Ücretsiz olacak denilen HPV aşısı fiyatları uçtu. Uzman doktor 'Aşılama kademeli başlamalı' diyor, vatandaş fiyatı yüzünden yaptıramıyor! MedyaTava HPV dosyasını açtı!

NAGİHAN ALAN YİĞİT / MEDYATAVA ÖZEL

Sağlık Bakanlığı’nın HPV aşılarının ücretsiz olacağına dair verdiği sözün üzerinden 1 yıl geçmişken “Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı” olan ocak ayında bu kararın hayata geçirilmesi bekliyordu fakat tam aksine ücretsiz olması gereken HPV aşısına zam geldi! 25 Aralık itibariyle üç doz aşının fiyatı bir asgari ücrete yaklaşmış olacak. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Derneği Başkanı Op. Dr. Alev Özdemir Karabağ aşıların daha da ulaşılamaz hale geldiğini söyleyerek, bakanlığa bir an evvel 9-15 yaş aralığını kademeli olarak aşılamaya başlamasını önerdi.  

DAVA AÇMAKTAN ÇEKİNMEYİN

2021’de HPV aşı dayanışmasını başlatan eczacı Cem Kılınç ise “HPV kaynaklı kadın cinayetine dur demek için aşıların acilen ücretsiz olması gerekiyor” diyor. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Avukatı Derya Demir ise açılan davalarla 6-8 ay içinde aşı ücretlerinin geri alınabileceğinin altını çizerek, “dava açmaktan çekinmeyin” diyor.

Ocak ayı “Rahim Ağzı Kanseri Farkındalık Ayı”. DSÖ verilerine göre 2020’de 342 bin kadın rahim ağzı kanseri nedeniyle hayatını kaybetmişken bakanlığın aşı politikasını ve farkındalık çalışmalarının yeterliliğini tartışmak bir yana her şeyden önce Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın verdiği söz hafızalarda: HPV aşısı ücretsiz olacak! Bu sözü vermesinin üzerinden 1 yıl geçti, ücretsiz olması beklenen aşıya zam geldi. 25 Aralık 2023 itibariyle aşının tek dozu 3 bin 200 lira olacak. Yani tam koruyuculuk için yapılması gereken 3 dozun maliyeti 10 bin lirayı bulacak. Asgari ücretle yarışan aşıya normal şartlarda da çoğu kadın ulaşamazken şimdi ulaşmak daha da imkansızlaştı.

“AŞI İLE ÖNLENEBİLEN TEK KANSER TÜRÜ”

Birçok ülkede ücretsiz olarak uygulanan ve aşı takvimlerinde yer alan HPV aşısı ülkemizde daha da ulaşılamaz hale geldiğini ifade eden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Derneği Başkanı Op. Dr. Alev Özdemir Karabağ “Aşı, koruyucu hekimliğin en önemli köşe taşıdır. Ortada “Rahim Ağzı Kanseri” gibi bir gerçek var ve buna karşı koruyan bir aşı var elimizde. Başka hiçbir kanser türü için böyle bir aşı yok. Elimizde böyle bir imkân varken bunu toplumun geneline yaymamak, ulaşılır hale getirmemek mantıksız ve insafsızca olur. Bir kaynak ayrılacaksa buna ayrılmalı.

Maliyet getirecektir elbette ama kanserin tedavisine ve süreçlerine çok daha fazla bütçe ayrılması gerekiyor. Dolayısıyla bakanlığın elinde önleyici bir fırsat var hatta ücretsiz olacak şekilde verdiği de bir söz var o nedenle bir an önce ücretsiz aşılama için yol haritası çıkarılmalı” diye ifade etti. “Elbette bir anda herkesi aşılamak gerçekçi olmaz” diyerek yol haritasının öneminin altını çizen Op. Dr. Alev Özdemir Karabağ en azından kademeli olarak 9-15 yaş grubunu 2 doz olacak şekilde aşılamanın bu sürece başlamakta gerçekçi bir yol haritası olabileceğini söyledi ve ekledi: “Sağlık Bakanlığının bu süreci bir an öne başlatmasını umuyor ve istiyoruz!”

“ERKEK DE KADIN DA AŞILANMALI”

HPV aşısının hayati önemde olduğunun altını çizen Op. Dr. Alev Özdemir Karabağ, aşının 9 yaşından itibaren yapılabildiğini sadece kız çocukları gibi anlaşılışa da aslında dünyanın çoğu yerinde erkek çocuklarına da yapıldığını ifade etti. Rahim ağzı kanserini toplumdan silmek için erkek-kadın fark etmeden her iki cinsi de aşılamanın çok önemli olduğunu ifade eden Karabağ, “Erkekler bunun sessiz ve belirtisiz taşıyıcılarıdır. Hastalığın tamamen ortadan kalkması için erkeklerin de aşılanması gerekiyor. Avustralya gibi aşılamayı bu şekilde uygulayan birçok ülkede rahim ağzı kanseri neredeyse sıfırlandı” dedi.

“2023 BAŞINDA 9’LU AŞI DA GELDİ”

9-15 yaş arasındaki çocuklara iki doz halinde 15 yaştan sonra ise üç doz halinde yapıldığını belirten Karabağ, “15 yaştan önce antikor oluşumu, iki dozda yeterli bulunuyor. Erken yaşta daha kolay ve daha iyi bağışıklık sağlanabiliyor” diyerek şöyle devam etti: “Dörtlü aşı rahim ağzı kanserine karşı yüzde 80 oranında koruyucu ama 2023 yılının başında Türkiye’ye gelen dokuzlu aşıyla kanserden koruma oranı yüzde 95-97,5 civarına çıktı. Koruyuculuğu artmış oldu. Bu iyi bir gelişme.”

Afrika ülkeleri dahil 100’ü aşkın ülkede HPV aşısının ücretsiz olduğunu ve ulusal aşı takviminde yer aldığını ifade eden Karabağ, “Bizde ise ücretsiz olması bir yana yüksek meblağlar yüzünden insanlar var olan aşıya dahi ulaşamıyor. Sadece belli bir kesim erişebiliyor. Toplum sağlığı bu şekilde korunamaz. Ülkenin genel koşulları göz önüne alındığında bu rakamları herkes veremez. Bu kadar önemli bir aşının ücretsiz yapılması şart. Evet maliyetli olacaktır ama devlet, bu aşıyı toplu bir şekilde satın alsa ve iki doz şansını kaçırmadan 9-15 yaş arasını aşılasa hiç değilse bir adım atılmış olur” diye devam etti.

“KONUYA SAĞLIK HAKKI OLARAK BAKMAK GEREK!”

HPV aşısı için 2021’de dayanışma başlatan, 220 kadın ve kız çocuğunun HPV aşısı olmasını sağlayan Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nden eczacı Cem Kılınç, Ocak ayı rahim ağzı kanseri farkındalık ayı bakanlığın daha önceki bilgilendirmelerine bakın aşıdan bahsedilmiyor. Hep taramalardan bahsediliyor “siz taramaya gelin biz tespit edelim” diyor, “hasta olmadan aşıyla önleyelim” demiyor. Bunu önleyebiliyorken yapmıyor. Sağlık Bakanlığı önleyici sağlık hizmetini vermek için vardır. Sağlıklı olma halinin devamının sağlanması önemli iken bundan bahsedilmiyor. Nedense Sağlık Bakanının kurucu ortağı olduğu Medipol Hastanesinde aşılar satılıyor “gelin vuralım” deniyor. Bu aşılardan para kazanabilecek eczacılar “ücretsiz olsun” diyorken bu aşıları ücretsiz yapması gereken sağlık bakanının kurucu ortağı olduğu hastanede bu aşılar satılıp para kazanılıyor. Bu büyük bir utanç ve son verilmesi gerekiyor. Bir an önce verilen sözler tutularak aşının herkes için ücretsiz olması gerekiyor. Bu konuya ticari ya da politik değil bir sağlık hakkı olarak yaklaşmak gerekiyor” dedi.

1 DOZ AŞI 3200 LİRA OLACAK

İlaç zamları hakkında da konuşan Cem Kılınç şunları ekledi: “25 Aralık’ta ilaçlara Euro kuru zammı gelecek, HPV aşısı Sağlık Bakanlığı’nın ücretsiz olacağının sözünü verdiği bir kalem olduğu için her zamdan etkilenmesi enteresan. Bir doz 3200 olacak 3 dozu bir asgari ücrete yaklaşacak. İnsanların bu aşıya iyice ulaşamayacaklarını gösterir bir tablo bu. İnsanların farkındalığı olsa dahil bu parayı veremeyecek birçok kadın var. Biz bu kadınların sınıfsal sağlık mücadelesi için uğraşıyoruz çünkü daha çok onlar bu kansere yakalanıyor ve tedavilerini alamadıkları için yaşamlarını kaybediyor. Daha çocuk yaşta cinsel yaşamdan bihaberken bu aşılar yapıldığında bu kanseri toplumdan silebildiğimizi diğer ülkelerin verilerine de baktığımızda biz görebiliyoruz. Devletin bu aşıları ucuza mâl edebileceğini biliyoruz ama ilaç tekelleri tarafından bu aşılar kat be kat yüksek rakamlara satılıyor.”

“HER YIL 1250 KADIN YAŞAMINI KAYBEDİYOR!”

Türkiye’de her yıl 1250 kadının HPV kaynaklı kanserlerden yaşamını yitirdiğini belirten Cem Kılınç, “Her yıl açıklanan kadın cinayeti vakalarından daha fazla kadın HPV kaynaklı kanserde yaşamını yitiriyor. Sağlık politikaları nedeniyle HPV kaynaklı kadın cinayeti işleniyor diyoruz biz bu durum için. Bu engellenebilir bir ölümdür bunu söylüyoruz.  Bir an önce Sağlık Bakanlığı’nın aşıyı ücretsiz hale getirip aşılamaları artırmak için kampanyalar yapması gerekiyor bu dünyanın yer yerinde böyledir” diye devam etti.

AVUKAT DERYA DEMİR: DAVA 1 YILDA BİTİYOR

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Avukatı Derya Demir, geri ödeme davaları açarak aşılar için yapılan ödemelerin iadesinin alınabildiğini bu konuda kişilerin dava açmaktan çekinmemesi gerektiğini söyledi. Şu ana kadar süren 20 davanın 10’unun sonuçlandığını, davaların tanık dinlenmeden dosyalar üzerinden sürdüğü için 1 yıl bulmadığını ve geri ödemelerin alındığını ifade eden Demir, derneğin web sayfasından gerekçeli karara ulaşılabileceğinin altını çizdi. Bu konuda dernek olarak destek talep edenleri bilgilendirdiklerini ifade eden Demir, bir avukat tutarak veyahut avukatsız olarak da dava açılıp iadelerin alınabildiğini vurguladı.

VATANDAŞLARA SORDUK:  
AŞI OLDUNUZ MU?

Muhammed Alperen İmamoğulları: Çok pahalı ve riskin farkında olduğum halde o riski göze almak zorundayım çünkü aşı 25 yaş üstüne tam anlamıyla fayda sağlamıyor bile, ben de aşı olmak yerine kafamda kendi kendime teselliler bulup öteliyorum. Temel insan hakkı olan bu aşının fiyatının bu kadar yüksek yapan şirkete de, bunu söz verdiği halde ulaşılabilir kılmayan hükümete de tepkiliyim. Ama elden bir şey gelmiyor.

Doğuş Yanbuloğlu: Ben daha önce duymadım. Korunmak yeterli değil mi? İlk defa duyuyorum, araştıracağım. Çevremdeki insanların da benim gibi bilmediğini düşünüyorum.

İnci Şirin: 36 yaşımda aşı oldum. Aşıyı olmam için gereken yaşı geçtiğimi düşünmüştüm ama doktorum aynı fikirde değildi. Olabilirsin dedi. Etki oranı düşse de yine de etkili ve bir sıfırdan büyüktür diyerek yine de yaptırdım.

Elif Sezer: 40 yaşında 3 doz gardasil oldum. Yine de ne kadar korursa kar diyordum. Tamamen farkındalık eksikliğinden geç vurdurmuş oldum ama şimdi 9’lu aşı da gelmiş. İlk üç dozun ikisini 900 TL’den 3.’sünü 1250 TL’den vurdurdum. 9’lunun fiyatını bilmiyorum. Onu da almayı planlıyorum.

Meral Çakır: Ben 27 yaşında 3 doz oldum. Maalesef aşının önemini o zaman duymuştum. Kızıma 18 yaşından sonra üniversiteden önce vurdurmayı düşünüyorum. Onun kararı da önemli. 14 yaşından itibaren vurulduğunu biliyorum ve 30 yaşını geçirmemek gerekiyor.

Aşı çok pahalı. Bu aşının ücretsiz olması gerekir. Böyle koruyucu bir aşı var ama yüksek fiyatlar nedeniyle korunamıyoruz. Ben bu aşının varlığından dahi haberi olmayan çok kişi olduğunu düşünüyorum.

Selin Kanöz: Ben aşıyı 30 yaşına kadar vurdurabiliyoruz sanıyordum. Gündemde haberlere denk gelip devletin de karşılayacağını açıklamasını görünce doktora sordum. Annem de zamanında bu nedenle rahmini aldırdığı için risk grubunda olduğumu söyleyip yaptırmamı önerdi. Ben de zam geleceğini öğrenince zam gelmeden eczaneden hemen ayırttım. 9’lu aşı 4’lüden daha etkili olduğu için özellikle onu vurulmak istedim.

Jessica Grey (Filipinler): Burada devlet hastanelerinde ücretsiz ama özel hastanelerde ücretli uygulanıyor ve pahalı. Türkiye’de tamamen ücretli olduğunu duymak üzücü. Çok yüksek rakamlardan bahsediyorsunuz. Çok pahalı.

Gamze Oran: Kuzenim eczacı olduğu için indirimle alabildim kendisinden. İlk 2 dozu 1000 TL’den son dozu 2300 TL’den vuruldum. Bu rakamlar gerçekten çok yüksek.