Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından bugün Resmi Gazete’de yayımlanan "Tam Otonom Araçların Otonom Sürüş Sistemine İlişkin Motorlu Araçların Tip Onayı Hakkında Yönetmelik ile sürücüsüz araçların kullanımına yönelik yasal ve teknik altyapıyı belirlendi.
Düzenleme Avrupa Birliği’nin 2022/1426 sayılı tüzüğü temel alınarak hazırlanırken, M ve N kategorisindeki araçların otonom sürüş sistemlerine standart getiriyor.
3 FARKLI KULLANIM SENARYOSU OLACAK
Yönetmeliğe göre, otonom araçlar üç farklı kullanım senaryosunda değerlendirilecek:
a) Çift Modlu Araçlar: Manuel sürüş modundan tam otonom moda geçiş yapabilen araçlar dahil olmak üzere, belirli bir alanda insan veya mal taşımacılığı için tasarlanmış ve üretilmiş tam otonom araçlar.
b) Sabit Güzergâhlı Araçlar: Çift modlu araçlar da dahil olmak üzere, önceden belirlenmiş bir güzergâhta yolcu veya mal taşımacılığı için tasarlanmış ve üretilmiş araçlar. Bu araçlar, sabit çıkış ve varış noktalarına sahip olacaktır.
c) Otonom Park Sistemi: Belirli otopark alanlarında araç park etme uygulamaları için tasarlanmış ve tam otonom sürüş moduna sahip çift modlu araçlar. Bu sistem, otopark alanındaki altyapıyı (konum belirleme işaretleri, sensörler vb.) kullanarak dinamik sürüş görevlerini gerçekleştirebilir.
5 FARKLI SEVİYE
Otonom sürüş sistemleri beş farklı seviyede sınıflandırıldı. Buna göre, her seviye, aracın sürüş işlevlerinin ne kadarının otomatikleştirildiğini belirleyecek.
Seviyeler şu şekilde:
Seviye 0: Sürücü, aracın tüm kontrolünü elinde tutar.
Seviye 1: Araç, bazı fonksiyonları otomatikleştirir, ancak sürücü her zaman kontrolü elinde tutar.
Seviye 2: Gaz, fren ve direksiyon kontrolü otomatikleştirilir, ancak sürücü dikkatle izlemelidir.
Seviye 3: Bazı sürüş görevleri tamamen otomatikleştirilir, ancak sürücü müdahale edebilir ve bazı durumlarda kontrolü devralabilir.
Seviye 4: Neredeyse tüm sürüş görevleri otomatikleştirilir, ancak belirli sınırlamalar altında sürücü müdahalesi gerekebilir.
Seviye 5: Araç, tüm sürüş görevlerini otomatik olarak yapar ve sürücü müdahalesi gerekmez. Bu seviyede, araç her koşulda ve her zaman insan müdahalesi olmadan seyahat edebilir.
ÇALIŞMA PRENSİBİ
Yönetmelikte araçların çalışma sistemleri ise şöyle anlatıldı:
"Otonom sürüş sistemleri, araçların çevrelerini sürekli olarak algılar ve diğer araçlar, yayalar, bisikletler, trafik işaretleri gibi engelleri analiz eder. Bu veriler, aracın kararlar almasına ve otomatik olarak gaz, fren ve direksiyon kontrolünü sağlamasına olanak tanır. Araçlar, yol koşullarına uygun hızda hareket eder, güvenli mesafeler bırakır ve trafik kurallarına uyar."
ÖLÜMLÜ KAZALARI AZALTACAK
Araçların kazaları azaltacağı da savunuldu.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, dünyada her yıl 1.35 milyon ölümlü trafik kazası meydana gelmektedir ve 50 milyon kişi trafik kazalarında yaralanmaktadır. Bu kazaların yüzde 95’i insan hatasından kaynaklanmaktadır. Otonom sürüş teknolojilerinin, bu kazaların önemli ölçüde azalmasına yardımcı olması bekleniyor.