Milyonları ilgilendiren gelişme. Ekonomiye ilişkin 'torba' kanun teklifi kabul edildi. KYK kredi faizleri ve maske cezaları da var...

Ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Teklifle, yenilenebilir enerjide vergi muafiyeti 25 kW’den 50 kW’ye çıkarılıyor.

Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı veya cephelerinde, kurulu gücü azami 50 kilovata kadar elektrik enerjisinden ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar gelir vergisinden muaf olacak.

Gelir vergisinden istisnalar kapsamında, işverenlerce, iş yerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 lirayı aşmayan kısmı istisna kapsamında olacak. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler, ücret olarak vergilendirilecek.

Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri gelir vergisinden istisna tutulacak.

Bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişilerin, iktisap ettikleri tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini, en az 2 yıl elde tutmaları şartıyla Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının yüzde 75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebileceklerine yönelik düzenleme, 31 Aralık 2027’ye uzatılacak.

Yıllık indirim tutarı ise 1 milyon liradan 2,5 milyon liraya yükseltilecek. Bu hüküm, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren elde edilen gelir veya kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

ÖĞRENİM KREDİSİ BORCU FAİZSİZ ÖDENECEK

Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu’nda yapılan değişiklikle, öğrenim kredisi alanlar borçlarını, aldıkları miktar kadar ödeyecek.

Öğrenim kurumundan mezun olan ya da herhangi bir nedenle öğretim kurumuyla ilişiği kesilenler, 2 yıl sonra başlamak üzere, kredi aldığı kadar sürede ve aylık dönemler halinde borcunu ödeyecek.

Borçlu borcunu erteleme talebinde bulunduğunda, borçlunun çalışmadığının SGK’den teyit edilmesi halinde, ilk yıl herhangi bir ilave olmadan, sonraki yıllarda ise her yıl için verilen miktara yüzde 10 eklenerek kredi borcu hesaplanacak. Ancak ilgili yılda TÜFE’nin yüzde 10’dan az olması halinde TÜFE uygulanacak. Erteleme işlemi en fazla üç defa yapılabilecek.

Ödemenin askerlik dönemine denk gelmesi halinde, borçlunun talebi üzerine herhangi bir ilave yapılmaksızın askerlik döneminin sonuna kadar kredi borcu ertelenecek.

Maddi veya hukuki nedenlerle takibinde yarar bulunmayan ve yılları bütçe kanunlarında gösterilen miktarları aşmayan kredi borçları terkin edilecek.

Katkı kredisi borcu ödemelerinde de bu esaslar uygulanacak.

Süresinde ödenmeyen taksitlere, vadesinden itibaren gecikme zammı hesaplanacak. Taksitlerin, son taksitin vade tarihine kadar ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen taksit tutarları takip edilmek üzere ilgili vergi dairesine bildirilecek. Taksitler için zamanaşımı süresinin belirlenmesinde, son taksitin vade tarihi esas alınacak. Vergi dairelerince bu alacaklarla ilgili olarak yapılan tahsilatlar, takip eden ayın sonuna kadar Gençlik ve Spor Bakanlığına aktarılacak.

Öğrenimi sırasında veya öğrenimden sonra ölenlerin veya yüzde 90 ve üzeri engel sahibi oldukları tam teşekküllü bir hastanenin sağlık kurulu tarafından tespit edilenlerin kalan borçları terkin edilecek.

Kredi alan veya kredi borcunun ödeme zamanı henüz başlamamış kişilere, öğrenim ve katkı kredisi olarak verilen tutarlara endeks hesaplanmayacak. Kredi geri ödemesi süren veya borçları vergi dairesine takip için bildirilmiş olan kişilere, öğrenim ve katkı kredisi olarak verilen tutarlara ilave edilmiş endeks tutarları terkin edilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilen tutarlar iade edilmeyecek ve vergi dairesine takip için bildirildiği halde henüz tahsil edilmemiş kredi taksitleri içerisindeki endeks tutarları terkin edildikten sonra bakiye taksitler vadesinde ödenmediği takdirde takip edilmeye devam olunacak.

YERSİZ YAPILAN MUHTAÇ VE EVDE BAKIM YARDIMI ÖDEMELERİ GERİ ALINMAYACAK

65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, gerçeğe uygun olmayan sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan ödemeler hariç, bu kanun kapsamındaki kişilere bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yersiz ödenen ve geri alınması gereken aylıklar ile bunlardan doğan ceza ve faizler silinecek.

İlgililer hakkında herhangi adli, idari ve icrai takibat yapılmayacak. Yersiz ödemeler kapsamında maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce idare tarafından yapılan tahsilatlar, ilgililerine iade edilmeyecek.

Tıp fakültelerinin 5. yılını tamamlayıp 6. yılına geçen öğrencileri ile diş hekimliği fakültelerinin 4. yılını tamamlayıp 5. yılına geçen öğrencilerine intörn eğitimi döneminde öğretim üyesi rehberliğinde yaptıkları uygulama çalışmaları karşılığında ilgili kurumların bütçesinden 12 ayı geçmemek üzere; devlet üniversitelerinde ödemenin yapıldığı tarihteki net asgari ücret tutarında, vakıf üniversitelerinde ise 4 bin 702 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda aylık ücret ödenecek. Bu ödemeden herhangi bir vergi kesilmeyecek.

Vakıf üniversitelerinde bu tutarın üzerinde ödeme yapmaya ve yapılacak ödemenin tutarını belirlemeye mütevelli heyeti yetkili olacak.

Turizmi Teşvik Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan ücretsiz girişli günübirlik tesisler, münhasıran Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü veya iştiraki şirketler tarafından işletilebilecek, üçüncü kişilere devredilemeyecek ve işlettirilemeyecek.

Sosyal Hizmetler Kanunu’na eklenen geçici maddeyle, gerçeğe uygun olmayan belge ve sağlık kurulu raporu kullanımı nedeniyle yapılan ödemeler hariç fazla, yersiz ödenen ve geri alınması gereken evde bakım yardımı ödemeleri ile bunlardan doğan faizler terkin olunacak. Yürürlük tarihinden önce bu kapsamda tahsil edilmiş olan tutarlar bakımından ilgili kişiler lehine hiçbir şekilde alacak hakkı doğmayacak ve yapılmış olan tahsilatlar iade edilmeyecek.

KISA ÇALIŞMAYA İLİŞKİN İŞLEMLERE DÜZENLEME

İşsizlik Sigortası Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle Covid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler ile nakdi ücret desteği işlemleri hakkında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile İş ve İşçi Bulma Kurumu personeline herhangi bir sorumluluk yüklenemeyecek.

Bu kapsamda Kovid-19 sebebiyle ödenen kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler ile nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin başvuruda bulunduğu işveren tarafından fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene uygulanan idari para cezalarından, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilecek. Tahsil edilenler iade veya mahsup edilemeyecek.

Bu alacaklarla ilgili başlatılmış takip ve tahsil işlemlerine devam edilmeyecek, yargı mercilerine intikal etmiş olan dosyalarda kurum ve bakanlık aleyhine yargılama giderine hükmedilmeyecek. Kısa çalışma uygulanan dönemde işveren tarafından işçi çıkarılmasına istinaden oluşan fazla ve yersiz ödemeler ile ceza soruşturmasına veya kovuşturmasına konu olmuş kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemeleri bu madde kapsamı dışında olacak. Ceza soruşturması veya kovuşturması sonucu kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya beraat kararı verilenler hakkında bu madde uyarınca terkin hükümleri uygulanacak.

Gümrük Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle geçici ithalat rejimi kapsamında kişisel kullanıma mahsus yabancı plakalı taşıtları Türkiye Gümrük Bölgesi’ne getiren hak sahipleri tarafından gümrük idaresine bilgi verilmeden taşıtsız yurt dışına çıkılması durumunda usulsüzlük cezası uygulanacak.

Yapılan bu değişiklikle taşıtın marka model ve yaşına göre değişmekle birlikte, orantısız şekilde yüksek olduğu değerlendirilen cezalarda indirime gidilecek.

MUHALEFET, KOMİSYONU TERK ETTİ

Ekonomik düzenlemeler içeren torba kanun teklifinin görüşmeleri devam ederken, muhalefet partilerin milletvekilleri, Kur Korumalı Mevduat hesabına ilişkin bir maddeyle ilgili Merkez Bankası yetkilisinden detaylı bilgi istedi.

Merkez Bankası Strateji Genel Müdürü İrfan Yanar, komisyona katılarak maddeyle ilgili kısa bir bilgi sundu. Ancak, CHP, İYİ Parti ve HDP’li komisyon üyeleri, verilen bilgileri yetersiz bularak eleştiriler getirdi. Muhalefetin eleştirilerini kabul etmeyen Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz’ın ara girmesiyle, CHP, İYİ Parti ve HDP’li üyeler komisyonu terk etti.

Öte yandan, CHP’nin teklif üzerinde verdikleri önergeler ise muhalefet partileri olmadan AK Parti ve MHP’nin oyları ile reddedildi. Komisyon, teklifin görüşmelerine muhalefetsiz devam ediyor.

NELER YAŞANDI?

Ekonomiye ilişkin düzenlemeler içeren kanun teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmelerinde Bartın'daki maden kazası gündeme geldi.

AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplanan komisyonda milletvekilleri, Bartın'ın Amasra ilçesindeki maden ocağında meydana gelen patlamaya ilişkin görüşlerini paylaştı.

CHP İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan, patlamada hayatını kaybedenleri rahmetle anarak, bu tür kazaların tekrarlanmaması için önlem ve denetimin şart olduğunu söyledi.

Gelişmiş ülkelerde ileri teknolojiler kullanıldığı için bu tür kazaların yaşanmadığını ifade eden Emecan,"Neden Türkiye'de madenciler ölüyor? Çünkü hiçbir önlem alınmıyor, teknoloji kullanılmıyor, Sayıştay raporlarındaki uyarılar görmezden geliniyor. Madencilerimizin ölümlerini kader planına bağlamak ve 'bu işin fıtratında var' demek sorumluluktan kaçmaktır." diye konuştu.

Komisyon Başkanı ve AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz ise kazayla ilgili idari ve adli yönden çok yönlü bir soruşturma yapıldığını belirtti.

Bu soruşturmalardan sonra tablonun net bir şekilde görüleceğini dile getiren Yılmaz, "Sorumlular netleştikten sonra ilerde bu tür hadiselerin bir daha yaşanmaması için ders alınacaktır. Hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara şifalar diliyorum." dedi.

CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin de Türkiye'de her yıl ortalama 2 bin kişinin iş kazalarında hayatını kaybettiğini ileri sürdü.

Girgin,"Maalesef emek düşmanı politikalar bir bataklığa dönüştürüldü. Soma, Kozlu, Ermenek... Yüzlerce iş kazasının kaynağında kölelik sistemi dayatılmıştır. Sosyal devlet, bu tür hadiselerde baş sağlığı dileyen değil, işçilerin kömür çıkarırken ölmesini engelleyen devlettir." değerlendirmesinde bulundu.

MHP İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, maden kazasında hayatını kaybedenler için baş sağlığı diledi.

Kazanın ardından MHP'den bir heyetin olay yerine gittiğini anlatan Aksu, "Olayla ilgili bir sorumluluk varsa bunun da ortaya çıkarılması gerekir. Bununla ilgili çalışma yapıldığını bizzat Cumhurbaşkanı'mız ifade etti. Yaralılarımıza da acil şifalar diliyoruz. Aziz milletimizin başı sağ olsun." ifadelerini kullandı.

AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk ise olayın herkesi derinden üzdüğünü belirterek, "Kazanın ilk saatinden itibaren 3 bakanımız hemen olay yerine hareket etti. Ardından başta Cumhurbaşkanı'mız olmak üzere devletin tüm yetkilileri orada vatandaşlarımızın yaralarını sarmak için bulundu. Adı üstünde kaza ama konu detaylı olarak incelenmektedir. Olayda ihmali, kastı ve kusuru olan varsa ortaya çıkarılacaktır. Hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, ailelere sabır diliyorum. Bu tür kazaların bir daha yaşanmaması için devletimizin elinden gelen tedbirleri alacağına inanıyorum." diye konuştu.

HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, kaza yerine gittiğini ve ortalığın adeta "yangın yeri" olduğunu söyledi.

Facianın tetkik etkilerinin henüz çok taze olduğunu dile getiren Turan, "Hayatını kaybedenlere rahmet diliyorum ama bizim vazifemiz bu değil, bizim vazifemiz bu meseleyi çözmek. Cumhurbaşkanı'nın açıklamalarını kabul edilemez buluyorum. Bu kazaları fıtrata bağlamak yanlış. Cumhurbaşkanı olarak vazifeniz insanların ölümünü engellemektir. Bu da zor değildir. Her 100 iş kazasının 98'i engellenebilir kazalardır." değerlendirmesinde bulundu.

İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz kazada hayatını kaybeden madencilere rahmet diledi.

Bu tür olaylardan sonra gösterilen duyarlılığın uzun sürmediğini ifade eden Yılmaz, şunları söyledi:

"Ortaya çıkan hukuki süreçlerde delillerin toplanması, karartılması gibi sonuçlar oluyor, işler adil bir şekilde yürütülmüyor. Ermenek'teki kazadan sonra insanlar hala haklarını alamadı. Bu tür olaylarda yapılması gereken, hukuku işletmek. Bu kazalara 'işin doğasında, fıtratında var' demekle bir yere gidemeyiz. Sorumluluğu üstümüze alıp tedbir alırsak, kar-maliyet analinizi bu şekilde yapar ve kardan feragat edersek bu tür olaylar minimize edilir, bu kadar can yanmaz. Burada bir zihniyet sıkıntısı var. İnsan sağlığını ikinci plana atmaktan kaynaklanıyor."