Emeklilerin ekonomik gücü ve sosyal yaşamıyla ilgili dikkat çeken bir araştırma yapıldı.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Pazarlama Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Süphan Nâsır başkanlığında İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’dan Dr.Öğr.Üyesi Yonca Nilay BAŞ ve Medipol Üniversitesi’nden Dr.Öğr.Üyesi Fatma Betül ORTAKÖY'den oluşan araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilen bu araştırmanın verisi 2024 Ekim ayı içerisinde çevrimiçi olarak toplandı.
1968 kişinin katıldığı araştırmada 415 emekli ile görüşüldü. Araştırmanın sonuçları, ekonomik koşulların emekli kişilerin tüketim tercihlerini, bütçe planlamalarını ve harcama önceliklerini nasıl şekillendirdiğine dair önemli ipuçları sunmakta.
ARAŞTIRMADAN ÇIKAN SONUÇLAR
Araştırmaya katılan emeklilerin %70’i genel olarak hayatından memnun olmadığı görülmektedir. Emeklilerin yaklaşık %99’u ülkenin içinde bulunduğu ekonomik koşullarından; %84’ü sağlık sisteminden, ve %98’i demokrasinin işleyişinden memnuniyetsizliklerini dile getirmişlerdir.
Araştırmaya katılan 1968 kişinin geneline kıyasla emeklilerin genel olarak hayattan memnuniyetlerinin, ve ülkedeki ekonomik koşullar, sağlık sistemi ve demokrasinin işleyişi ile ilgili memnuniyet seviyelerinin çok daha düşük olduğu görülmektedir.
Emeklilerin ekonomik sistemden kaynaklanan temel sorunlarla mücadele ettiğini ve bu durumun onların genel yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini göstermektedir. Sağlık sistemine yönelik memnuniyet sonuçları, emekliler arasında sağlık hizmetlerinin mevcut durumu hakkında ciddi bir memnuniyetsizlik olduğunu göstermektedir. Bu durum, sağlık hizmetlerine erişim zorlukları, randevu alamama, uzun bekleme süreleri veya ekonomik engeller gibi çeşitli faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Emekliler İndirim Avcılığında Önde
Araştırmaya katılanların yaklaşık %65’i market alışverişi yapmadan önce farklı marketlerin fiyatlarını karşılaştırdığını, %55’i market ürünlerini etiket fiyatından almak yerine indirime girmesini beklediğini, yaklaşık %57’si market alışverişi yaparken genellikle ürünlerin en ucuzunu bulmak için çaba harcadığını, %67’si indirimli fiyatlardan yararlanmak için birden fazla marketten alışveriş yaptığını, yaklaşık %50’si ise market alışverişlerinde fiyat indirimi var ise düzenli olarak satın aldığı marka yerine indirimdeki markayı satın alacağını belirtmişlerdir.
Araştırmaya katılan katılımcıların geneli kıyasla emeklilerin market alışverişinde daha uygun fiyata ürün bulma çabasının çok daha fazla olduğu görülmektedir.
GIDA VE ULAŞIM ZORLUYOR
Geride bıraktığımız birkaç ayda enflasyon emeklileri en çok gıda, ulaşım-akaryakıt ve ev dışı yeme-içmede zorladığı görülmüştür.
Emekliler geçmiş yıla kıyasla bu yıl en çok ev dışı yeme-içme, tatil ve seyahat, ve giyim harcamalarında kesinti yaptıklarını ifade etmişlerdir.
İLETİŞİM FATURALARI CEP YAKIYOR
En çok harcama yapılan alanlarda ise üst sıralarda iletişim faturası, çocuklarla ilgili eğitim/kurs masrafları ile ulaşım ve giyim harcamaları yer almaktadır.
Araştırmaya katılan emeklilerin yaklaşık %23’ü sosyalleşme amaçlı dışarıda yemeğe gidemezken; %57’si ise ekonomik koşullara bağlı olarak birkaç ayda bir ya da ayda bir olarak sınırlı bir şekilde eş, dost arkadaşları ile sosyalleşme amaçlı dışarıda yemeğe gidebilmektedir. Bu dağılım, emekliler arasında sosyalleşme amaçlı dışarıda yemek yeme oranlarının oldukça düşük olduğunu göstermektedir.
KÜLTÜREL HAYATTAN UZAKLAŞIYOR
Araştırmaya katılan emeklilerin %57'si biletli etkinliklere hiç katılmadığını belirtmiştir. %33'ü ise birkaç ayda bir etkinliklere katılım sağlayabilmektedir. Emeklilerin %90’nı sinema, tiyatro, konser gibi biletli etkinliklere hiç katılamamakta ya da birkaç ayda bir katılabilmektedir. Bu dağılım, ekonomik faktörlerin de etkisiyle emeklilerin sosyal aktivitelerin önemli ölçüde sınırlandığını göstermektedir.
YÜZDE 40'I SON 3 SENEDE TATİL YAPMADI
Emeklilerin yaklaşık %40’ı son üç sene içinde tatile gidemediklerini ve yaklaşık % 70’i ise son üç yıldır eskisi kadar sık tatile gidemediğini belirtmektedir. Ayrıca katılımcıların %34,2’si tatillerini mevcut bütçeleriyle finanse edebileceğini belirtirken, %21’i ise kredi kartına taksit yaptırmayı tercih ettiğini belirtmektedir.
BORÇLARINI ZAMANINDA ÖDÜYORLAR
Araştırmaya katılanların yaklaşık %96’sı kredi kartı kullandıklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar sırasıyla %40’ı nakit taşımamak, %29’u taksitli alışveriş avantajı ve %23’ü ise nakit sıkıntısı nedeniyle kredi kartı kullandıklarını belirtmişlerdir. Araştırmaya katılanların yaklaşık %80’i gibi büyük bir çoğunluğu borçlarını zamanında ve eksiksiz ödüyor, bu da toplumun geneli (toplumun genelinde bu oran %69) kıyasla emeklilerin finansal disiplininin güçlü olduğunu gösteriyor.