Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu'ndan (PPK) yapılan açıklamada "Öncü göstergeler, ağustosta aylık enflasyonun gıda fiyatlarındaki düşük seyrin öncülüğünde bir önceki aya kıyasla yavaşlayacağına işaret etmektedir" denildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu’nun 20 Ağustos'taki toplantısına ilişkin özet yayınlandı.
Özette, tüketici fiyatlarının temmuz ayında yüzde 3,23 oranında yükseldiği, yıllık enflasyonun yüksek bazın da etkisiyle 9,82 puan düşüşle yüzde 61,78 olarak gerçekleştiği belirtildi.
B ve C endekslerinde yıllık değişim oranlarının sırasıyla yüzde 60,31 ve yüzde 60,23 seviyesine gerilediği belirtilen özette, söz konusu dönemde temel mallar başta olmak üzere tüm grupların yıllık enflasyona katkısının düştüğü vurgulandı.
Özette, mevsimsel etkilerden arındırıldığında, aylık tüketici enflasyonunun önceki aya kıyasla yükseldiği, bu gelişmede, maktu vergi güncellemeleri ile yönetilen ve yönlendirilen kalemlerdeki fiyat artışlarının yanı sıra mevsimsel eğilimlerin aksine artış sergileyen taze meyve ve sebze fiyatlarının etkisinin belirgin olduğu aktarıldı.
Temmuz ayında enerji grubu enflasyonunun, mesken elektrik tarifelerinde yapılan artış ile akaryakıt ve tüp gazdaki otomatik vergi düzenlemesi nedeniyle öne çıktığı bildirilen özette, şu ifadelere yer verildi:
"Hizmet grubunda aylık fiyat artışı bu dönemde de yüksek seyrini sürdürmüştür. Bu grupta fiyat artışları kira, haberleşme ve ulaştırma başta olmak üzere alt gruplar genelinde güçlenmiştir. Temel mal grubundaki fiyat artışı sınırlı kalmış, bu gelişmede döviz kurundaki görünüm ve iç talep gelişmelerine bağlı olarak ılımlı bir artış kaydeden dayanıklı mal (altın hariç) alt grubu etkili olmuştur. Giyim enflasyonu da özellikle son iki ayda zayıf bir seyir izleyerek temel mallardaki bu görünümü desteklemiştir. Gıda grubunda aylık fiyat artışı bir önceki aya yakın gerçekleşmiştir. İşlenmemiş gıda alt grubunda kümes hayvanlarının et fiyatlarındaki gerileme devam ederken, kırmızı et fiyatları nispeten yatay seyretmiştir. Taze meyve ve sebze fiyatları sıcak seyreden hava koşullarının da etkisiyle mevsimsel ortalamalarının aksine artarak, gıda grubunda daha olumlu bir görünümü sınırlamıştır. İşlenmiş gıda alt grubunda ise aylık enflasyon önceki aya kıyasla sınırlı bir yavaşlama kaydederken, bu grupta ekmek-tahıllar kalemi fiyat artışıyla öne çıkmıştır."
Özette, temmuz ayında aylık enflasyonun ana eğiliminin, önceki aya kıyasla sınırlı bir şekilde yükselirken ikinci çeyrek ortalamasının altında kaldığına işaret edildi.
B ve C endekslerinde mevsimsellikten arındırılmış üç aylık ortalama artışlarının sırasıyla yüzde 2,6 ve yüzde 2,5 seviyelerinde gerçekleşerek gerilemeye devam ettiği kaydedilen özette, "Temmuz ayında, B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada sınırlı bir yavaşlama görülürken, diğer gruplar yükseliş kaydetmiştir. Medyan, SATRIM, yayılım endeksi ve diğer ana eğilim göstergeleri de bir önceki aya kıyasla yükselmiştir." ifadelerine yer verildi.
Özette, mal enflasyonu düşerken hizmet enflasyonundaki iyileşmenin gecikmeli olacağı değerlendirilirken, hizmet enflasyonundaki yüksek seyir ve katılığın, enflasyon beklentilerinin ve jeopolitik gelişmelerin enflasyonist riskleri canlı tuttuğu bildirildi.
Temel mal enflasyonunun düşük seviyelere gerilediği aktarılan özette, "Hizmetlerde ise geçmiş enflasyona endeksleme davranışının güçlü olduğu izlenmektedir. Hizmet sektöründe hakim olan söz konusu fiyatlama davranışı önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir süreye yayılmasına neden olmaktadır. Yıllık enflasyon temmuz ayında, temel mal grubunda yüzde 38,25 olurken, hizmet sektöründe yüzde 85,63 ile yaklaşık 47 puan daha yukarıda gerçekleşmiştir. Ayrıca, hizmetlere ait yayılım endeksi, fiyat artışlarının sektör genelinde devam ettiğini göstermiştir." değerlendirmesi yapıldı.
KİRA ENFLASYONU
Özette, kira enflasyonunun sözleşme yenileme oranının temmuz ayında yükselmesiyle beraber artış kaydederek, yüksek seyrini sürdürdüğü belirtildi.
Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergelerin sözleşme yenileme oranının ağustos ayında da kayda değer bir düzeyde olmasıyla yüksek seyredeceğine işaret edildiği özette, "Gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerdeki kira artış oranları gerekse konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira oranları, TÜFE'deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler almaktadır. Bu durum, önümüzdeki dönemde TÜFE'deki yıllık kira enflasyonunun yavaşlayacağını ima etmektedir. Buna karşın, bu kalemdeki yüksek atalet neticesinde kira enflasyonu yüksek seviyesini koruyarak; dezenflasyon sürecinde, azalarak da olsa, tüketici enflasyonunun seyrinde önemli olmaya devam edecektir." bilgileri aktarıldı.
Özette, ulaştırma hizmetleri fiyatlarının temmuz ayında akaryakıt fiyatlarındaki artışı takiben yükseliş kaydettiği ve bu gelişmede şehir içi ve kara yoluyla şehirlerarası yolcu taşıma ücretlerinin öne çıktığı bildirildi.
Haberleşme hizmetleri fiyatlarındaki artışta cep telefonu ve internet ücretlerinin belirleyici olduğuna işaret edilen özette, lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonunun bir önceki aya kıyasla bir miktar artarken, bu gelişmede yemek hizmetlerinin öne çıktığı, otel fiyatlarında da yükseliş gözlendiği vurgulandı.
Sağlık hizmetleri kaleminde ise Türk Tabipler Birliği tarifelerindeki güncellemeyi takiben fiyat artışlarının gerçekleştiği kaydedildi.
Yurt içi üretici fiyatları tarafında, temmuz ayında yüzde 1,94 oranında arttığı, yıllık enflasyonun yüksek baz nedeniyle 8,72 puan düşerek yüzde 41,37 olduğu anımsatılan özette, şöyle devam edildi:
"Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji fiyatları yüzde 6,28 oranındaki aylık artış ile öne çıkarken, dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları başta olmak üzere diğer gruplarda fiyat artışlarının ılımlı seyrettiği izlenmiştir. Uluslararası emtia fiyatlarında nisan ayı sonlarında başlayan gerileme temmuz ayında da devam etmiştir. Alt kırılım bazında, küresel enerji fiyatları bir miktar artarken, enerji dışı emtia fiyatları önemli ölçüde gerilemiştir. Ağustos ayının ilk üç haftasında ise emtia fiyatları ham petrol fiyatları öncülüğünde bir düşüş sergilemiştir. Bu dönemde hem küresel enerji fiyatları hem enerji dışı emtia fiyatları gerileme göstermiştir. Temmuz ayında ortalama 85,3 ABD doları seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatlarının ağustos ayının ilk üç haftasında 80,9 ABD doları civarına gerilediği izlenmiştir."
Özette, Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksi'nin temmuz ayında tarihsel ortalamalarına yakın seyrettiğine dikkati çekildi.
Küresel ve Çin'e yönelik konteyner endekslerinin nisan ayı sonrasında artış kaydettiği aktarılan özette, "Kuru yük taşımacılık endeksleri görece ılımlı seyrini sürdürmektedir. Sepet döviz kurundaki ılımlı seyrin devamı ile kur kaynaklı baskılar önemli ölçüde azalmıştır. Diğer yandan, temmuz ayında mevsimsel etkilerden arındırılmış imalat sanayi PMI verileri gerek girdi gerekse nihai ürün fiyatları endeksinde artış sergileyerek, mayıs ayı değerlerine geri dönmüştür." bilgilerine yer verildi.
Ağustos ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına yer verilen özette, cari ve gelecek yıl sonuna ilişkin enflasyon beklentilerinin sırasıyla 0,3 ve 0,2 puanla sınırlı miktarda yukarı yönlü güncelleme ile yüzde 43,3 ve yüzde 25,6 olduğu hatırlatıldı.
12 ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisinin yüzde 30,0'dan 1,3 puan düşüşle yüzde 28,7'ye gerilediği bildirilen özette, şunlar kaydedildi:
"24 ay sonrasına ilişkin beklenti ise yüzde 19,3 seviyesinde sabit kalmıştır. Beş yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise yüzde 11,7 seviyesinde ölçülmüştür. Enflasyon beklentilerinin mevcut seviyeleri enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü risk teşkil etmeye devam etmektedir. Reel sektör beklentilerine bakıldığında haziran ayında yüzde 56,2 olan firmaların 12 ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, temmuz ayında yüzde 55'e gerileyerek sınırlı iyileşme göstermiştir. Hanehalkının 12 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentilerinde ise aynı dönemde yüzde 71,49'dan yüzde 71,98'e sınırlı bir artış gözlenmiştir. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının öngörüler ile uyumunun dezenflasyon süreci açısından göreli öneminin arttığını vurgulamıştır."
Özette öncü göstergelere dikkati çekilerek, "Öncü göstergeler ağustos ayında aylık enflasyonun, gıda fiyatlarındaki düşük seyrin öncülüğünde bir önceki aya kıyasla yavaşlayacağına işaret etmektedir." bilgisi paylaşıldı.
Gıda fiyatlarındaki olumlu seyri, taze meyve sebze fiyatları öncülüğünde düşüş kaydeden işlenmemiş gıda grubunun sürüklediği bildirilen özette, söz konusu dönemde B ve C çekirdek göstergelerinde üç aylık ortalama artışların yataya yakın bir seyir izlemesiyle enflasyonun ana eğiliminin belirgin bir değişiklik sergilemeyeceğinin değerlendirildiği anlatıldı.
Enerji aylık enflasyonunun akaryakıt fiyatlarındaki düşüşe karşın, meskenlere yönelik doğal gaz tarifesinde yapılan ayarlamanın etkisiyle yüksek seyrini sürdüreceğine işaret edilen özette, şu bilgilere yer verildi:
"Öncü veriler, son dönemde döviz kurundaki ılımlı görünüm ve iç talep gelişmelerinin yansımalarıyla temel mal grubunda fiyat artışının diğer grupların altında seyretmeye devam ettiğini göstermektedir. Dayanıklı mal fiyatlarındaki olumlu görünüm sürmektedir. Buna karşın, hizmet grubunda fiyat artışları gücünü korumaktadır. Kiranın yanı sıra yönetilen-yönlendirilen ulaştırma hizmetleri ile eğitim öne çıkan kalemler olarak dikkat çekmektedir. Özel üniversiteler başta olmak üzere üniversite ücretlerinde yüksek oranlı artışlar gözlenmekte, kayıt dönemine istinaden üniversite ücretlerinin bu yıl endekse daha erken yansıdığı izlenmektedir. Bu çerçevede, aylık hizmet enflasyonunda ve dolayısıyla çekirdek göstergeler üzerinde izleyen iki ayda üniversite ücretlerine bağlı fiyat ayarlamalarının etkisinin hissedileceği önemle not edilmelidir."
PARA POLİTİKASI
Özette, Kurulun, parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de göz önünde bulundurarak politika faizinin sabit tutulmasına karar vermekle birlikte enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı duruşunu yinelediği belirtildi.
Para politikasındaki kararlı duruşun, yurt içi talepte dengelenme, TL'de reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtasıyla aylık enflasyonun ana eğilimini düşüreceği ve dezenflasyon sürecini güçlendireceği kaydedilen özette, "Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası duruşu sıkılaştırılacaktır." denildi.
Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda parasal aktarım mekanizmasının ilave makroihtiyati adımlarla destekleneceği belirtilen özette, likidite koşullarının muhtemel gelişmeler göz önünde bulundurularak yakından izlendiği, sterilizasyon araçlarının etkin şekilde kullanılmaya devam edileceği bildirildi.
Kurulun, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyeceği ifade edilen özette, enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergelerin yakından takip edileceği ve Kurul'un, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacağı vurgulandı.
Özette, Kurulun, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacağı da belirtildi.