Srebrenitsa Katliamı nedir, kaç kişi öldü? Srebrenitsa Katliamı nasıl, nerede yapıldı?

Bosna Soykırımı ya da Boşnak Soykırımı olarak da bilinen Srebrenitsa Katliamı, özellikle Sırplar tarafından Boşnaklara karşı gerçekleştirilen bir katliamdır. Bugünkü Bosna Hersek topraklarında yapılan katliam, tarihe kara bir leke olarak geçti. 29 yıldır acısı dinmeyen katliam, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımıdır. Avrupa'daki hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırımdır. 23 Mayıs 2024 tarihinde Birleşmiş Milletler tarafından alınan kararla, 11 Temmuz Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü olarak ilan edildi. Peki, Srebrenitsa Katliamı nedir, kaç kişi öldü? Srebrenitsa Katliamı nasıl, nerede yapıldı? İşte Bosna Soykırımı ile ilgili merak edilen her şey...

SREBRENİTSA KATLİAMI NEDİR?

Srebrenitsa Soykırımı veya Srebrenitsa Katliamı, general Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusu tarafından, binlerce Bosnalı'nın öldürülmesi olayıdır. Olay, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı'nda, Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği Krivaya '95 Harekatı esnasında Temmuz 1995 tarihinde meyadana geldi. Katliamda, erkek, kadın, çocuk binlerce Boşnak öldürüldü. Katliama, "Akrepler" olarak bilinen Sırbistan özel güvenlik güçleri de katıldı. Birleşmiş Milletler Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etti fakat 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamın önüne geçemedi.

Bu katliam tarihe II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımı olarak geçti. Srebrenitsa Soykırımı, Avrupa'daki hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da önemlidir.

Hollanda hükümeti, katliamı önleyemediği gerekçesiyle 2002 yılında katliamla ilgili bir raporun ardında toplu olarak istifa etti. 2013, 2014 ve 2019'da Hollanda devleti, Hollanda yüksek mahkemesi ve Lahey bölge mahkemesinde 300'den fazla insanın ölümünü önlemek için yeterli çabayı göstermemekten sorumlu bulundu. Nisan 2013'te Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikolić, Srebrenica'da işlenen "suç" nedeniyle özür diledi fakat bunu soykırım olarak adlandırmayı reddetti. Birleşmiş Milletler ise 23 Mayıs 2024 tarihinde, 11 Temmuz'u Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü olarak kabul etti.

SREBRENİTSA KATLİAMI KAÇ KİŞİ ÖLDÜ?

Katliamda en az 8 bin 372 Bosnalı öldürüldü.

SREBRENİTSA KATLİAMI NASIL YAPILDI?

1992-1995 yılları arasında Bosna-Hersek'te devam eden savaş esnasında, etnik temizlik politikaları uygulanıyordu. Srebrenitsa, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından güvenli bölge ilan edilmişti ve BM barış gücü askerleri tarafından korunuyordu.

Temmuz 1995'te Ratko Mladić komutasındaki Bosnalı Sırp kuvvetler, BM'nin güvenli bölgesi olan Srebrenitsa'yı ele geçirdi. BM barış gücü askerleri, kasabanın savunulmasında yetersiz kaldı ve Sırp kuvvetlerin bölgeye girmesine engel olamadı.

Kasaba ele geçirildikten sonra, kadınlar ve çocuklar otobüslere bindirilip bölgeden uzaklaştırıldı. Erkekler ise toplama kamplarına gönderildi ve sistematik olarak öldürüldü. Fakat katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlandı. Uluslararası toplum tarafından soykırım olarak tanındı. Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICTY) ve Bosna-Hersek'teki mahkemeler, bu katliamla ilgili birçok kişiyi yargılayarak suçlu buldu. Ratko Mladić ve Radovan Karadžić gibi Bosnalı Sırp liderler, bu suçlar nedeniyle uzun süreli hapis cezalarına çarptırıldı.

ETNİK TEMİZLİK AMAÇLANIYORDU

Söz konusu katliam, Bosna Savaşı sırasında Bosnalı Sırp kuvvetlerin etnik temizlik politikaları çerçevesinde gerçekleştirildi.

Yugoslavya'nın dağılması ortaya çıkan Bosna Savaşı, milliyetçi ve etnik çatışmaların bir parçasıydı. Bosnalı Sırp liderler, Büyük Sırbistan ideolojisini benimsemişlerdi ve Bosna-Hersek'te yaşayan Boşnakları ve Hırvatları bu bölgeden temizlemek istiyorlardı. Srebrenitsa, Boşnak nüfusun yoğun olduğu stratejik bir bölgeydi ve bu nedenle hedef alındı.