Tutuklu ve hükümlüler nasıl oy kullanacak? Cezaevlerinde sandık güvenliği nasıl sağlanıyor?
Milletvekili ve Cumhurbaşkanı seçimleri yaklaşırken akıllara bir soru daha geldi. Cezaevlerinde bulunan tutuklular ve hükümlüler oylarını nasıl kullanacak? Oy kullanabilecekler mi?
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) cezaevlerinde bulunan tutuklu ve hükümlülerin nasıl oy kullanacağına ilişkin kararı geçtiğimiz haftalarda Resmî Gazete’de yayımlandı. Karara göre kasıtlı suçlardan dolayı cezaevlerinde bulunan hükümlüler oy kullanamayacak.
Tutuklular, hükümözlüler (cezası henüz onanarak kesinleşmemiş kişiler) ve taksirli fiillerden dolayı ceza almış hükümlüler ise 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimlerde oy kullanabilecek. Ayrıca karara göre tutuklular ve taksirli suçlardan hükümlü olan kişiler, cezaevlerinin bulunduğu seçim çevrelerinde oy kullanabilecek.
Duvar'dan Ogün Akkaya'nın haberine göre Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) Savunuculuk Koordinatörü Berivan Korkut detayları anlattı.
349 BIN 893 MAHPUS VAR
Türkiye’de toplam 291 bin 592 kapasiteli, 399 hapishane mevcut. 1 Mart 2023 tarihi itibariyle 41 bin 614 tutuklu, 308 bin 279’u hükümlü toplam 349 bin 893 mahpus bulunuyor. 349 bin 893 mahpusun, 123 bin 800’ü açık, 226 bin 93’ü kapalı kurumlarda tutulmakta. Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün (CTE) açıkladığı sayılar hükümlü ve tutuklu sayısını veriyor.
Türkiye hapishanelerinde tutulan mahpusların oy kullanma hakkına ilişkin yasal düzenleme ve YSK’nın 21 Aralık tarihli 590 No’lu kararında düzenlenmiştir. O tarihten bu yana herhangi bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Bu karara göre tutuklular, hükümözlüler ve taksirli fiillerden dolayı ceza almış hükümlüler oy kullanabilmektedir.
2 NİSAN TARİHİNE KADAR SÜRE VAR
YSK’nın 1 Mayıs 2018 tarihli ve 337 sayılı kararına göre seçim kütükleri kesinleştikten sonra dışarıdakiler gibi mahpuslar da kütüğe kaydolamazlar. Bu sebepten oy kullanmak isteyen mahpusların 2 Nisan tarihine kadar tutuklu seçmen listesine kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Bununla birlikte YSK Aralık 2023 kararında "d) Ceza infaz kurumlarında bulunan taksirli suçlar dışındaki hükümlülere ait (ceza infaz kurumundan firar edenler dâhil) bilgiler Adalet Bakanlığı’ndan alınarak kayıtları dondurulur. Ceza infaz kurumlarında bulunması nedeniyle daha önceden kayıtları dondurulan hükümlülerden oy verme günü itibarıyla tahliye olacaklar var ise kayıtları ‘Oy Kullanabilir’ hale getirilir” der. Yukarıda belirttiğimiz madde doğrultusunda seçimin birinci veya ikinci turunda tahliye nedeniyle oy kullanabilecek hükümlüler için bir yasal düzenleme bulunmaktadır.
SANDIK GÜVENLİĞİ NASIL SAĞLANIYOR?
Ceza İnfaz Kurumlarında sandık güvenliğini Anayasanın 67/5 maddesi düzenler. Bu maddede, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirlerin Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edildiğini ve seçimlerin görevli hâkimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılacağı belirtilir.