İhbar tazminatı, iş hayatında yer alan herkesi ilgilendiren bir konu. İş kanunu mevzuatında çalışanlara verilen haklardan biri olan ihbar tazminatı, çalışılan yıl sayısına, alınan maaşa ve çalışılan yıllara göre değişiklik gösterebiliyor. Hem işveren hem de işçiyi yakından ilgilendiren ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ile sıklıkla karıştırılır fakat ikisi oldukça farklı şeylerdir. Peki, İhbar tazminatı nedir, nasıl alınır? İhbar tazminatı alma şartları neler? 6 ay çalışan ihbar tazminatı alabilir mi? 2024 ihbar tazminatı hesaplama...
İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İş hukuku çerçevesinde, iş sözleşmeyi feshetmek isteyen tarafın diğer tarafa iş kanununda belirtilen süre kadar önceden bildirimde bulunması gerekiyor. Bildirim süresine uymayıp iş sözleşmesini fesheden tarafın ise karşı tarafa ödeme yapması gerekiyor. Bu ödemeye ihbar tazminatı adı veriliyor.
İHBAR TAZMİNATI ALMA ŞARTLARI NELER?
İhbar tazminatı alabilmek için hem işverenin hem de işçinin iş sözleşmesinin feshi esnasında uyması gereken kurallar vardır. İhbar tazminatı alabilmek için;
İş sözleşmesinin işveren ya da işçi tarafından feshedilmesi gereklidir.
Fesih işlemi, yasal ihbar süresine uyulmadan gerçekleştirildiğinde ihbar tazminatı hakkı doğar. İhbar süresine uymayan taraf, diğer tarafa tazminat ödemek zorundadır.
İş sözleşmeleri;
- 6 aydan az çalışmış işçi için 2 hafta,
- 6 ay ile 1,5 yıl arasında çalışmış işçi için 4 hafta,
- 1,5 yıl ile 3 yıl arasında çalışmış işçi için 6 hafta,
- 3 yıldan fazla çalışmış işçi için 8 hafta sonra feshedilmiş sayılır.
İşveren ya da işçi, haklı bir nedene dayanmadan sözleşmeyi feshederse ihbar tazminatı ödemek zorundadır. Haklı nedenlerle fesih (işçinin ağır kusurlu davranışları, işyerinde ciddi sağlık ve güvenlik tehditleri gibi durumlar) ihbar tazminatı doğurmaz.
İşçi ve işverenin, İş Kanunu'na tabi olması gerekmektedir. Bazı özel sektörlerde ya da belirli iş türlerinde ihbar tazminatı uygulamaları farklılık gösterebilmektedir.
Belirli süreli iş sözleşmeleri, sürenin sonunda kendiliğinden sona erdiği için ihbar tazminatı hakkı doğmaz. Ancak, belirli süreli iş sözleşmesi süresinden önce haksız olarak feshedilirse ihbar tazminatı gündeme gelebilir.
6 AY ÇALIŞAN İHBAR TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
6 ay çalışan bir işçi de ihbar tazminatı alabilmektedir. 6 ay çalışan biri için yasal ihbar süresi 2 haftadır. İşverenin, iş sözleşmesini feshederken işçiye en az 2 hafta öncesinden haber vermesi gereklidir. İşçinin de iş sözleşmesini feshederken işverene en az 2 hafta önceden haber vermesi gerekmektedir.
İhbar süresine uyulmadığı durumda; işveren, işçiyi işten çıkarırken 2 haftalık ihbar süresine uymadan fesih yaparsa, işçiye 2 haftalık ihbar tazminatı ödemek zorundadır. İşçi, işten ayrılmak istediğinde ise 2 haftalık ihbar süresine uymadan fesih yaparsa, işverene 2 haftalık ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
2024 İHBAR TAZMİNATI HESAPLAMA
İhbar tazminatı hesaplanırken; çalışanın brüt ücreti ve çalıştığı süreye bakılır. Örneğin 2024 yılında 1 yıllık çalışmanın ardından işten çıkarılan bir işçinin ihbar tzminatı, yasal ihbar süresi olan 4 haftalık brüt ücrete eşittir.
İhbar tazminatı adım adım şöyle hesaplanır:
- Öncelikle brüt ücret belirlenir.Bu ücret, maaşın yanında eğer varsa düzenli olarak alınan ek ödemeleri (yol parası, yemek parası, primler vb.) de kapsar.
- Yasal ihbar süresi hesaplanır. Örneğin 1 yıllık çalışmanın ardından yasal ihbar süresi 4 haftadır.
- İhbar Tazminatı Hesaplama= (İhbar Süresi) x (Kıdem Tazminatına Esas Tutulan Giydirilmiş 1 Günlük Ücret) formülü kullanılır.
İHBAR TAZMİNATI NE ZAMAN HAK EDİLİR?
İhbar tazminatı alabilmek için en az 6 ay çalışmak gerekli değildir. İhbar tazminatı hak edilebilmesi için işçi ve işveren arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmesinin olması gereklidir.
İhbar tazminatı hak edebilmek için iş sözleşmesinin yasal ihbar süresine uyulmadan feshedilmesi ve bu fesih işleminin haklı bir nedene dayanmaması gerekir. Bu koşullar sağlandığı takdirde, fesih işlemini gerçekleştiren taraf diğer tarafa ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
İşverenler dikkat: Ücret farkı ayrımcılık tazminatına neden olabilirEkonomi
10 YILLIK İHBAR TAZMİNATI NE KADAR?
10 yıllık ihbar tazminatı hesaplanırken de işe giriş tarihi ve işten çıkış tarihi ile brüt maaşın bilinmesi gereklidir. 3 yıl ve üzeri çalışma süresinde ihbar süresi 8 haftadır ve ihbar tazminat tutarı 8 haftalık brüt ücret/56 günlük olarak hesaplanır.