Türkiye'ye Kavala yaptırımları mı geliyor? Osman Kavala için verilen süre doldu. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Osman Kavala için toplanıyor, Türkiye'ye yaptırım kararı çıkabilir. Dolar ve euroyu patlatacak bir gelişme daha
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile büyükelçiler arasında krize neden Osman Kavala'yla ilgili önemli gelişme. AİHM, tarafından tahliye edilmesi yönünde karar alınan Kavala için Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 30 Kasım'a kadar süre vermişti. O süre bugün doldu ve Kavala'nın duruşmasında karar çıkmadı dava 17 Ocak'a ertelendi. Konseyin 30 Kasım-2 Aralık tarihleri arasındaki toplantısında Kavala'nın durumunu ele alacak. Yaptırım kararı çıkması halinde dolar ve euroda yeni bir hareketlilik söz konusu.
Yargıtay'ın bozduğu 35 sanıklı Çarşı davası ile İstinaf Mahkemesi'nce bozulan Osman Kavala, Can Dündar ve Mehmet Ali Alabora'nın da arasında bulunduğu 17 sanıklı Gezi ana davasının birleştirilmesinin ardından ikinci duruşma 26 Kasım'da görülmüştü.
Duruşmaya katılmayan davanın tek tutuklu sanığı Osman Kavala'nın, oy çokluğuyla tutukluluk halinin devamına karar verilmişti.
Osman Kavala'nın avukatlarından Deniz Aytöre müvekkilinin duruşmalara katılmama hakkını desteklediklerini, müvekkilinin masumiyet karinesinin açıkça ihlal edildiğini savunmuştu.
Mahkeme heyeti, oy çokluğuyla sanık Osman Kavala'nın tutukluluk halinin devamına karar verdi ve duruşmayı 17 Ocak 2022 tarihine ertelemişti.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi toplanıyor
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, AİHM'nin Osman Kavala kararını yerine getirmediği için Türkiye'ye karşı ihlal prosedürü başlatılmasını görüşmek üzere toplanıyor. Türkiye'ye karşı yaptırım uygulanması söz konusu.
Deute Welle'nin haberine göre Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, iş insanı Osman Kavala hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından verilen hak ihlali kararını görüşmek üzere bu hafta bir kez daha Strasbourg'da toplanıyor.
Avrupa Konseyi'ni oluşturan 47 ülkenin büyükelçilerinden oluşan Komite'nin AİHM'nin "Kavala derhal tahliye edilmeli" kararını yerine getirmeyen Türkiye hakkında Çarşamba günü "ihlal prosedürü" kararı alması, resmi kararın da hafta sonuna doğru açıklanması bekleniyor.
Bakanlar Komitesi, Eylül ayındaki son AİHM gündemli toplantısında Ankara'nın Kavala hakkındaki kararı yerine getirmediğini not edip 30 Kasım-2 Aralık tarihleri arasında yapılacak bir sonraki toplantıya kadar serbest bırakılmaması halinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 46'ncı maddesi gereği bu davaya ilişkin olarak Türkiye hakkında "ihlal prosedürü" başlatacağı ihtarında bulundu.
Ankara o tarihten sonra Strasbourg'a gönderdiği görüşlerde AİHM'nin Kavala davasında ihlale hükmetmesine neden olan tutukluluk halinin 18 Şubat 2020 tarihinde sonlandığını, Kavala'nın şu anda başka bir davada Türk Ceza Kanunu'nun 309'uncu maddesi (cebir ve şiddet kullanarak anayasal düzeni ortadan kaldırma) temelinde yargılandığını savundu.
Kavala'nın avukatları ve İfade Özgürlüğü Derneği ise Bakanlar Komitesi'ne ilettikleri görüşlerde, Ankara'nın AİHM kararını yerine getirmemekte ısrar ettiğini belirterek AİHS'nin 46'ncı maddesi gereği ihlal prosedürünün başlatılması çağrısında bulundu.
Peki ihlal prosedürü nedir, süreç nasıl işliyor?
AİHS'nin 46'ncı maddesi gereği AİHM'nin kesinleşen kararları, infazı denetleyecek olan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'ne gönderiliyor. Bu maddenin 4'üncü bendi, AİHS'ye taraf bir devletin bir kesin karara uymayı reddetmesi halinde, Bakanlar Komitesi'ne o devlete ihtarda bulunduktan sonra, görüş için AİHM'ye başvurma yetkisi tanıyor. Bu işlem bir ara karar (interim resolution) ile gerçekleşiyor. Başvuru için 47 üye ülkenin 3'te 2'sinin onayı gerekiyor. Bu çoğunluğun bulunmasının ardından söz konusu ülkenin hükümetine resmi bildirimde bulunulup konuya ilişkin görüş belirtmesi için yaklaşık altı hafta süre veriliyor. Bu sürenin sonunda da AİHM önündeki süreç başlıyor. AİHM sürecinin ne kadar süreceği konusunda bir kriter bulunmuyor. Ancak Strasbourg'daki gözlemciler "en az altı ay" yorumunda bulunuyor.
Osman Kavala hakkında 17 Ocak'taki duruşmada tahliye kararı çıkması halinde büyük olasılıkla AİHM sürecine, yani ihlal sürecinde ikinci evreye geçilmeyecek. Konu, Bakanlar Komitesi önünde işlem görmeye devam edecek.
AİHM, büyük Avrupa coğrafyasını temsil eden Strasbourg merkezli Avrupa Konseyi'nin en önemli organlarından biri. Avrupa Konseyi'nin icra organı olan Bakanlar Komitesi ise AİHM kararlarının infazının denetimininden de sorumlu. Bakanlar Komitesi'ne bu yetkiyi AİHS veriyor. AİHS'nin "Kararların Bağlayıcılığı ve İnfazı"yla ilgili 46'ncı maddesi kapsamında Bakanlar Komitesi'ni oluşturan 47 Avrupa ülkesi, AİHM kararlarını görüşmek üzere her üç ayda bir olmak üzere yılda dört kez Strasbourg'da büyükelçiler düzeyinde toplanıyor.
AİHM, daha önce herhangi bir davada hükmetmiş olduğu kararın yerine getirilmediği yönünde tespitte bulunursa, alınacak önlemleri değerlendirmesi için davayı Bakanlar Komitesi'ne gönderecek. Olası yaptırımlara, Osman Kavala hakkındaki yargı sürecinin gidişatı ve konjonktüre göre, esasen siyasi bir organ olan Bakanlar Komitesi karar verecek.
Türkiye'ye ne tür yaptırımlar uygulanabilir?
AİHM tarafından hükmedilen Osman Kavala kararı yerine getirilene kadar Avrupa Konseyi bünyesinde Türkiye'ye karşı giderek yoğunlaşan yaptırımlar uygulanabilecek. Türkiye'nin bazı Avrupa Konseyi organlarındaki oy hakkı elinden alınması, Avrupa Konseyi'ndeki üst düzey makamlara Türk personel ataması yapılmaması, Türkiye'de üst düzey Avrupa Konseyi toplantıları düzenlenmemesi veya ziyarette bulunulmaması örnek olarak gösteriliyor.
Konunun Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (AYBYK) bünyesinde siyasi bir karakter kazanması da olasılıklar arasında. Kavala dosyasının önce Avrupa Konseyi ardından da AB gibi diğer Avrupa kurumlarının Türkiye raporlarına artan biçimde olumsuz yansıyacağı yorumları da yapılmakta.