Ünlü ekonomist Alaattin Aktaş, ekonomim.com'daki "Türkiye’de döviz kuru tahmini yapmak mümkün mü?" başlıklı yazısında doların seyrini yazdı ve yıl sonunda dolar ne kadar olur sorusunu cevapladı.
"Bu köşeyi ve yazılarımı izleyenler bilir. Ben döviz konusunda herhangi bir tahmin yapmam, yapamam; hele hele zaman da vererek “Dolar şu tarihte şu olacak” gibi iddialı görüşleri hiç dile getirmem. Döviz için tarihle birlikte düzey belirtmenin mümkün olabileceğine inanmam; bu yöndeki tahminlere de güler geçerim. Çünkü Türkiye’de dövizin değerini ekonomik gerçekler değil siyasilerin tutumu ve aldığı kararlar belirler." diyen Aktaş'ın yazısından bir bölüm...
Dünkü yazımı okumayanlar olabilir. Kısaca özetleyeyim:
“Yılın ilk yarısındaki ortalama dolar kuru 31.50 dolayında gerçekleşecek. 2024- 2026 dönemi orta vadeli programında 2024’ün ortalama kuru 36.78 düzeyinde varsayılmıştı. Bu ortalamaya ulaşmak, yılın ikinci yarısındaki ortalama dolar kurunun 42 liraya çıkmasıyla mümkün. İkinci yarıdaki ortalama 42 lira olursa, bu da yıl sonundaki kurun 50-51 düzeyine çıkması demektir.
Dolar bugünlerde 33 lira olduğuna göre altı ay içinde 50 lira dolayına çıkılması, yüzde 51 artış anlamına gelir. Yılın ilk yarısında yüzde 12 artan doların ikinci yarıda yüzde 51 artmasına izin verilmez; çünkü ekonomi yönetimi düşük kur artışını enflasyonla mücadelenin olmazsa olmazı kabul ediyor. Dolayısıyla dolar ne ikinci yarı ortalamasında 42’ye çıkar, ne yıl sonunda 50’yi aşar, ne de yıl ortalaması 36.78’e ulaşır.”
Sonra da altını kalın kalın çizerek bu senaryonun normal gidişata göre böyle olacağını ifade ettim.
Yabancının düşük kur tahmini makul mü, yoksa mesaj mı?
Dikkatinizi çekiyordur, yabancı bankalar ve diğer finans kuruluşları bu yılki dolar tahminlerini epeyce düşük tutuyor. Öyle ki, bu kuruluşların çoğunun yıl sonu dolar tahmini, bizim orta vadeli programımızda yer alan yıl ortalaması olan 36.78’in bile çok çok altında.
Girişte yazdığım gibi yıl ortalamasını tutturmak bile ikinci yarı ortalamasının 42 olmasını gerektirirken yabancılar nasıl oluyor ya da neyi esas alıyor da yıl sonu için 35-36’lar dolayında tahminler dile getiriyor? Hatta kimi tahminlerin daha düşük olduğu da dikkat çekiyor.
Temel soru başlıkta zaten: “Yabancıların yaptığı bu dolar kuru tahmini makul mü, yoksa bir mesaj mı içeriyor?”
Yabancıların yılın ilk yarısındaki eğilime ve ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadele için Türk parasına reel olarak değer kazandırma politikasına bakarak makul bir tahminde bulunduğunu söylemek yanlış değil.
Ama bu tahminler o kadar masum da değil!
Carry trade için gelen yabancının kazanacağı para, dolardaki artış oranıyla ters bir ilişki içinde...
Kur ne kadar az artarsa kazanç o kadar çok; ya da kur ne kadar çok artarsa kazanç o kadar az, hatta o durumda zarar olasılığı bile var.
Dolayısıyla Türkiye’ye yurt dışından “Biz doların şu düzeyde kalacağını tahmin ediyoruz” türü mesaj yağmasını başka türlü de okuyabiliriz.
Nasıl mı; bu “Tahmin ediyoruz” ifadesini “Bu düzeyin üstüne çıkılmasın” diye okumak herhalde yanlış olmaz.
Örtülü biçimde “Bakın dolar kurunu bu düzeyde tahmin ederek Türkiye’de portföy yatırımı yapacak olanlara mesaj veriyoruz ama anlayın işte, asıl mesajımız size, kuru bu düzeyin üstüne çıkarmayın” mı denilmek isteniyor acaba!