Oropouche virüsü nedir, belirtileri nelerdir? Oropouche virüsü ölümcül mü, Türkiye'de var mı?

Kovid-19 salgınından sonra artık ortaya çıkan ya da zamanla kendini tekrarlayan her virüs çeşitli korkutmaya devam ediyor. Şu an DSÖ'nün küresel acil durum ilan ettiği maymun çiçeği virüsü endişesi yaşanırken, bir yandan da Oropouche Virüsü gündemde yerini aldı. Sivrisinek ve küçük sineklerin ısırıklarıyla yayılan Oropouche'nin, Culicoides paraensis isimli minik sinek türünden bulaştığı belirtiliyor. Amerika kıtasında görülen, en son Brezilya'da iki kadının hayatını kaybetmesi neden olan virüsün ne denli tehlikeli olduğu ve ülkemizde görülüp görülmediği hakkında sorgulamalar başladı. Peki, Oropouche virüsü nedir, belirtileri nelerdir? Oropouche virüsü ölümcül mü, Türkiye'de var mı?

OROPOUCHE VİRÜSÜ NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

Oropouche virüsü, subtropikal ve tropikal bölgelerde yaygın olarak görülen ve insanlarda Oropouche ateşi olarak bilinen hastalığa neden olan bir virüs çeşitidir. Bu virüs, genellikle sivrisinekler (özellikle Culicoides paraensis adlı tür) tarafından insanlara bulaşır. Oropouche virüsü, bir arbovirüstür, yani eklembacaklılar aracılığıyla taşınan bir virüstür.

Oropouche virüsünün belirtileri hafif olmakla beraber, virüs bazı vakalarda daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Oropouche virüsü, özellikle Güney Amerika ülkelerinde, özellikle de Brezilya, Peru, Venezuela ve Trinidad ve Tobago gibi yerlerde yaygın olarak görülmektedir. Virüse karşı henüz bir aşı yok ve tedavi genellikle semptomları hafifletmeye yöneliktir.

Oropouche virüsünün belirtileri şöyle:

• Ani başlayan yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Kas ve eklem ağrıları
• Işığa duyarlılık (fotofobi)
• Gözlerde kızarıklık (konjonktivit)
• Mide bulantısı ve kusma
• Cilt döküntüleri
• Baş dönmesi ve halsizlik

Bu belirtiler genellikle 3-6 gün sürmektedir, fakat bazı vakalarda daha uzun da sürebilir. Oropouche virüsü nadiren ciddi komplikasyonlara sebep olur, ancak bazı vakalarda ensefalit (beyin iltihabı) gibi ciddi durumlar gelişebilir.

OROPOUCHE VİRÜSÜ ÖLÜMCÜL MÜ, TÜRKİYE'DE GÖRÜLDÜ MÜ?

Oropouche virüsü genellikle ölümcül değildir ve enfeksiyon vakalarının çoğu hafif ya da orta şiddette seyreder. Virüsün yol açtığı Oropouche ateşi, ciddi komplikasyonlara neden olabilir fakat nadiren ölüme neden olur. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde komplikasyon riski daha yüksek olabilir, ancak çoğu kişi destekleyici tedaviyle iyileşir.

Türkiye'de Oropouche virüsü görülmedi. Virüs, daha çok Güney Amerika'da, özellikle Brezilya, Peru, Trinidad ve Tobago gibi ülkelerde yaygındır. Türkiye'de bu virüsü taşıyan sivrisinek türleri yoktur. Bundan dolayı ülkemizde Oropouche virüsü enfeksiyonu riski çok düşüktür. Ancak küresel seyahat ve iklim değişiklikleri sebebiyle yeni bölgelerde virüslerin yayılma ihtimali her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

OROPOUCHE VİRÜSÜ NASIL BULAŞIYOR?

Oropouche virüsü, sivrisinekler aracılığıyla insanlara bulaşır.

Oropouche virüsünü taşıyan başlıca vektör, Culicoides paraensis adlı bir sivrisinek türüdür. Bu sivrisinek, enfekte bir hayvan ya da insandan virüsü aldıktan sonra başka bir insanı ısırarak virüsü bulaştırır.

Oropouche virüsü, bazı hayvanlar arasında doğada döngü halinde bulunur. Maymunlar, kuşlar, kemirgenler ve diğer vahşi hayvanlar virüsün doğal rezervuarları olabilir. Sivrisinekler bu hayvanları ısırarak virüsü alır ve ardından insanlara bulaştırır.
Oropouche virüsünün insandan insana doğrudan bulaştığına dair bir kanıt bulunmuyor.
Virüs, sivrisineklerin aktif olduğu bölgelerde daha yaygındır ve bu bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler arasında yayılabilir.

OROPOUCHE VİRÜSÜ TEDAVİSİ VAR MI?

Oropouche virüsünün belirli bir tedavisi ya da aşısı yoktur. Tedavi genellikle destekleyici tedaviyle sınırlıdır ve hastalığın belirtilerini hafifletmeye yöneliktir.

Ateş ve ağrı semptomlarını hafifletmek için parasetamol ya da ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.

Vücut direncini artırmak ve iyileşme sürecini hızlandırmak için bol bol dinlenmek önemlidir.

Dehidrasyonu önlemek için su ve diğer sıvıların bolca tüketilmesi önerilir.

Bulantı, kusma, baş dönmesi gibi diğer belirtiler için gerekli önlemler alınabilir.

Komplikasyonlar geliştiğinde (örneğin ensefalit gibi), hastanede daha spesifik ve yoğun bir tedavi gerekebilir. Ancak bu komplikasyonlar nadirdir.

Enfeksiyonu önlemek için virüsün yaygın olduğu bölgelerde sivrisinek ısırıklarından korunmak gereklidir.

OROPOUCHE VİRÜSÜ KAÇ VAKA KAYDEDİLDİ?

1955 yılında Karayipler’de bulunan Trinidad ve Tobago'daki Vega de Oropouche köyünde oropouche virüsü ile ilgili ilk vakalar kaydedildi. Virüs, ismini bu köyden almaktadır.
Son 60 yılda, araştırmacılar Brezilya'da bu virüsün neden olduğu hastalığın 500 binden fazla kişide görüldüğünü tahmin ediyor. Fakat bu sayının düşük bir tahmin olduğu kabul ediliyor. 2024 yılında Brezilya'da yaklaşık 10 bin vaka kaydedildi; bu sayı 2023'te 800'dü. Bu vakaların çoğu, Oropouche'un endemik olarak kabul edildiği Amazon bölgesinde gerçekleşti. Brezilya dışında son yıllarda Oropouche virüsü, Peru, Kolombiya, Ekvador, Arjantin, Fransız Guyanası, Panama, Trinidad ve Tobago, Bolivya ve Küba'da da bir halk sağlığı sorunu haline geldi.