının 1 milyon civarında olması tahmin ediliyor. Yıllık 1000 lira harç alınması halinde ise 1 milyar TL gelir elde edilmesi bekleniyor.
Nüfusu 30 bini aşmayan ilçelerde ise, basit usul kapsamında faaliyette bulunan 124 bin mükellefin bu düzenlemeyle beraber vergiden muaf esnaf kapsamına alınması düşünülüyor. Yaklaşık 700 bin mükellefin gerçek usule geçirilmesinin gelir artırıcı ve gönüllü uyumu destekleyici etkisi olacağı bekleniyor. Asgari gelir vergisi uygulaması ve günlük hasılat tespitiyle 7,9 milyar TL gelir etkisi olabileceği düşünülüyor. Bu düzenlemenin ise 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmesi öneriliyor.
Fatura düzenlemeyenlere ceza
Yeni paket ile bir iş yerinin fatura düzenlemediği ihbar edilirse muhbire yapılan ödeme artırılacak. Pakette, “İhbarın konusunu oluşturan vergi aslı ve vergi ziyaı cezasının kesinleşmesi sonucu tahsil edilen tutarın yüzde 15’i oranında ihbar ikramiyesi ödenmesi, özel usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiren fiilleri (fatura, ÖKC fişi vb. belgelerin düzenlenmemesi) haber verenlere tahakkuk ettirilen cezanın yüzde 5’i tutarında ihbar ikramiyesi ödenmesi” önerildi. Aynı muhbire bir takvim yılı içinde ödenebilecek azami ikramiye tutarı ise 20 bin TL'yi geçmeyecek. Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmemesi ve alınmaması durumunda satıcıya özel usulsüzlük cezasının üç katı kesilmesi bekleniyor.
İdari para cezalarına düzenleme
Yeni vergi paketi ile süresinde ödenmeyen amme alacaklarına ilişkin düzenleme de yer aldı. Ceza mahiyetindeki amme alacaklarının tamamına gecikme zammı uygulanması bekleniyor. Halihazırda süresinde ödenmeyen alacaklara aylık yüzde 3,5 gecikme zammı uygulanıyor. Amme alacaklarından vergi kaybı cezalarına tam oranda, adli para cezalarına ise yarısı oranında gecikme zammı uygulanıyor.
Bunun yanı sıra Kabahatler Kanunu’nda da düzenleme yapılarak İcra ve İflas Kanunu’na göre takip edilen idari para cezalarını kapsayacak şekilde tüm idari para cezalarına gecikme zammı uygulanacağına ilişkin hüküm de eklenecek.
İnternetten alım satım, kiralama ve reklamlara düzenleme
Yeni vergi paketine göre; her türlü dijital ortamda alım, satım, kiralama, ilan ve reklam gibi ticari faaliyet gösteren aktörlerin bu faaliyetlerine ilişkin bildirime konu bilgilerin alınabilmesi amacıyla Vergi Usul Kanunu’nda düzenleme yapılacak.
Böylece “Bilgi alınacak mükellefler” hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları, aracı hizmet sağlayıcıları, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, erişim sağlayıcılar, içerik sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ve sosyal ağ sağlayıcılar; “Alınacak bilgiler” elektronik ticaretin yanı sıra internet dahil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari amaçlara konu işlemler, şeklinde yeniden tanımlanacak. İstenilen bilgileri vermeyen mükellefler adına bildirime konu her bir bilgi için özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bir bildirim için 10 milyon lirayı aşmamak üzere her bilgi için 30 bin TL ceza kesilecek.
MOTOKURYELERE, BAHŞİŞE YENİ VERGİ VAR MI?
Vergi paketinde, bankalar tarafından mükelleflere verilen POS cihazlarına yönelik düzenleme de mükellef adına kayıtlı POS cihazını başka mükelleflere veya mükellef olmayanlara mal ve hizmet satışı için kullandıranlara, başkasına ait POS cihazını kullananlara, her bir tespit için özel usulsüzlük cezasının üç katı ceza kesilecek. Bu kapsamda bilanço esasına göre defter tutanlara 90 bin TL, işletme hesabında defter tutanlara 45 bin TL, diğer mükelleflere 22 bin 500 TL ceza uygulanacak.
Gelir Vergisi Kanunu'na göre, yeme içme hizmeti veren işletmelerde toplanan bahşişlerin işverence çalışanlara dağıtılması durumunda, bu ödemeler işverenden alınan ücretin bir parçası olarak değerlendiriliyor ve ücret matrahına eklenerek gelir vergisi tarifesine göre tevkif suretiyle vergilendiriliyor. Banka kartı, kredi kartı ve diğer ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte müşteriler yeme içme bedeline ilave olarak bahşiş ödemelerini de kartla yapmaya başladı. Bu durumda, ayrı gösterilemediği için bahşiş olarak yapılan ödeme, yeme içme hizmetinin matrahına dahil bir unsur olarak kabul ediliyor ve KDV'ye tabi tutuluyor.
Sektör temsilcilerinin kolaylık talep etmesi üzerine harekete geçen Bakanlık, konunun tarafı olan diğer bakanlıklarla çalışma yürüttü. Bu kapsamda dünya örnekleri de incelenirken banka ve kredi kartı ile bahşiş ödemesinin çok yaygın olduğu ve ödeme belgelerinde bu tutarların ayrı gösterilerek KDV matrahına dahil edilmediği belirlendi.
Hazırlanan taslak çalışmaya göre, bahşiş ödemeleri, hizmet bedelinin yüzde 10'unu aşmaması şartıyla ödeme belgelerinde bu bedelden ayrı gösterilecek. Ücret niteliğindeki bu gelirler banka hesabında toplanacak ve tamamı çalışanlara dağıtılacak. Asgari ücretin aylık brüt tutarına kadar çalışanlara dağıtılan paralar, normal ücret geliriyle ilişkilendirilmeyecek ve tarife yerine sadece yüzde 10 gelir vergisi tevkifatına tabi olacak.
Bahşiş ödemelerinin hizmet bedelinden ayrı olarak gösterilmesi şartıyla ücret niteliğinde olan bu ödemeler, işveren tarafından hizmet bedeline dahil edilmeyecek ve dolayısıyla KDV'ye tabi tutulmayacak.
Düzenleme, yeme içme sektöründe faaliyette bulunan işletmeleri, yemeği paket servis ve diğer şekillerde sunanlar da dahil müşteriye servis hizmeti sunan işletmeleri kapsayacak. Otel ve benzeri konaklama işletmelerinin yeme içme hizmeti sunan birimleri de bu hizmetleri için ayrıca fatura ve fatura benzeri belge düzenlemeleri kaydıyla kapsamda olacak. Konu hakkında iş ve sosyal güvenlik mevzuatında da sigorta primi ve kıdem tazminatları açısından uygulamayı destekleyici düzenlemeler üzerinde çalışılıyor.
Motokurye faaliyetlerinden doğan ve ticari kazanç olarak vergilendirilen kazançların, tevkifat usulüyle verilendirilmesine yönelik basit vergileme usulüne geçilmesi öngörülüyor. Kuryelerin, hizmet sözleşmesi kapsamında bir işverene bağlı olarak çalışmaları halinde elde ettikleri gelir ücret olarak vergilendiriliyor. Kendi nam ve hesabına bağımsız olarak çalışmaları durumda ise elde edilen gelir ticari kazanç kapsamında değerlendiriliyor ve teslim hizmetleri KDV'ye tabi tutuluyor. Ticari kazanç mükellefi olarak faaliyette bulunan 126 bin 112 motokurye bulunuyor.
Vergi paketi taslağında hangi maddeler var? Borsa İstanbul kazancına vergi gelecek mi? Yurt dışı çıkış harcı kaç lira olacak? Yem ve gübreye yüzde 20 KDV mi geliyor?Ekonomi
Motokuryeler ve mesleki birliklerden gelen talepler üzerine, bunların defter tutma, belge düzenleme, geçici ve yıllık beyanname verme gibi yükümlülükleri yerine kolay şekilde vergilendirilmelerine yönelik düzenleme yapılması için çalışmalar tamamlandı. Ticari kazanç mükellefi olan motokuryelere bu hizmetleri karşılığı yapılan ödemelerden belli oranda tevkifat yapılacak, bir takvim yılı içinde elde ettikleri gelirlerin tarifenin 4. dilimini (bu yıl için 3 milyon lira) aşmaması halinde tevkifat nihai vergi olacak. Bu uygulamaya geçenlerin, defter tutma, belge düzenleme, geçici ve yıllık beyanname verme gibi yükümlülükleri olmayacak. Ayrıca, bunların hizmet ifaları KDV'den de istisna tutulacak.