Ekonomim.com'dan Alaattin Aktaş'ın "Yabancı Türkiye’ye dönüyor gibi..." başlıklı yazısından bir bölüm
KKM’deki düşüş durdu duracak!
Kur korumalı mevduatta eylül sonunda başlayan hızlı gerileme üç haftadır çok belirgin olarak yavaşlamış durumda.
KKM’de son dönemde iki önemli karar alındı. Bunlardan ilki TL cinsi hesaplar için asgari faiz koşulunun kaldırılmasıydı. Bu karar eylül sonunda uygulamaya konuldu. O tarihte yüzde 30’luk politika faizi düzeyinde bulunan asgari faiz, bu kararla birlikte bankalar tarafından hızla aşağı çekildi. TLKKM’de faiz ilk etapta yüzde 20’ye indirildi, hatta bazı bankalar hızını alamayıp faizi yüzde 5’lere kadar çekti.
Döviz de artmıyordu ve normal mevduat faizinde de yükselme vardı. Bu durumu dikkate alan tasarruf sahiplerin bir kısmı TLKKM’den çıkmaya başladı ve işte bu eğilimle 29 Eylül’den sonraki dönemde 17 Kasım’a kadar KKM’de hızlı bir çözülme oldu. Haftalık azalma 70 milyar düzeyinin altına hiç inmedi, hatta haftalık bazda 86 milyarı bulan azalmalar da görüldü.
Ancak düşüşteki hız 17-24 Kasım haftasında birden azaldı. Bu yavaşlamanın bir eğilime dönüşüp dönüşmeyeceğini görmek için birkaç haftayı gözlemek gerektiğini vurgulamıştık. Artık belli oldu ki bu bir eğilim...
Aylık ortalama 75 milyar lira düzeyinde seyreden azalma 17 Kasım’ı izleyen iki hafta 29 ve 25 milyara geriledi.
Azalmanın hız kesmesinin nedenine gelince... Toplam KKM’nin yüzde 30-40 kadarı TL cinsi açılmıştı ve bu hesapların bir kısmı sistemden çıktı. Kalanlar ise belli ki KKM’ye devam etme niyetinde. Onlar faize pek bakmayacak, kurun artışını bekleyecek. TL ile açılan hesaplar epeyce azaldığı için düşüş de artık daha yavaş olacak.
İkinci karar pek etki etmedi
KKM’ye ilişkin ikinci düzenleme 1 Aralık’ta uygulamaya konulan döviz dönüşümlü hesaplar için asgari faiz koşulunun esnetilmesi. TL cinsi hesaplarda asgari faiz koşulu tümden kaldırıldı, döviz dönüşümlü hesaplar için ise bankalara faizi politika faizinin yüzde 85’inden az olmamak üzere serbestçe belirleme hakkı tanındı.
1 Aralık itibarıyla politika faizi yüzde 40 olduğuna göre bu oranın yüzde 15 eksiği yüzde 34 yapıyordu ve bankaların hemen hemen tümü faizi bu düzeye çekti.
Ancak faizin yüzde 40’tan yüzde 34’e indirilmesi neredeyse hiç etki doğurmadı. KKM, 1-8 Aralık haftasında yalnızca 13 milyar lira azaldı. Kaldı ki bu azalmanın döviz dönüşümlü hesaplardan mı, TL ile açılan hesaplardan mı kaynaklandığını da bilmiyoruz.
Döviz dönüşümlü KKM hesabı açtıranların sistemden çıkması çok daha zor. Çünkü bu hesap sahipleri zaten yıllardan beri döviz tasarruf etmeye alışmışlar, dolayısıyla KKM faizinin aşağı çekilmesi onları çok fazla etkilemeyecektir.